InfoHub Logo

(Bir aktyly pesa)

QATYNASÝSHYLAR

Natalıa — 35-40 jasta, komandırdiń áıeli.

K ú l j a n — 14-15 jasta, qyzy.

N u r l a n — 35-40 jasta, komandır.

B a s t y q — 35-40 jasta (nemis shtabynyń bastyǵy) jáne basqalar.

BIRINSHI AKT

Apaq-sapaq ýaqyt. Aýdan ortalyǵy bolǵan kolhoz derevnásy. Myltyq daýsy estilip turady. Natalıa óz úıinde aýyryp jatyr. Kúljan qasynda otyr.

K ú l j a n. Mama, papam nege qaıtqan?

Natalıa. Qaıtqan joq, jaýdyń ishine engeli júr. Papań endi partızandardyń komandıri, qaraǵym, bilip qoı! Olaı - pulaı kún týsa mamań da kete almas...

K ú l j a n. Al, men she?

Natalıa. Sen elmen birge ketesiń de. Qaıda júrseń de aryńdy, namysyńdy janyńnan joǵary usta, qulynym, basqa ne aıtaıyn?!.. Men sirá bul alasapyranda...

K ú l j a n. Mama, esiń durys pa? Aıtpashy!

Natalıa. Solaı ma? Al, endeshe qoıdym? Dalaǵa taǵy da bir shyǵyp kelshi!

K ú l j a n. Áýeli sham jaǵaıyn. (Terezeni bitep, sham jaqqan soń shyǵyp ketedi.)

Natalıa. Jaýmen jaǵalasyp júrip ólgenniń de armany bar ma eken? Aıaǵym cay bolsa, qyzyl erlerdiń ómirin qorǵap, qan maıdanda júrmes pe edim, men de! (Sasqalaqtap Kúljan keledi.)

K ú l j a n. Mama, jaý jaqyndapty. Eldiń bári ketip jatyr, alǵanyn alyp, almaǵanyn órtep ketip jatyr. Biz qaıttik?..

Natalıa. Sen de jónel, qaraǵym! Bar, turma!

Kúljan. (Jylap.) Mama - aý, seni tastap qalaı ketem?

Natalıa. Táńirim baqqan toqtyny qasqyr jemeıdi! Sender, urpaqtarym aman bol! Men qurban!

K ú l j a n. Óıtken bas amandyqty qaıteıin!

Natalıa. Al, sonda qolyńnan ne keledi? Bosqa qor bolasyń ǵoı! Bógelmeshi, qulynym! El-jurtqa sálem aıt! Qulyntaıdaı shurqyrasyp, tabysatyn kún áli-aq keler!..

K ú l j a n. (Lajsyz qoshtasady. Esikke barady da qaıta kelip otyra ketedi.) Ne kórsem de birge kórem, mama. Qutyrǵan ıtterdiń ortasyna jalǵyz tastap kete almaımyn seni! (Solqyldap jylaıdy.)

Natalıa. Bundaıda kóz jasy qutqarmaıdy, bilek kúshi, aqyl isi ǵana qutqarady.

K ú l j a n. Aqyl senen, qaırat menen bolsyn, basta onda!

Natalıa. Endeshe?!.. (Nurlan kiredi.)

Nurlan. Natalıa, sen qalmaı-aq qoı! Ketelik, jaý kelip qaldy!

Natalıa. Joldaryń ońǵarylsyn! Men júre alatyn emespin.

N u r l a n. Qoı ony!.. Bol, bolyńdar tez! Jaý qyzyǵyn kórmesin, men órt salaıyn... (Shyǵa jóneledi.)

Natalıa. Toqtashy, Nurlan! (Toqtaıdy.) Jurttyń bári qalǵan dúnıesin búldirip ketip jatyr ma?

N u r l a n. E, endi, qyzyǵyn jaý kórmek pe?

Natalıa. Onda bir sen órtemeı-aq qoı!

N u r l a n. Beısharaı, aýrý jeńgen eken!

Natalıa. Toqta deımin, Nurlan, órteme. Men qalyp baramyn ǵoı!

N u r l a n. Seni qaıtsem de áketem!

Natalıa. Jaý qınasyn, sen qınama meni. Kúljan ekeýiń ket!

