Aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıalardy paıdalaný arqyly sabaqtyń tıimdiligin arttyrý
Aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıalardy paıdalaný arqyly sabaqtyń tıimdiligin arttyrý
«Adamzat úshin HHİ ǵasyr – jańa tehnologıalar ǵasyry bolmaq, al osy jańa tehnologıalardy júzege asyryp, ómirge engizý, ıgerý jáne jetildirý – búgingi jas urpaq, sizderdiń enshilerińiz... Al jas urpaqtyń taǵdyry – ustazdardyń qolynda»
(N. Á. Nazarbaev)
Qazirgi bilim berý júıesiniń maqsaty - básekege qabiletti maman daıyndaý. Mektep – úıretetin orta, onyń júregi - muǵalim. İzdenimpaz muǵalimniń shyǵarmashylyǵyndaǵy erekshe tus - onyń sabaqty túrlendirip, tulǵanyń júregine jol taba bilýi. Ustaz atana bilý, ony qadir tutý, qasterleý, aryndaı taza ustaý - ár muǵalimniń boryshy. Ol óz kásibin, óz pánin, barlyq shákirtin, mektebin sheksiz súıetin adam. Ózgermeli qoǵamdaǵy jańa formasıa muǵalimi – pedagogıkalyq quraldardyń barlyǵyn meńgergen, turaqty ózin - ózi jetildirýge talpynǵan, rýhanı damyǵan, tolysqan shyǵarmashyl tulǵa quzyreti. Jańa formasıa muǵalimi tabysy, bilikteri arqyly qalyptasady, damıdy. Naryq jaǵdaıyndaǵy muǵalimge qoıylatyn talaptar: básekege qabilettiligi, bilim berý sapasynyń joǵary bolýy, kásibı sheberligi, ádistemelik jumystaǵy sheberligi.
Nátıjege baǵyttalǵan bilim modeli men basqarýdyń jańa paradıgmasy aıasynda jekelegen uǵymdar men normalardy jáne tıimdi pedagogıkalyq tehnologıalardy meńgerý úshin pedagogtardyń kásibı mádenıetin damytýǵa baǵyttalǵan oqý qajettilikteri týyndylap otyr. Muǵalimderge qoıylatyn talaptardyń biri – oqytýdyń jańa tehnologıalaryn meńgerý. Osyndaı asa qajetti tehnologıalardyń biri – aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıalardy (budan keıin AKT) paıdalaný. AKT - ny ıgerý qazirgi zamanda árbir jeke tulǵa úshin qajetti shartqa aınaldy. AKT - nyń damýy kezeńinde osy zamanǵa saı bilimdi shákirt tárbıeleý muǵalimniń basty mindeti bolyp tabylady. Qoǵamdaǵy aqparattandyrý prosesteriniń qarqyndy damýy jan - jaqty, jańa tehnologıany meńgergen jeke tulǵa qalyptastyrýdy talap etedi.
«AKT quraldary» degenimiz – mıkroprosesorlyq jáne jańa AKT negizinde qyzmet atqaratyn, aqparatty taratýdyń jańa quraldary men júıeleri, aqparatty jınaqtaý men olardyń qoryn jasaý, saqtaý men óńdeý, olardy jan - jaqty taratýdy, odan qaldy kompúterlik júıelerdiń aqparattar qoryna enýdi qamtamasyz ete alatyn programmalyq, programmalyq - aparattyq jáne tehnıkalyq quraldar men qurylymdardy aıtamyz. AKT - ǵa jatatyndar: EEM, derbes kompúterler, termınaldyq quraldardyń jınaqtary, jergilikti esepteý júıeleri, mátindik jáne grafıkalyq aqparattardyń qurylymdary, kólemi úlken muraǵattyq aqparattardy saqtaý quraldary, aýdıovızýaldyq aqparttardy baqylaıtyn quraldar men qurylymdar, mashınalyq grafıka júıeleri, programmalyq keshender, jergilikti jeliler, álemdik deńgeıde aqparat almasýyn qamtamasyz etetin qazirgi kezdegi baılanys quraldary.
