Aqparatty túrlendirý
Sabaqtyń taqyryby: Aqparatty túrlendirý
Sabaqtyń maqsaty: Aqparatty qabyldaýdy, jetkizýdi óńdeýdi, jáne saqtaýdyń
tásilderin úıretý. Kodtaýdy túsindirý.
Bilimdilik: Oqýshylardyń aqparatty tehnıkalyq quraldar men derbes kompúterdiń kómegimen berý, saqtaý jáne usyný tásilderimen, qabyldanǵan ekilik sanaý júıesimen, ASSII kodtarymen tanystyrý:
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelikke, uqyptylyqqa, tıanaqtylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq - abstraksıasyn damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, ınt. taqta, elekt. oqýlyq
Sabaqtyń ótý barysy: 1. Oqýshylardy uıymdastyrý
2. Úıge bergen tapsyrmany tekserý
3. Jańa taqyrypty túsindirý
4. Tapsyrmalardy oryndaý
5. Sabaqty bekitý
6. Úıge tapsyrma
Ótken materıaldardy qaıtalaý suraqtary:
* Aqparat degen sózge qandaı maǵyna beresińder?
* Adam aqparattyń qandaı túrlerin qabyldaı alady?
* Baılanys tili dep neni aıtady?
* Qandaı tilderdi bilesiń?
* Adam aqparatty qalaı jáne qaıda saqtaıdy?
* Adamnyń aqparatty óńdeýine mysal keltir
Jańa túsinikter:
Aqparatty belgili - bir alfavıt arqyly usynýdy kodtaý dep ataıdy. Bir belgi tobynan ekinshi belgi tobyna kóshirý erejesin kod dep ataıdy. Aqparatty saqtaý, qabyldaý, usyný, jáne óńdeý ádisteri is júzinde aqparattyń usynylý túrine baılanysty bolady. Aqparattyń kodtalýy keıde shıfraý dep te aıtylady, onyń keri kodtalýy dekodırovanıe prosesimen tikeleı baılanysty. Ekilik alfavıti 0 jáne 1 tańbalarymen usynylady. Aqparatty ekilik kod pen kórsetý úshin, qurylǵy eki kúıdi aıyra bilýi kerek, mysaly; 1 - qurylǵyda toq bar, al 0 joǵyn, nemese 1 - joǵary kerneý,
0 tómen kerneý. Tek eki túrli máni nemese oǵan sáıkes kod razrády bar, 0 nemese
1 mánderin ǵana qabyldaı alatyn sıgnaldy bıt dep ataıdy. Sımvoldardy kodtaý úshin
8 bıtten turatyn kodty baıt dep ataıdy. 8 nól men birlerdiń kómegimen ıaǵnı bir baıttyń kómegimen 256 sımvol kodtalady. Sımvoldardy kodttaý kobınasıalarynyń jıyntyǵyn kodtaý kestesi dep atalady.
ASCİİ kody.
Esepteýish tehnıkasynda eń kóp paıdalanatyn kod - ASCLL kody - amerıkandyq
aqparat almasýdyń standarttyq kody.
Kodtaý kesteniń 16 joly 16 baǵany bar. Keste eki bólikten turady; standarty, balamaly.
Standartty bóliktegi – birinshi 128 sımvoldar, 0 - den 127 - ge deıingi kodtar; Sıfrlar, latyn alfavıtiniń áripterimen kompúter jumysyn basqaratyn arnaıy sımvoldar.
Balamaly bóliktegi - 128 - den 255 - ke deıingi kodtar alfavıtter (orys, qazaq) Ondyq, ekilik, onaltylyq sanaý júıeleriniń sáıkestendirý kestesi boıynsha kodtaýǵa bolady.
Aqparat ony tirkeıtin qurylǵyǵa dybys, elektromagnıtti sáýle, fızıkalyq áreket túrinde kelip túsedi. Bul áreketter sıgnal dep atalady.
Sıgnal degenimiz - onyń kómegimen adam nemese, qurylǵy aqparat qabyldaıtyn proses. Sıgnal aqparat tasýshy. Aqparat jiberý degenimiz - sıgnaldar jiberý.