K ú l j a n. Seniń qasyńda qalam!

N u r l a n. Qalǵanmen myna qalpyńda qolyńnan ne keledi, sorly-aý!

Natalıa.. Natalıanyń hali joq bolǵanmen esi bar! Sol, alǵashqy aqyl durys áli!.. Kúljan qalsa, qolqanat bolmaı ma?

N u r l a n. Á-á! Uqtym endi! Ol aqyl ornynan shyǵa qalsa osy mańnan tabylamyz. Baıqa biraq, sezdirip alma, jaý zalym!.. Kelshi. (Qoshtasady. Kúljandy mańdaıynan súıip.) Qarashyǵym, anaý álgi oqshaý bitken aq qaıyńdy bilesiń ǵoı?..

K ú l j a n. Bilem, bilem!

N u r l a n. Sonyń túbinen tabysyp turalyq. Kezdese almasaq qaı buryn kelgenimiz hat jazyp, qaıyńnyń qabyǵyna tyǵyp keteıik. Uqtyń ba?

K ú l j a n. Uqtym, papa!

N u r l a n. Mamańa serik bol! (Shyǵyp ketedi. Az tym-tyrys.)

Natalıa. Otyrma, qaraǵym, erkekshe kıin, jaýdyń kózin aldaıyq. Ana jaqta papańnyń kıimderi bar shyǵar. Áýeli meniń dári-dármekterimdi áperip ketshi. (Áperedi.) Bir shólmek turǵan, ony da ákelshi.

Kúljan (shólmekti ákelip, tańdanyp). Araq qoı, ishemisiń?

Natalıa. Joq! Aýzyn ashshy! (Ashady.) Bara ber endi! (Kúljan shyǵyp ketedi. Natalıa bir paroshokty alyp, shólmekke salǵaly otyryp.) Adam balasy ómirin saqtaý úshin medısına ǵylymyn jasady. Ol ǵylym da, medısına qyzmetkeri de, osy adamshylyq uly isti ádil atqarýǵa mindetti. Al men ne istegeli otyrmyn?.. (Paýza.) Biraq, sanaly oı!.. Nazaly el, qaınaǵan kek!.. Búkil álem, báriniki bir sóz — qurtý kerek deıdi. (Qatýlanyp.) Ia, qurtý kerek! (Poroshokty shólmekke salyp jiberedi. Erkekshe kıinip Kúljan kiredi.)

K ú l j a n. Shashymdy qaıtem?

Natalıa. Túı - daǵy, qulaqshyndy samaıyńa túsire kı. (Shólmekti nusqap.) Mynany alyp qoıshy! Mańyna bara kórme?

Kúljan. Nege, mama?

Natalıa. Ý saldym?!

Kúljan. Ý?!

Natalıa. Shoshyma. Aqsaq qoıdaı jurtta men nege qalyp otyrmyn. Dert emes, jaı jatqan elge jaýyzdardyń jaýdyrǵan oǵy ǵoı, myna aıaqty syndyrǵan. Endi aryń men janyńdy qosa alǵaly keledi. Qarap ólemiz be? Qatyn-balany ózderi shaqyrdy soǵysqa.

K ú l j a n (úndemeı turady da, Nurlannyń qulaqshynyn kıedi). Sezetin emes pe?

Natalıa. Nede bolsa bir táýekel, shyraǵym. Sóılemeýge shydamaımysyń?

K ú l j a n. Shydarmyn!

Natalıa. Qınasa shydaı almassyń, shyraǵym?

Kú l j a n. Basymdy kesse de shydap baǵam!

Natalıa. Endeshe mylqaý bol. Beri kelshi, betińdi de... (Betine topyraq jaǵyp jatyp.) Eleýsizdeý bolar. Bar, baspalap baıqa, ne bop jatyr dúnıe.

K ú l j a n. Árirek baryp qaıtsam qaıtedi?

Natalıa. Qoranyń ishinen-aq baspalap qara. (Kúljan shyǵyp ketedi.) Aqqa zaýal júrmeıdi deıtini qaıda. Bul ne ǵalamat?.. Esil, jaınaǵan Ýkraınany shynymen-aq zalymdar taptamaq pa?.. Óıtip qorlyqpen ómir súrgenshe, erlikpen ólgen artyq ta!.. (Kúljan kiredi.)