Bilim berý salasyndaǵy kóp qoldanysta júrgen AKT quraldary:
Interaktıvti taqta;
Mýltımedıa;
Internet keńistigi;
Elektrondy oqýlyq.
Oqý úrdisiniń tıimdiligin qamtamasyz etý úshin qajet:
Bir qalyptylyqty paıdalanbaý, deńgeıler boıynsha (bilý, paıdalaný, qoldaný) oqýshylar áreketin aýystyryp otyrý;
Balanyń oılaý (zerdeleý) qabiletin damytýǵa baǵyttalý, ıaǵnı elestetý, salystyrý, baıqaǵyshtyq jalpydan negizgini aıyra alý, uqsastyqty tabý qasıetterin damytý;
Kompúterlik tehnologıany paıdalana otyryp daryndy, ortasha jáne úlgerimi tómen oqýshyǵa sabaqty oıdaǵydaı meńgerýine múmkindik týǵyzý;
Oqýshynyń este saqtaý qabiletin eskerý (jedel, qysqa merzimdi jáne uzaq ýaqyttyq este saqtaý).
Oń motıvasıalardy qalyptastyrý – muǵalimniń kásibı mindeti. Motıv oqýshynyń tanymdyq qyzyǵýshylyqtary, jańa bilim, iskerlik, daǵdyny meńgerýdegi qajettilikterimen tyǵyz baılanysty. Jaǵymdy jaǵdaı týǵyzý úshin oqýshyny komýnıkatıvtilikke baǵyttap, sabaqta oqýshy is - áreketin yntalandyratyn erekshe sabaq formalaryn tańdaý kerek. Muǵalimderdiń tájirıbesi kórsetkendeı, dástúrli emes sabaqtardy uıymdastyrý oqýshylardyń sabaqqa degen yntasyn arttyrady. Búgingi kúnde muǵalimder oqýshylardyń jemisti jáne tıimdi is - áreketin uıymdastyrý úshin belsendi túrde dástúrli emes sabaqtardy paıdalanýda. Dástúrli emes sabaq túrlerine vıdeosabaqtar, ınternet sabaq, spektákl - sabaq, saıahat - sabaq jáne t. b. jatqyzýǵa bolady.
Jańa AKT - ny sabaqta paıdalanýdyń tıimdiligi:
Oqýshynyń erkin oılaýyna múmkindik beredi;
Aqyl - oıyn damytady;
Shyǵarmashylyq belsendigin arttyrady;
Ujymdyq is - áreketke tárbıeleıdi;
Til baılyǵyn jetildiredi;
Jan - jaqty izdenýshiligin arttyrady.
AKT - nyń negizgi maqsaty – oqýshyny qazirgi qoǵam suranysyna saı, óziniń ómirlik is - áreketinde derbes kompúterdiń quraldaryn qajetti deńgeıde paıdalanatyn jan - jaqty dara tulǵa retinde tárbıeleý. Bilim berýde AKT - ny paıdalaný men oqýshylardyń quzirettiligin qalyptastyrý, qazirgi zaman talabyna saı AKT - ny, elektrondyq oqýlyqtardy jáne Internet resýrstardy paıdalaný oqýshynyń bilim berý úrdisinde shyǵarmashylyq qabiletin damytýǵa múmkindik beredi. AKT - ny sabaqta paıdalaný kezinde oqýshylar buryn alǵan bilimderin keńeıtip, óz betimen shyǵarmashylyq tapsyrmalar oryndaıdy. Sonymen qatar AKT quraldarymen jumys isteý barysynda mektep oqýshylarynyń oqýǵa, bilim alýǵa degen umtylysynyń artýy AKT quraldarymen jumys isteı alý jańalyǵymen ǵana emes, sonymen beriletin oqý tapsyrmalaryn qıyndyq deńgeıi boıynsha retteı alý múmkindiginen, tapsyrmanyń durys nátıjesi úshin marapattaı alý qyzmetinen de baıqalady. Zamanaýı AKT quraldarymen jumys isteý oqýshylardy uqyptylyqqa, naqtylyqqa, berilgen tapsyrmalardyń nátıjeli oryndalýyna, basty máselege nazar aýdara bilýge baýlıdy, sondaı - aq, AKT quraldarymen jumys isteý barysynda oqýshylardyń óziniń jeke is - áreketin durys josparlaýǵa, durys sheshim qabyldaı alýǵa tárbıeleıdi.
