InfoHub Logo

Aqpan aıynyń birinshi juldyzy. Qystyń yzǵarly sýyǵynan úıden shyqpaıtynmyn. Azańmen tátti uıqymdy shyrt bólip, maýjyraǵan kúıi uıqyly oıaý jýynyp, óz-ózimdi retke keltirdim. As úıden shyqqan anamnyń pisirgen tamaǵy búkil úıdi alyp, ıisi murnyńdy jaryp barady! Ákemniń «Júrińder, tańǵy asty ishemiz, sýyp qalady, tezdetińder!» degen shaqyrtýynan keıin, ashqursaq asqazanymnyń  shuryldaǵan dybysy tikeleı as bólmege jeteledi. Kózdi ashyp jumǵansha tańǵy astyń pora-porasyn shyǵaryp tastadyq. Kóńilimiz toıǵanymen, kózdiń toıar túri joq!

«Ádettegideı, taǵy bir jańa aıdy bastadyq. Bul da bir shytyrmanǵa toly aılardyń qatarynan tabylar ma eken?! Álde, mamyrdyń mamyrajaı, shildeniń shegirtkedeı shyryldatar aıy bolar ma eken?!» Tańǵy astyń qoımaljyń jaıyn ishe otyryp, oıdyń túbine tústim. Meni osy aıda ne kúterinen habardar bolǵym keldi. Ákemniń:

-Qyzym, seniń vatsabyńa bir keremet ándi jiberdim. Tyńdap baǵasyn berersiń? Saǵan sózsiz unaıtynyna senimdimin,-dep sózin qaıyrdy. Kesemdegi sháıimdi bir-eki urttap, ákemniń sózin jerge tastamaý úshin, birden óleńdi tyńdaýǵa kiristim...

Áýenniń sazymen bir tolqynda júzip baramyn. Órbigen sózderi  bastalǵan mezetten, marjan tastaı órilip, óne boıymdy bılep, sarǵaıǵan saǵynysh seziminiń esigin qaǵyp, estelikter mekenine jeteledi. Tolqynnyń betimen júzemin dep, tereńge boı aldyryppyn. Tereńdikte , estelikter álemine tunshyǵyp, ábigerlikke salamyn ba?-degende bir qorǵan paıda boldy! Saǵynysh sezimi meniń qorǵanym boldy! Osy aqpan aıyn saǵynyshpen ótkirerimdi túsindim.

Áýenniń ataýy «Anamnyń jaqqan oshaǵy». Kóz aldyma birden aq jaýlyǵyn oranǵan, shýaqqa toly nurly júzdi, júregi kirshiksiz taza, aýzynyń salymy bar, ajarly ájemdi elestettim. Kóz jasyma erik berdim. Jan-dúnıem jylady! Bul óleń joldarynan búkil ájemniń minezin, túr-kelbetin, ystyq qushaǵyn elestettim!

Asyl ájem 16 jasynda bizdiń  áýlettiń kelini bolyp, qara shańyraqtyń tútinin tútetip, otymen kirip, kúlimen shyqqan jan. Aýylynyń qyzdary sekildi qyrdan gúl termeı, tezekpen qyzyl shoq tergen. Ómir degen alyp kúre jolda qıynshylyqtyń júgin kótergen, ómirdiń jolyn ótkirgen jan! Áli kúnge esimde, ájemniń qazan-oshaqta ystyq tamaqty burqyldatyp, samaýrynda shaıyn shurqyldatyp qaınatatyny. Birde, ózi sekildi kishkentaı qazanyn alyp, oshaqqa otyn jaǵyp, bizge ystyq nan pisirmekshi boldy. Kók órim shaqta apama shybyqtardy tasyp, qolǵabys etip jattym. Ájem 3 aıaqtap júretin, súıenish eter qońyr taıaǵy bolatyn. Sondaǵy apamnyń aıtatyn sózderi: «Aı, Móldir, ana qoradan shybyqtardy tasy, ystyq nanmen samaýrynnyń shaıyn isheıik. Anańa aıtshy, samaýrynǵa sý quıyp bersin dep, uqtyń ba!?» Móltildegen kózderim túsingensip, osy sózderdi dálme-dál anama jetkizetinmin. Oshaqtyń mańyna jolap ketsek, «áı, júgermek qazir kúıseń, men ákeńe ne deımin? Ary oına!» dep uırysypta qoıatyn. Balalyqtyń qyzyǵy men shyjyǵyna batqanymyz sonshalyqty, ústi-basymyz qara kúıege malynatyn. Biraq, ájemniń pisken ystyq nanynyń ıisi búkil aýlany baýrap alatyn, tipti, kórshi úıdegi balarmen bólisip jeıtinbiz. Baldaı tátti shaıyn qumarlana, taýysyp iship, qaıtadan oıynnyń qyzyǵyna toımaı, arbaýynda ketetinbiz.