K ú l j a n (dirildep). Kirdi qalaǵa... Osylaı qaraı ańdap keledi...

Natalıa. Qoryqpa, menen týsań. Tezirek dastarhan jaı stolǵa!.. Tamaq qoı ústine!.. (Kúljan jalma-jan bárin isteıdi.) Kel, meni kıindir, baldaǵymdy ber qolyma? (Kıinip bolǵan kezde terezeden daýystar estiledi. Natalıa syǵalap:) Keldi ǵoı, malǵundar! Bastyqtary eken. (Eki joldasymen shtab bastyǵy enedi úıge.) Joǵary shyǵyńyzdar.

Bastyq. (Úıge tańdana qarap). Orys jerine kelgeli jyly júz kórgenim osy.

Natalıa. Qurmetti myrzalar, orys ári qatal, ári meıirban jurt.

B a s t y q. Myna stol kimge daıyndalǵan?

Natalıa. Sizge, taqsyr.

B a s t y q. Kúıeýiń qaıda? Balań bar ma?

Natalıa. Nesin jasyraıyn, kúıeýim elmen birge ketti, balam joq. Ózim kúıeýimmen aıyrylysyp, ádeıi sizderdi kútip qaldym.

B a s t y q. Aı, bilmeımin - aý?..

Natalıa. «Aýzy kúıgen úrip ishedi» degen de, áıtpese kúmandanýdyń, tipti orny joq qoı, taqsyr. Dúnıemniń shypshyrǵasyn shyǵarmaı, dastarhanymdy jaıyp, qolymdy qýsyryp qarsy alyp otyrǵanda, munyńyz qalaı? Bizden basqanyń bári alǵanyn alyp, almaǵanyn qurtyp ketti...

B a s t y q. Ia, jaý bezbúırek.

Natalıa. O, o myrza, orystar ma, orystar egespesin. Egesse bir qolymen sýsyn berip turyp, ekinshi qolymen pyshaq alýǵa bar olar.

B a s t y q. (joldastaryna). Osynda ornalassaq deımin, shetkeri úı eken.

Natalıa. Qarsylyǵymyz joq.

B a s t y q. Bar, jaılastyryńdar. Shtab osynda bolady. Partızandar esten shyqpasyn, pýlemetti quryp qoıý kerek. (Joldastary ketedi. Natalıaǵa.) Sý bar ma?

Natalıa. Qazir shaı daıyn bolady. (Shyǵyp ketedi. Az tym-tyrys).

B a s t y q. Eı, sý muryn, sen nege sileıip tursyń?

K ú l j a n (úndemeıdi).

B a s t y q. (qasyna taman kelip). Syr bar-aý sende bir, á!..

Kúljan (estimegen bolyp esikke qaraı júredi).

B a s t y q. Toqta! (Toqtamaǵan Kúljandy ustaı alyp jaqqa tartyp jiberedi.) Nege jaýap bermeısiń.... Tiliń bar ma?.. (Ymdap.) Ash aýzyńdy. (Aýzyn ashqan kezde oramalmen tilin ustaı alyp buraıdy.) Sóıle... Sóıle... (Kúljan sóılemeıdi.) Dáý de bolsa komsomoles shyǵarsyń. Shyndap qolǵa alý kerek boldy seni. (Sýmkasynan temir qyshqash alyp, Kúljandy áldeneshe ret shymshıdy, buraıdy. Kúljan qansha qınasa da qur qyn jylady, daýsyn shyǵarmaıdy.) Tý, bezbúırek! (Qoıyp jibergende Kúljan etpetinen túsedi, qulaqshyny basynan ushyp ketedi.) M-m-m! Osylaı edi de... Sóılemeseń, sóıleme, al endi, ymyraǵa kelýge qalaısyń, jas sulý. (Kúljan úndemeıdi.) Sol úshin men ornyńnan kóterip turǵyzýǵa da barmyn. (Ornynan turǵyzyp, qushaqtaı alǵan kezde, Kúljan julqynyp bosanady.) Taǵy! Aıý - an! Birjola joq qylaıyn!.. (Myltyǵyn alyp kózdep turǵanda da Kúljan tyrp etpeıdi. Myltyqty bastyq onyń basynan asyra atady. Myltyq daýsymen Natalıa jetip keledi.)