Sıgnal analogtyq (úzdiksiz), dıskretti(úzilisti) bolýy múmkin. Analogtyq sıgnaldarǵa mysaldary: Sıgnaldy dıskretti túrde usynǵanda ol san qatary, alfavıt áripteri, mýzykalyq nota oǵan mysal bola alady. Ýaqyt aralyǵyn neǵurlym kóbirek alǵan saıyn, kerneýdiń ýaqyt aralyǵynda ózgerý prosesin soǵurlym dálirek sıpattaımyz. Kerisinshe dıskretti prosesti analogtyq proseske aınaldyrýǵa bolady. Adam sezim músheleri arqyly sıgnaldardy analogtyq túrde qabyldaıdy, al esepteýish tehnıkalary negizinde dıskretti túrdegi sıgnaldarmen jumys isteıdi.
Aqparat adam úshin jańa, belgisiz bolý kerek. Habar bizge aqparat alý degen bizge jańa túsinikti bolýy kerek. Sol salada bilimimiz jetkilikti bolýy kerek. Eger aqparat biz úshin tolyq, obektıvti, jańa, paıdaly, ári naqty bolsa ol biz úshin baǵaly bolady. Habardyń aqparattyń kólemi dep - habardyń uzyndyǵyn, ıaǵnı sımvoldar sanyn bildiredi. Endeshe tehnıkada kez - kelgen saqtalatyn beriletin aqparat kólemi ondaǵy beriletin aqparat kólemi ondaǵy eń kishi ólshem bir ekilik razrádqa nemese 1 bıtke teń bolady. Aqparatty ólsheý birligi bir bıtke teń. Odan keıin 1 baıt.
Habardyń aqparattyń kólemi - bıt nemese baıtta ólshenetin onyń uzyndyǵy.
1 baıt = 8bıt;
1 kbaıt(kılobaıt) = 1024 baıt;
1 mbaıt(megabaıt) = 1024 kbaıt;
1 gbaıt(gıgabaıt) = 1024 mbaıt;
İİ – sabaq
Praktıkalyq jumys
Elektrondy oqýlyqpen jumys
№1, 2 tapsyrmalar
Sabaqty bekitý suraqtary:
● Kodtaý men keri kodtaý degen ne?
● Bıt, baıt degen ne?
● Tehnıkalyq júıelerde nege ekilik alfavıtti paıdalanýdy tańdaıdy.
Úıge tapsyrma: Taqyrypty oqý. Aqparatty túrlendirý.
Sabaqtyń maqsaty: Aqparatty qabyldaýdy, jetkizýdi óńdeýdi, jáne saqtaýdyń
tásilderin úıretý. Kodtaýdy túsindirý.
Bilimdilik: Oqýshylardyń aqparatty tehnıkalyq quraldar men derbes kompúterdiń kómegimen berý, saqtaý jáne usyný tásilderimen, qabyldanǵan ekilik sanaý júıesimen, ASSII kodtarymen tanystyrý:
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelikke, uqyptylyqqa, tıanaqtylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq - abstraksıasyn damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, ınt. taqta, elekt. oqýlyq
Sabaqtyń ótý barysy: 1. Oqýshylardy uıymdastyrý
2. Úıge bergen tapsyrmany tekserý
3. Jańa taqyrypty túsindirý
4. Tapsyrmalardy oryndaý
5. Sabaqty bekitý
6. Úıge tapsyrma
Ótken materıaldardy qaıtalaý suraqtary:
* Aqparat degen sózge qandaı maǵyna beresińder?
* Adam aqparattyń qandaı túrlerin qabyldaı alady?
* Baılanys tili dep neni aıtady?
* Qandaı tilderdi bilesiń?
* Adam aqparatty qalaı jáne qaıda saqtaıdy?
* Adamnyń aqparatty óńdeýine mysal keltir
Jańa túsinikter:
Aqparatty belgili - bir alfavıt arqyly usynýdy kodtaý dep ataıdy. Bir belgi tobynan ekinshi belgi tobyna kóshirý erejesin kod dep ataıdy. Aqparatty saqtaý, qabyldaý, usyný, jáne óńdeý ádisteri is júzinde aqparattyń usynylý túrine baılanysty bolady. Aqparattyń kodtalýy keıde shıfraý dep te aıtylady, onyń keri kodtalýy dekodırovanıe prosesimen tikeleı baılanysty. Ekilik alfavıti 0 jáne 1 tańbalarymen usynylady. Aqparatty ekilik kod pen kórsetý úshin, qurylǵy eki kúıdi aıyra bilýi kerek, mysaly; 1 - qurylǵyda toq bar, al 0 joǵyn, nemese 1 - joǵary kerneý,
0 tómen kerneý. Tek eki túrli máni nemese oǵan sáıkes kod razrády bar, 0 nemese
1 mánderin ǵana qabyldaı alatyn sıgnaldy bıt dep ataıdy. Sımvoldardy kodtaý úshin
8 bıtten turatyn kodty baıt dep ataıdy. 8 nól men birlerdiń kómegimen ıaǵnı bir baıttyń kómegimen 256 sımvol kodtalady. Sımvoldardy kodttaý kobınasıalarynyń jıyntyǵyn kodtaý kestesi dep atalady.