Árbir ustazdyń aldyna kelgen bala da ártúrli oılaý qabiletinde bolady, mysaly keıbiri shapshań oılap, tez jumys istese, keıbiri taqyrypty baıaý qabyldap, oǵan tapsyrmany (taqyrypty) qaıtadan qarap shyǵý tıimdi bolyp tabylady. Osy oraıda AKT quraldaryn paıdalana otyryp prezentasıa quraldary arqyly sıpattap, artynan osy materıaldardy flesh - kartalaryna salyp berýdiń tıimdiligin bilemiz.
Vıdeo - sabaqtardy qoldaný men prezentasıalardy demonstrasıalaý oqý quraly retinde qıaldy, abstraktili oılaýdy, oqytylatyn oqý materıalyna jáne pánge qyzyǵýshylyqty arttyrady. Prezentasıalar bir jaǵynan oqýshylarǵa jańa materıaldy (ılústrasıa, fotosýretter, beınelik, dıdaktıkalyq materıaldar, t. s. s.) kórnekti túrde kórsetý quraly bolsa, ekinshi jaǵynan, muǵalimderge osy materıaldardy jáne ony qoldaný arqyly sabaqty meńgertý prosesin jeńildetedi. Vıdeo - sabaqtar pedagogıkalyq tehnologıanyń alǵa basqan taǵy bir qadamy. Oqýshylardyń aqparatty teledıdar, kompúter jáne t. b. tehnıkalyq quraldardyń kómegimen jaqsy qabyldaıtynyn jaqsy bilemiz.
«Adamzat úshin HHİ ǵasyr – jańa tehnologıalar ǵasyry bolmaq, al osy jańa tehnologıalardy júzege asyryp, ómirge engizý, ıgerý jáne jetildirý – búgingi jas urpaq, sizderdiń enshilerińiz... Al jas urpaqtyń taǵdyry – ustazdardyń qolynda»
(N. Á. Nazarbaev)
Qazirgi bilim berý júıesiniń maqsaty - básekege qabiletti maman daıyndaý. Mektep – úıretetin orta, onyń júregi - muǵalim. İzdenimpaz muǵalimniń shyǵarmashylyǵyndaǵy erekshe tus - onyń sabaqty túrlendirip, tulǵanyń júregine jol taba bilýi. Ustaz atana bilý, ony qadir tutý, qasterleý, aryndaı taza ustaý - ár muǵalimniń boryshy. Ol óz kásibin, óz pánin, barlyq shákirtin, mektebin sheksiz súıetin adam. Ózgermeli qoǵamdaǵy jańa formasıa muǵalimi – pedagogıkalyq quraldardyń barlyǵyn meńgergen, turaqty ózin - ózi jetildirýge talpynǵan, rýhanı damyǵan, tolysqan shyǵarmashyl tulǵa quzyreti. Jańa formasıa muǵalimi tabysy, bilikteri arqyly qalyptasady, damıdy. Naryq jaǵdaıyndaǵy muǵalimge qoıylatyn talaptar: básekege qabilettiligi, bilim berý sapasynyń joǵary bolýy, kásibı sheberligi, ádistemelik jumystaǵy sheberligi.