Natalıa. Myrza, saýǵa. Bul ne?

B a s t y q. Shpıonyń kim, myna?

Natalıa. Shpıon! Shpıon bolǵanda osynyń qolynan ne keledi deısiń. Jetim bala edi qorqyp qalǵan ǵoı. Qoryqpa, shyraǵym.

Bastyq. Joq, qorqaqqa uqsamaıdy. Bylaı tur!

Natalıa. Qaıtesiz baqyrtyp. Qurmetti qonaǵym, yń-shyńsyz bárin ózim retteımin. Bar, samaýyrdy ákel, myrza shóldep tur. (Kúljan ketedi.) Eshbir alańdamańyz, siz úshin men bárin aldyn-ala qamdaǵanmyn.

B a s t y q. Árbir orys áıeli osyndaı bolsa?

Natalıa. Nemdi kórdińiz áli? Úlken syıym alda jatyr, taqsyr.

B a s t y q. Alda jatyr. He-he-he! Onsha kári emes ekensiz... Baldaqpen júresiz, á!

Natalıa. Basqyshtan qulap, azyraq syltyp júrgenim. (Samaýyr kóterip Kúljan kiredi.) Jaqsylap turyp quıyp ber, endi. Syı qonaqtarǵa arnalǵan sharap bar edi, ákelshi. (Kúljan ákeledi.)

B a s t y q. Atyń kim? Káne, jarasalyq boıjetken?

K ú l j a n. Atym Kúljan!

Bastyq. Aha, tipti jaqsy sóıleısiń ǵoı óziń.

K ú l j a n. Jaqsy, jamandy sen de aıyra bilesiń be?

B a s t y q. (Natalıaǵa). Jetimiń tym shadyr eken.

Natalıa. Qazaqtyń basy bir shalqaısa, jýyrda eńkeımeıdi, myrza. Qaıda barar deısiz biraq...

B a s t y q. Kazachka ma?

Natalıa. Joq, qazaq qyzy. Buryn qyrǵyz dep atalatyn olar.

B a s t y q. Kırgız! Qaıdan júr munda?!

Natalıa. Qaıdan júr deýge bola ma? SSRO da alpys shamaly ult bar, birimen-biri mıdaı aralasyp jatady. Mine, meniń óz kúıeýim de qazaq edi, ne aıtasyz buǵan.

B a s t y q. Ehe, bólshevıkter adamnyń qanyna deıin aralastyryp úlgirgen. Biz sol qandy suryptaımyz.

Natalıa. Ia, alysta jatsaq ta, ony estip jatyrmyz. (Bastyqtyń eki joldasy keledi.)

1-joldasy. Taqsyr, telefon ornatyldy ana bólmege. Pýlemet quryldy. Kúzet qoıyldy. Qalany tintýshi otrádtardan da raport keldi. (Paket beredi.)

Bastyq (ishinen oqyp otyryp). Ah, ońbaǵandar, budan da túk qaldyrmaı ketken. (Hatty estirte oqyp.) «Qalany tintkende barlyq jınap alǵanymyz: bir aqsaq, bir kór soqyr, bes shal, tórt kempir, bir bala, taýyqtyń úsh balapany, shoshqa azyǵyna arnalǵan bir arba kartop, bir jarym qap nannyń synyǵy. Jalǵyz-aq mol nárse — asqabaq eken. Jınap jatyrmyz... Bul tipti, úılerdiń ústinde, esik aldynda da tolyp jatyr». (Tunjyrap otyrady.) 

Natalıa. Káne, asqa otyralyq, myrzalar. Ac turǵan jerde ýaıym turmaıdy. (Shaı ústinde araq quıylady.) Qurmetti qonaqtarym, orys sharabyn alyńyzdar?

B a s t y q. Ózińizge, anaý tentek qyzǵa da quıyńyz.

Natalıa. Maǵan dáriger ishýge qospaıdy... Qaıdam, ol bala da ishpeıtin edi.

B a s t y q. Úıretemiz!

K ú l j a n. Áýre bolmańyzdar.

