InfoHub Logo

Asan qaıǵynyń Abat degen jalǵyz balasy bolypty. Áz Jánibek hannyń balasymen qurdas eken. Hannyń balasy han ólgen soń ornyna han bolypty. Ózi han bolǵannan keıin Abat jáne basqalarymen ózi qol bastap, el shabýǵa attanyp, bet alady. Barǵan elderin shaýyp qaıta qaıtqanda bulardyń oljasyna bir boıjetken sulý qyz túsedi. Hannyń jınalǵan qoly, áskeri: «Jańa bolǵan hannyń ádildigin synaımyz, qyzdy kimge berer eken» dep sóz qyla bastaǵanyn han sezip, qyzǵa tańdaý beredi. Qyz:

— Maǵan tańdaý berseńiz, elime qaıtaryńyz, men eshkimge tımeımin, — dedi. Han bul sózge namystanyp:

— Osy qolda saǵan tatıtyn bir adam bolmaǵany ma, bastyǵy ózim, aıaǵy atshy men baqyrshy, bir adam qaldyrmaı aldyńnan ótkizemin. Kimge barsań da qyzǵanyshym joq, áger de eshkimge barmasań, basyńdy alamyn! Úsh kún máýlet berdim, aıtqanǵa kónbeseń, jarlyǵym ózgermeıdi, — depti.

Úsh kúnnen keıin qyzǵa:

— Ne qyldyń? — dese, qyz:

— Jaryq dúnıe, jan tátti eken.
Han jarlyǵy qaıtpaıdy,
Han ótirik aıtpaıdy,
Yrzamyn, taqsyr, sózińe
Erik berseń ózime.
Ylaıyǵym kelmeıdi
Kúń atanyp ózińe.
Qaǵys adam qalmasyn
Túgel kórset kózime.
Otqa túsip órtensem,
Óz obalym ózime, —

depti. Han eldi jınap alyp, qyzdyń shatyrynyń aldynan túgel ótkizedi. Qyz eshkimge belgi taqpady. Han eki-úsh kún úndemeı, qoldy kóshirip, bir sýdyń boıyna bir kún erý bolyp, qyzǵa kisi jiberedi «kimdi unatqan eken, aıtsyn» dep. Qyz: «Qysylǵan jan ysylǵan janǵa jalynyshty eken», — depti. Habarǵa kelgen kisi túsine almaı qaıta keldi. Han qyzdy ózi otyrǵan jerge shaqyrtty. Qyz han shaqyrdy degen habardy estigesin kóziniń jasyn tógip jiberip, dalaǵa shyǵa kelse, bir adam shetki qostyń aldynda baqyr asyp otyr eken, sol adamǵa kózi túse ketkende kóziniń jasyn súrtip aldy da, hanǵa kelip ıilip turdy. Han qyzǵa:

— Kórdiń be? — dedi. Qyz:

— Jańa ǵana kórdim, taqsyr! — deıdi. Han:

— Kimdi kórdiń? — dedi. Qyz:

— Kim ekenin ózim de bilmeımin, esikti kótertseńiz ózińizge de kórseteıin, — depti. Han esikti ashqyzyp, dalada turǵandardy «anaý ma, anaý ma?» dep suraǵanda, qyz «joq» depti. Han:

— Endi kim? Ana bir ot jaǵyp otyrǵan baqyrshy ma? —  degende ...(túpnusqada joq) bulardaǵy depti. Han baqyrshyny shaqyryp alyp qarasa, Asan qaıǵynyń balasy Abat eken. Qyzdy ornyna qaıtaryp jiberip, Abatqa:

— Sen nege baqyr asyp otyrsyń? — depti. Abat:

— Joldastarymnyń jan tynyshtyǵy úshin, — deıdi.

Han:

— Anaý kúni qyzdyń aldynan óttiń be? — deıdi. Abat:

— Joq, — deıdi. Han:

— Ne sebepti ótpediń? — deıdi. Abat:

— Talapty jaspen talaspaıyn, kópshiliktiń synynan ótpeı jalǵyz áıeldiń aldyna baryp adaspaıyn dedim, — deıdi. Han qyzdy shaqyryp:

— Álgi aıtqan sózińniń mánisi ne? Qyz:

— Myna jigit kórinbegende kóńildegim tabylmady, kimge berse, hannyń ózi bilsin degenim edi.

Han Abatqa qyzdy qosty. Asan qaıǵy Jıdelibaısyn degen jerge eldi aparamyn dep qamdanǵan kezde Abat kóshýge kóńilsiz júr edi. Bir kúni Asan qaıǵy Abatqa:

— Dini bólek, tili bólek jat eldi kórmeı ketpekpin, jaıly oryndy jat basqan jerdi kórmeı ketpekpin. Hannyń orny qara alǵan jerdi kórmeı ketpekpin, qatyn ermen qatarlas jerdi kórmeı ketpekpin, ulym, seniń qandaı oıyń bar? — depti. Abat:

— Ondaı atty kún bolsa, kórsem armanym bolmas, — dep atqa minip kóshpek bolyp otyrǵan elderge Abat baryp oryn teýip, elge túgel qonys bolyp bolǵan soń «kósheıik» dep eldi bóle bastaıdy. Kún asqan saıyn kóshetin el qalmaı bara jatqanyn Asanqaıǵy sezip, kelinine:

— Qaraǵym, el bizdiń shańyraǵymyzǵa qarap otyr ǵoı, túndigińdi al, — depti. Kelini atasynyń kóńilin qımaı, kóship jóneledi. Ol kóshpen eldiń birazy qosa kóshedi. Eldiń kóbi kóshpeı qalady. Abat qalǵan elmen birge qalady. Asanqaıǵy jelmaıaǵa minip, kóshten ozyp ketedi. Kóshken el Balqashqa baryp qonǵan kúni Asanqaıǵy kóshke oralyp, qaıtyp kelip kelinine:

— E, shyraǵym, bul qonǵan jeriń qandaı jer eken, júrgen jolyń qandaı jol eken? — depti. Kelini:

— Bul qonǵan jer Balqash degen kól eken. İshinde balyq mol eken, kúnderdiń kúni ...etpes pe el meken. Bul júrgen jol qus tabany túrilgen, at júrer jol eken. Tóseginen túńilgen atam júrer jol eken, — depti. Asanqaıǵy:

— Shyraǵym, olaı bolsa, óz joldaryńdy óziń taýyp al! — dep kelinin qaıtaryp jiberipti.

---