Nátıjege baǵyttalǵan bilim modeli men basqarýdyń jańa paradıgmasy aıasynda jekelegen uǵymdar men normalardy jáne tıimdi pedagogıkalyq tehnologıalardy meńgerý úshin pedagogtardyń kásibı mádenıetin damytýǵa baǵyttalǵan oqý qajettilikteri týyndylap otyr. Muǵalimderge qoıylatyn talaptardyń biri – oqytýdyń jańa tehnologıalaryn meńgerý. Osyndaı asa qajetti tehnologıalardyń biri – aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıalardy (budan keıin AKT) paıdalaný. AKT - ny ıgerý qazirgi zamanda árbir jeke tulǵa úshin qajetti shartqa aınaldy. AKT - nyń damýy kezeńinde osy zamanǵa saı bilimdi shákirt tárbıeleý muǵalimniń basty mindeti bolyp tabylady. Qoǵamdaǵy aqparattandyrý prosesteriniń qarqyndy damýy jan - jaqty, jańa tehnologıany meńgergen jeke tulǵa qalyptastyrýdy talap etedi.
«AKT quraldary» degenimiz – mıkroprosesorlyq jáne jańa AKT negizinde qyzmet atqaratyn, aqparatty taratýdyń jańa quraldary men júıeleri, aqparatty jınaqtaý men olardyń qoryn jasaý, saqtaý men óńdeý, olardy jan - jaqty taratýdy, odan qaldy kompúterlik júıelerdiń aqparattar qoryna enýdi qamtamasyz ete alatyn programmalyq, programmalyq - aparattyq jáne tehnıkalyq quraldar men qurylymdardy aıtamyz. AKT - ǵa jatatyndar: EEM, derbes kompúterler, termınaldyq quraldardyń jınaqtary, jergilikti esepteý júıeleri, mátindik jáne grafıkalyq aqparattardyń qurylymdary, kólemi úlken muraǵattyq aqparattardy saqtaý quraldary, aýdıovızýaldyq aqparttardy baqylaıtyn quraldar men qurylymdar, mashınalyq grafıka júıeleri, programmalyq keshender, jergilikti jeliler, álemdik deńgeıde aqparat almasýyn qamtamasyz etetin qazirgi kezdegi baılanys quraldary.
Bilim berý salasyndaǵy kóp qoldanysta júrgen AKT quraldary:
Interaktıvti taqta;
Mýltımedıa;
Internet keńistigi;
Elektrondy oqýlyq.
Oqý úrdisiniń tıimdiligin qamtamasyz etý úshin qajet:
Bir qalyptylyqty paıdalanbaý, deńgeıler boıynsha (bilý, paıdalaný, qoldaný) oqýshylar áreketin aýystyryp otyrý;
Balanyń oılaý (zerdeleý) qabiletin damytýǵa baǵyttalý, ıaǵnı elestetý, salystyrý, baıqaǵyshtyq jalpydan negizgini aıyra alý, uqsastyqty tabý qasıetterin damytý;
Kompúterlik tehnologıany paıdalana otyryp daryndy, ortasha jáne úlgerimi tómen oqýshyǵa sabaqty oıdaǵydaı meńgerýine múmkindik týǵyzý;
Oqýshynyń este saqtaý qabiletin eskerý (jedel, qysqa merzimdi jáne uzaq ýaqyttyq este saqtaý).
Oń motıvasıalardy qalyptastyrý – muǵalimniń kásibı mindeti. Motıv oqýshynyń tanymdyq qyzyǵýshylyqtary, jańa bilim, iskerlik, daǵdyny meńgerýdegi qajettilikterimen tyǵyz baılanysty. Jaǵymdy jaǵdaı týǵyzý úshin oqýshyny komýnıkatıvtilikke baǵyttap, sabaqta oqýshy is - áreketin yntalandyratyn erekshe sabaq formalaryn tańdaý kerek. Muǵalimderdiń tájirıbesi kórsetkendeı, dástúrli emes sabaqtardy uıymdastyrý oqýshylardyń sabaqqa degen yntasyn arttyrady. Búgingi kúnde muǵalimder oqýshylardyń jemisti jáne tıimdi is - áreketin uıymdastyrý úshin belsendi túrde dástúrli emes sabaqtardy paıdalanýda. Dástúrli emes sabaq túrlerine vıdeosabaqtar, ınternet sabaq, spektákl - sabaq, saıahat - sabaq jáne t. b. jatqyzýǵa bolady.
