InfoHub Logo

Eskenge jurttyń bári aqyl aıtqysh edi. Eskenniń bir minezi zıany joq qoı dep aıtqan aqyldy tyńdaı beretin. Biraq sol aqyl aıtqan jurt Eskendi osy bala qalaı-qalaı ózi dep syrtynan qyjyrtyp ta ketetini bar edi.

Bir kúni Esken bir is bastamaq boldy. Álgi bastaǵysy kelgen isi ózine qyzyq kóringeni sonshalyq, uıqysy qashyp, sol týraly oılady. Oısha jospar-jobasyn syzdy. Endi osy oıǵa alǵan isin bastap ketpes buryn bireýden aqyl-keńes suraǵysy kelgen edi. Eskenniń bul jaǵynan alǵanda joly bolǵan jigit edi. Ózine aqyl beretinder kóp. Solardan baryp aqyl-keńes surap ala qoımaq.

Esken osy oımen ózine aqyl aıtatyn jandardyń birine jolyqty. Oıyn aıta bastaǵany sol edi, álgi adam "bir mınýt ta ýaqytym joq" degeni. Esken áýelde tańyrqap qaldy. Ásheıinde osy kisi aqyl aıtqanda Eskenniń janynda saǵattap otyryp aıtpaýshy ma edi?

Degenmen Eskenniń buǵan bola taýy shaǵyla qoımady. Óıtkeni aqyl beretinder áli de kóp edi. Eskenniń endi kelesi jolyqqan kisisi Eskenge "qaıdan bileıin, óziń bilesiń ǵoı, óziń bilesiń-daǵy" deı berdi.

Eskenniń osylaı jolyqqan adamdarynyń barlyǵy biri "ýaqytym joq" dese, endi biri "óziń bilesiń" dep Eskenniń taýyn qaıtarýmen boldy.
Esken endi oılaǵan isin óziniń aqylymen qolǵa almaqshy bolyp sheshti. Bastap ta ketti. Tipti bastaǵan isin aıaqtaýǵa da jaqyn qalǵany sol edi, bir kúni Eskenniń aýlasyna ózine aqyl aıtatyn jandar dúmep kirip kelgeni. Esken áýelde olardy bastaǵan isine bereke tilegeli kelgen eken dep oılap edi, álgiler Eskendi salǵan jerden kinálap qoıa berdi. Aıtýynsha, osy kúni Esken sıaqtylar bir isti bastasa, adamnan aqyl-keńes suraý degendi bilmeıdi, óz betinshe ketedi.

Esken bul sózge aýzy ańqıyp turyp qaldy. Osyny aıtyp turǵan alǵash jolyqqan kezde "ýaqytym joq" dep tura jóneletin kisisi edi.

Eskenniń bir minezi kisige shamyrqanǵanda aýzyna sóz túspeı qalatyn. Bul joly da sóıtti. Álgiler Eskendi kinálap-kinálap aýladan shyǵyp júre berdi.

Eskenniń endi esh nársege zaýqy soqpaı qaldy. Úıine kirip sál qısaıyp jatqysy kelip edi, mazasy bolmady. Sonań soń túregelip ústel janynda turǵan oryndyqqa kelip otyrdy.

Ústel ústinde kitap jatyr edi. Eskenniń eshteńege yqylasy bolmasa da, álgi kitaptyń paraqtaryn aýdardy, aýdardy da myna jazýlardy oqydy:

Senbe jurtqa tursa da qansha maqtap,
Áýre etedi ishine qýlyq saqtap.
Ózińe sen, ózińdi alyp shyǵar,
Eńbegiń, aqylyń men eki jaqtap.

"Qaıran qara shalym-aı, - dedi Esken jazýdyń ústindegi sýretke qarap, - baıaǵydan beri aqyldy senen surasamshy".

---