B a s t y q (alara qarap). Endeshe ózińiz almaı bolmas.

Natalıa. Iapyr-aı, aýrýlyǵym úshin, ótinemin.

B a s t y q. Ádette úı ıesi bastaıdy.

Kúljan (Natalıa ózine quıyp jatqanda seskenip, qolynan ustaı alady.) İshkizbeımin!

Natalıa. Kórdińizder me? Maǵan da ishkizbeıdi!.

B a s t y q (óńin sýytyp). Bárin alyp qoı onda. (Paýza.)

Natalıa. Qoı, munymyz jaramas. Beri kelshi. (Kúljandy bylaıyraq áketip, ekeýi sybyrlasady. Sodan keıin abdyrany ashyp, bir áıel kıimin áperedi.) Bógelme, dereý ertip kel... (Bastyqqa.) Kúzetshilerińizge aıtyńyzshy, jasyrynyp jatqan bir qyz bar edi, ertip kelsin.

B a s t y q. Olaı bolsa biriń shyǵaryp sal. (Natalıa jáne qonaqtardyń biri Kúljandy shyǵarǵaly ketedi.) Sen de barshy, qatyndy áńgimemen bógeı turyńdar. (Ekinshi joldasy da shyǵady. Bastyq úıdiń ishin tintedi, ishteme tappaıdy. Qolyna áıeldiń jibek shtany túsedi. Kórip turyp qyzyǵady da, qaltasyna salyp jiberedi.) Sharlott bir qýansyn. (Telefon bólmesine kirgende gazettiń bir jyrtyndysyn ala shyǵyp oqıdy.) Á. Osynyń ózi bolar ma... Bir japyraqtan keskilep óltirermin - aý!.. (Qaltasyna salyp alady.)

Natalıa (sóıleı isiredi). Úıge kirip áńgimeleseıik, myrzalar. Meniń bilmeıtinim joq bul qalada.

B a s t y q. Bilseńiz, Naýmovna qaıda qazir.

Natalıa (múdirip qalady). Qaı Naýmovnany aıtasyz? Meniń de famılıam Naýmovna.

B a s t y q. Naýmovna! Jıylysta sóılegen sheshen Naýmovna, bir japyraǵy qalǵansha berilmeıtin Naýmovna siz ekensiz ǵoı onda. Tipti jaqsy.

Natalıa. Jınalysta sóılegen?... Á-á, qazir keledi ol. Álgi bala soǵan ketti ǵoı.

B a s t y q. Ol Naýmovna kele almas munda.

Natalıa (jaqyndaı túsip). Keledi, keletin reti bar... Baıqańyzdar biraq...

B a s t y q. Pasportyńyzdy bere turyńyz.

Natalıa. Kórińiz, kórińiz, saqtyq jaqsy. (Pasportyn beredi. Bastyq gazettiń jyrtyndysyna bir, pasportqa bir qarap turǵanda, Natalıa qysylady, terezege qarap, ózine-ózi.) Endi qaıttim, ustaldym - aý!.. Keshige turǵaı - aqty... Kelip qalsa masqara bolady. İshkizý kerek tezirek!..

B a s t y q. Pasporttaǵy men gazettegi Naýmovna bir kisi bop shyqty.

N a t a l ı ıa. Joq, gazettiki jańylys, qate. (Gazetti kórip.) E, báse munda Naýmovna N. B. degen ınısıal tur ǵoı. Men Natalıa Borısovna, kórdińiz be, gazettegi ınısıal Natalıa Baranovna... Qazir kózińiz jetedi, kelsin qazir... Ac ústinde áńgimeleselik, myrzalar... (Stolǵa otyrysady.) Káne, qyzdardy kútip otyramyz ba?

B a s t y q. Sizge qaraılap otyrmyz.

Natalıa. (ózine quıyp alyp). Onda ishpeı bolmas. Orys áıeli óziniń uly armany úshin, joǵarǵy mártebesi úshin neden de bolsa tartynbaq emes. Sol úshin ishemin. (İship salady.)

B a s t y q. Káne, myrzalar, fúrerdiń esendigine. (Bári kóteredi.)