Jańa AKT - ny sabaqta paıdalanýdyń tıimdiligi:
Oqýshynyń erkin oılaýyna múmkindik beredi;
Aqyl - oıyn damytady;
Shyǵarmashylyq belsendigin arttyrady;
Ujymdyq is - áreketke tárbıeleıdi;
Til baılyǵyn jetildiredi;
Jan - jaqty izdenýshiligin arttyrady.
AKT - nyń negizgi maqsaty – oqýshyny qazirgi qoǵam suranysyna saı, óziniń ómirlik is - áreketinde derbes kompúterdiń quraldaryn qajetti deńgeıde paıdalanatyn jan - jaqty dara tulǵa retinde tárbıeleý. Bilim berýde AKT - ny paıdalaný men oqýshylardyń quzirettiligin qalyptastyrý, qazirgi zaman talabyna saı AKT - ny, elektrondyq oqýlyqtardy jáne Internet resýrstardy paıdalaný oqýshynyń bilim berý úrdisinde shyǵarmashylyq qabiletin damytýǵa múmkindik beredi. AKT - ny sabaqta paıdalaný kezinde oqýshylar buryn alǵan bilimderin keńeıtip, óz betimen shyǵarmashylyq tapsyrmalar oryndaıdy. Sonymen qatar AKT quraldarymen jumys isteý barysynda mektep oqýshylarynyń oqýǵa, bilim alýǵa degen umtylysynyń artýy AKT quraldarymen jumys isteı alý jańalyǵymen ǵana emes, sonymen beriletin oqý tapsyrmalaryn qıyndyq deńgeıi boıynsha retteı alý múmkindiginen, tapsyrmanyń durys nátıjesi úshin marapattaı alý qyzmetinen de baıqalady. Zamanaýı AKT quraldarymen jumys isteý oqýshylardy uqyptylyqqa, naqtylyqqa, berilgen tapsyrmalardyń nátıjeli oryndalýyna, basty máselege nazar aýdara bilýge baýlıdy, sondaı - aq, AKT quraldarymen jumys isteý barysynda oqýshylardyń óziniń jeke is - áreketin durys josparlaýǵa, durys sheshim qabyldaı alýǵa tárbıeleıdi.
Árbir ustazdyń aldyna kelgen bala da ártúrli oılaý qabiletinde bolady, mysaly keıbiri shapshań oılap, tez jumys istese, keıbiri taqyrypty baıaý qabyldap, oǵan tapsyrmany (taqyrypty) qaıtadan qarap shyǵý tıimdi bolyp tabylady. Osy oraıda AKT quraldaryn paıdalana otyryp prezentasıa quraldary arqyly sıpattap, artynan osy materıaldardy flesh - kartalaryna salyp berýdiń tıimdiligin bilemiz.
Vıdeo - sabaqtardy qoldaný men prezentasıalardy demonstrasıalaý oqý quraly retinde qıaldy, abstraktili oılaýdy, oqytylatyn oqý materıalyna jáne pánge qyzyǵýshylyqty arttyrady. Prezentasıalar bir jaǵynan oqýshylarǵa jańa materıaldy (ılústrasıa, fotosýretter, beınelik, dıdaktıkalyq materıaldar, t. s. s.) kórnekti túrde kórsetý quraly bolsa, ekinshi jaǵynan, muǵalimderge osy materıaldardy jáne ony qoldaný arqyly sabaqty meńgertý prosesin jeńildetedi. Vıdeo - sabaqtar pedagogıkalyq tehnologıanyń alǵa basqan taǵy bir qadamy. Oqýshylardyń aqparatty teledıdar, kompúter jáne t. b. tehnıkalyq quraldardyń kómegimen jaqsy qabyldaıtynyn jaqsy bilemiz.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