ASCİİ kody.
Esepteýish tehnıkasynda eń kóp paıdalanatyn kod - ASCLL kody - amerıkandyq
aqparat almasýdyń standarttyq kody.
Kodtaý kesteniń 16 joly 16 baǵany bar. Keste eki bólikten turady; standarty, balamaly.
Standartty bóliktegi – birinshi 128 sımvoldar, 0 - den 127 - ge deıingi kodtar; Sıfrlar, latyn alfavıtiniń áripterimen kompúter jumysyn basqaratyn arnaıy sımvoldar.
Balamaly bóliktegi - 128 - den 255 - ke deıingi kodtar alfavıtter (orys, qazaq) Ondyq, ekilik, onaltylyq sanaý júıeleriniń sáıkestendirý kestesi boıynsha kodtaýǵa bolady.
Aqparat ony tirkeıtin qurylǵyǵa dybys, elektromagnıtti sáýle, fızıkalyq áreket túrinde kelip túsedi. Bul áreketter sıgnal dep atalady.
Sıgnal degenimiz - onyń kómegimen adam nemese, qurylǵy aqparat qabyldaıtyn proses. Sıgnal aqparat tasýshy. Aqparat jiberý degenimiz - sıgnaldar jiberý.
Sıgnal analogtyq (úzdiksiz), dıskretti(úzilisti) bolýy múmkin. Analogtyq sıgnaldarǵa mysaldary: Sıgnaldy dıskretti túrde usynǵanda ol san qatary, alfavıt áripteri, mýzykalyq nota oǵan mysal bola alady. Ýaqyt aralyǵyn neǵurlym kóbirek alǵan saıyn, kerneýdiń ýaqyt aralyǵynda ózgerý prosesin soǵurlym dálirek sıpattaımyz. Kerisinshe dıskretti prosesti analogtyq proseske aınaldyrýǵa bolady. Adam sezim músheleri arqyly sıgnaldardy analogtyq túrde qabyldaıdy, al esepteýish tehnıkalary negizinde dıskretti túrdegi sıgnaldarmen jumys isteıdi.
Aqparat adam úshin jańa, belgisiz bolý kerek. Habar bizge aqparat alý degen bizge jańa túsinikti bolýy kerek. Sol salada bilimimiz jetkilikti bolýy kerek. Eger aqparat biz úshin tolyq, obektıvti, jańa, paıdaly, ári naqty bolsa ol biz úshin baǵaly bolady. Habardyń aqparattyń kólemi dep - habardyń uzyndyǵyn, ıaǵnı sımvoldar sanyn bildiredi. Endeshe tehnıkada kez - kelgen saqtalatyn beriletin aqparat kólemi ondaǵy beriletin aqparat kólemi ondaǵy eń kishi ólshem bir ekilik razrádqa nemese 1 bıtke teń bolady. Aqparatty ólsheý birligi bir bıtke teń. Odan keıin 1 baıt.
Habardyń aqparattyń kólemi - bıt nemese baıtta ólshenetin onyń uzyndyǵy.
1 baıt = 8bıt;
1 kbaıt(kılobaıt) = 1024 baıt;
1 mbaıt(megabaıt) = 1024 kbaıt;
1 gbaıt(gıgabaıt) = 1024 mbaıt;
İİ – sabaq
Praktıkalyq jumys
Elektrondy oqýlyqpen jumys
№1, 2 tapsyrmalar
Sabaqty bekitý suraqtary:
● Kodtaý men keri kodtaý degen ne?
● Bıt, baıt degen ne?
● Tehnıkalyq júıelerde nege ekilik alfavıtti paıdalanýdy tańdaıdy.
Úıge tapsyrma: Taqyrypty oqý. Aqparatty túrlendirý.
You Might Also Like