Natalıa (araqtyń sońynan ile sút jutady.) Álgi balalar menen uıalýshy edi, erkin oınap-kúlýlerińiz úshin, tósegime baryp jataıyn...

B a s t y q. Maqul. (Natalıa shırmanyń ishine enedi.) Álgiler tez kelgeı - aqta.

1- joldasy. Sizdiń qarmaqqa sazan ilikti. Bizge taban ilikse de jarar edi.

2- joldasy (kúrsinip). Maǵan bárinen de bir qatqan ton ýaıym.

B a s t y q. Erteń, osyndaǵy álgi jáýtikterdiń bárin tirideı bir orǵa qulatamyz da, jaraǵan kıimderin sypyryp alamyz. Jaýdyń óligi túgil, ózimizdiń ólikterdiń ústinde de birde-bir jaramdy kıim ketpesin! (Kúrsinip.) Orystyń qaharly qysy keledi!..

2 - j o l d a s y. İlgerilegen saıyn ombylap baramyz - aý?..

B a s t y q. Ia, Rossıa túpsiz mı eken, qozǵalǵan saıyn túbine tartyp barady. (Paýza. Maýjyrap otyryp birinen soń biri sylq qulap ketedi. Bastyq ornynda qatady. Azdan soń Kúljan, áıelshe kıingen Nurlan keledi.)

N u r l a n. Natalıa, tirimisiń? (Júgirip kep shırmany jıyp tastaıdy.)

Natalıa (baıaý). Ia.

N u r l a n. Ah, ishkizgen eken jaýyzdar.

Natalıa. Kórsetshi. Kórip óleıin... (Basyn kóterip, ólgen nemisterdi kórsetedi.) Rızamyn... Kek qaıtty... Sender órkendeńder... (Úzilip ketedi.)

Nurlan. Natalıa, hosh. Ólimiń ardaqty... (Kúljan syńsyp jylap jiberedi.) Kúzetshiler estip qalady, shyraǵym. (Ólgen nemisterdiń dokýmentterin sypyryp alyp oqıdy da sýmkaǵa salady. (Az oılanyp.) Olar úsheý. Úsheýi úsh jerde, a? Birge úsheý - aý!..

Kúljan. Men she. Mamamnyń óshin alam.

Nurlan (qanjaryn usynyp). Al janym, al, áýeli qaqpa aldyndaǵyny jaılaıyq. Bastyq shaqyrady dep ertip kel. (Kúljan ketedi. Nurlan qanjaryn artyna ustap, buǵyp turǵanda kúzetshi keledi.)

Kúzetshi (bastyqqa). Taqsyr, ne buıyrasyz.

Nurlan (qanjarmen jaryp qulatady). Endi, qalǵan ekeýin jaıǵap kelemin. Myltyq daýsy shyqsa baıqa, jaqsy bolmaǵany...

K ú l j a n. Men de barsam qaıtedi.

N u r l a n. Joq, telefonnyń qasynda bol. Eger bastyqty suraı qalsa tynyǵyp jatyr degeısiń. (Shyǵyp ketedi. Tym-tyrys. Azdan soń bastyq, uıqydan oıanǵandaı kózin eptep ashady. Ornynan azar turyp Kúljanǵa umtylady. «Ý... ý!...» deıdi. Kúljan sasady, stoldy aınala beredi.)

Bastyq (myltyǵyn joqtap). Ber, ber, ber ózime?.. (Joldastarynyń myltyǵyn almaqshy bolady, tappaıdy.) Telefon!.. (Telefonǵa qaraı sandalaqtap baryp qalǵanda, Kúljan júgirip kelip qanjarmen esip jiberedi.)

Kúljan. Mamam úshin!.. Jat malǵun! (Telefon shyldyraıdy.) Alo! Ia... Bastyq tynyǵyp jatyr. (Trýbkany iledi. Nurlan keledi.) Ne boldy, papa?

Nurlan (syrtqy áıel kıimin sheship jatyp). Oryndaldy.

K ú l j a n. Siz ketken soń mynaý tirilip alyp, qýdy ǵoı meni!.. Telefonǵa baryp qalǵanda ne bolǵanymdy bilmeımin, júgirip kelip esip jiberdim.

N u r l a n. Erjúrek aınalaıyn!