Ájem bizdiń qolymyzda 12 jyldaı turdy. Úıdiń tula boıy tuńǵyshy bolǵandyqtan, men ájemniń qyzy boldym. Sol sebepti anamdaı kóretinmin. Ájeme arnap kúnde óleń oqyp, bı bılep beretinmin. «Meniń qyzymnyń tula boıy tunyp turǵan óner»-dese aıdy apanǵa ketirip, odan ary attyń basyn jiberip, sharshaǵansha bir tynym tappaıtynmyn. Ájem de meni baqylap, maǵan qoldaý bolýdan sharshamaıtyn. Maǵan syıaqy retinde,óziniń júrek tusyndaǵy ámıanynan tıyn-tebenin beretin.

Asyl ájem balyqty súıip jeıtindikten, járdemaqysy túsken saıyn jármeńkeniń eń úlken balyǵyn satyp alatyn. (Keshki astyń sánin de mánin kirgizer, balyq emes, ájetaıym siz edińiz! Qushaǵyna qysyp alyp, mańdaıymnan ıiskep, súıip alyp, balyqty qyltanaqtan tazartyp, óz qolyńyzben tamaqtandyratynyńyz áli jadymda saırap tur).

Qara shańyraǵymyzda qazynamyzdyń joqtyǵyna bıyl 8 jyl tolady eken. Ájeme hat joldaı alatyn múmkindigim bolsa, bar saǵynyshymdy qara sózben jetkizýge tyrysatyn edim.  «Meni barlyǵy ájesiniń  aýzynan salbyrap túsken deıdi. Ápkelerim men aǵalarym, ákem men anam sizdi aýzynan bir eli tastamaı, maqtanyshpen aıtady. Búginde anam sizdiń nur jalyn qara qazan oshaǵyńyzdy kóziniń qarashyǵyndaı baptap, baǵalap ustaıdy. Áje men sizdi saǵyndym! Ájetaıym-kózimniń nurysyz!Sizdiń ystyq qushaǵyńyzben, jumsaq alaqanyńyzdy saǵyndym! Botam, balapanym dep erkelete sóılegen sózderińizdi, jarqyn apalyq daýysyńyzdy saǵyndym! Basymnan sıpap, mańdaıymnan ıiskep, betimnen súıetińizdi saǵyndym. Apataıym qazan oshaqqa pisirgen ystyq tamaǵyńyzdy, tabaǵa kúıe bolyp, birge pisirgen nanyńyzdy, samaýrynǵa qaınatqan baldaı tátti shaıyńyzdy saǵyndym! Altyn apam jaı ǵana sizdi saǵyndym..... Siz mendeı qyzyńyzben maqtanatyn bolasyz!»

Dombyranyń únimen óleń joldary da bitti.Ájem týraly estelikter, saǵynysh sazy ereshke sezimderdi bastan keshirýge túrtki boldy.Ájemniń beınesi osy óleń joldary arqyly máńgi esimde qalady!...

«Qazany ottan túspeıtin
Qyzýy qaıtip óshpeıtin
Anamnyń jaqqan oshaǵy»

«Turan» ýnıversıteti Jýrnalısıka mamandyǵy 2 kýrs stýdenti Aýbel Móldir Muratqyzy

Jetekshisi: "Turan" ýnıversıtetiniń profesory, f.ǵ.d. Altaeva A.K.

---