K ú l j a n. Ólip edi ǵoı, qalaı tirildi? Álde mamam da tiriler?

N u r l a n. Mamań birjola jumǵan kózin. Mynaý talyp ketken bolý kerek, jeme-jemge kelgende ýdy organızm jeńip shyqqan ǵoı...

K ú l j a n. Bireý telefon soqty, papa.

Nurlan (eleń etip.) Ol ne dedi, sen ne dediń?!

K ú l j a n. Shtab! — dedi. Ia — dedim. Bastyqty surap edi, tynyǵyp jatyr — dedim. Sonsoń — tynyshtyq — dedi de trýbkany ilip ketti.

N u r l a n. Sol tynyshtyqty buzamyz endi. (Bir aǵashty kerosınge malyp tutatyp aldy da, terezeniń fortochkasynan úsh ret jarq etkizdi.)

K ú l j a n. Onyń ne, papa?

N u r l a n. Partızandarǵa bergen belgi. (Qol aına ákelip Natalıanyń aýzyna tosady.)

K ú l j a n. Bunyń ne, papa?

N u r l a n. Jany bar bolsa aına terleıdi... ıa, birjolata uıyqtaǵan. Ardaqty joldas!.. (Aınany eki nemistiń aýzyna ákelip tosady.) Sespeı qatypty. (Terezeden bir partızan kórinedi.) Shtab alyndy. Sender qalaısyńdar?

Partızan. Buıryǵyńyz oryndaldy, joldas komandır. Bes kisi aldynan tıýge bes butanyń túbinde jatyr. On kisi artynan tıýge on butanyń túbinde jatyr. Ózen, kópir, mına dalasy da komanda kútip turǵan sıaqty. Endi tek raketa kórinse bolǵany...

N u r l a n. Úsheýimiz osynda bolamyz. Kúljan ekeýiń daladaǵy qarý-jaraqqa ıe bolyńdar! (Kúljan ketedi. Nurlan terezeden endi bir ret raketa atady da, telefonǵa kelip trýbkany kóteredi.) 1-rota!.. Jaýdyń qalyń qoly qorshap aldy. Dereý qashyńdar, kópirge qaraı... (2—3—4 rotalarǵa da osylaı buıryq berisimen, úshinshi raketany atady, ile myltyq daýystary estiledi. Telefon shyldyraıdy.) Alo! Shtab! Qashyp bara jatyrmyz!.. (Paýza.) Kópirden ótkizbeı jatyr!.. Jaý arttan da qamaǵan!.. Qyryp barady!.. Oń jaqta úsh júz metr shamasynda jadaǵaı ótkel bolý kerek, solaı qaraı! (Paýza.) Ah, mınaǵa ushyradyq. Onda, basqa jol qalǵan joq, ózennen júzip ótý kerek. (Paýza. Habar toqtalady.) Alo! Rota!.. Alo, 2-rota! Alo, 3-rota!.. Dymy óshti ǵoı, jumysy bitken bolý kerek. (Trýbkany tastap tyńdap turady. Myltyq daýsy basylady.)

Kúljan (júgirip kelip esikten). Papa, atys toqtaldy. Osylaı qaraı bireýler kele jatyr.

N u r l a n. Tutqynǵa alynǵandar bolý kerek. Jiberińder. (Kúljan shyǵyp ketedi. Nurlan syrt kıimin tastap, kishi komandır formasymen otyrady. Kúljan, nemis áskeriniń úsh-tórt bastyǵy jáne solardy aıdaǵan úsh-tórt partızan kiredi úıge.)

1- partızan. Joldas komandır, jaý talqandaldy. Bastyqsymaqtary mynalar. Eki-úsh júzi tutqynǵa alyndy. Ózgesin, jýsattyq. Bizdiń on bes din aman. (Tutqyndar bir-birine tańdana qarady.)

Nurlan (nemisterge). Kúmándenetini joq biz on bes aq adam edik. (Ólikterdi nusqap.) Kóterińder! (Kótepip turady. Partızanǵa sýmkany berip.) Má, sálemdeme! Shtabty habarla. (Partızan ketedi.) Óz ólekselerińdi, óz qoldaryńmen kómińder aparyp...

1942 jyl.

Shymyldyq.

---