InfoHub Logo

Taqyryby: Atajurt.
Maqsaty: a) bilimdik
Qazaqstannyń fızıkalyq geografıasy boıynsha alǵan bilimderin elimizdiń ekonomıkalyq geografıasynan alǵan bilimderimen ushtastyrý, sabaqtastyrý, bilimderin tereńdetý, tolyqtyrý, júıeleý.
b) tárbıelik
Tabıǵat baılyqtaryn uqypty paıdalanýǵa, utymdy qoldana bilýge, tabıǵatty súıýge, ony aıalaýǵa tárbıeleý.
s) damytýshylyǵy
Baǵdarlamadan tys bilim alýǵa qushtarlyǵyn, tanymdyq qyzýǵyshylyǵyn arttyrý, shyǵarmashylyq izdeniske baýlý.
ádisi: toptyq jumys
Sabaqtyń tıpi: qaıtalaý.
Kórnekiligi: Qazaqstannyń fızıkalyq, ekonomıkalyq kartalary, ınteraktıvti taqta, vıdıo rolık, sýretter.
Oıynnyń ótkizilý barysy.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylar 2 topqa bólinedi.
Ár topta 6 oqýshydan
Maqstaymen tanystyrý
( Pán muǵalimi habarlaıdy )
Oıynnyń baǵdarlamasy boıynsha 1-shi tanystyrý kirispe bólimnen, negizgi bólim 4 kezeńneń turady. Atap aıtqanda:
1. « Qanat qaqty »
2. « Samǵaý »
3. « Órleý »
4. « Sharyqtaý »
Qorytyndy bólimde jeńimpaz atanǵan top « Jer uıyq » dep atalatyn kezeńge qatysady. Oıymyzdy bastamas buryn ádil qazylar alqasymen tanystyryp óteıik.

Álemdik bilim keńistiginde suńqar qustaı samǵap, qyrandaı qalyqtasyn degen oımen eki topty suńqar, qyran dep ataýdy jón kórdik.
Al endi, eki toptyń top basshylary búgingi oıynǵa qatysýshy top múshelerimen tanystyrady, kezekti anyqtaý úshin top basshylaryn ortaǵa shaqyramyn.
Sonymen birinshi bolyp... toby bastaıdy. Qol soǵyp qoshamettep qoıamyz. Eki toptyń jan kúıerlerimen oıyn, órleý kezeńinde oınalady. 1-shi kezeń « qanat qaqty » oıyn sharty boıynsha ár toptyń top basshylaryna 5 suraqtan qoıylady. Árbir durys jaýapqa 10 upaıdan beriledi.

« Qyran » tobynyń top basshysyna qoıylatyn suraqtar
1. Tán-SHan taýynyń eń bıik shyńy qalaı atalady, shyńdy ashqan ǵalym. ( Jaýaby: Han táńiri, P.P. Semenov –Tán –Shanskıı )
2. Qazaqstan aýmaǵyndaǵy Oral taýynyń jalǵasy ( Muǵaljar )
3. Qazaqstan jerindegi ejelgi platforma ( Shyǵys Eýropa )
4. Qazaqstannyń ulttyq ıadrolyq ortalyǵy qaı qalada ornalasqan

( Kýrchatov qalasy )
5. Astanadaǵy « Báıterek » monýmentin jobalaǵan sýretshi « Qazaqstan sýretshiler odaǵynyń prezıdenti Aqmyrza Rústem »
« Suńqar » tobynyń top basshysyna qoıylatyn suraqtar.
1. Saryarqanyń eń bıik núktesi qalaı atalady ( Aq sorań )
2. Balqash kóline quıatyn ózenderdi ata ( İle Qaratal )
3. Qazaqstandaǵy tıtan – magnıı ónerkásibiniń ortalyǵy ( Óskemen )
4.Qazaqstandaǵy alǵashqy hımıa kásip orny qaı qalada ornalasqan, zaýyt ashy jýsandy óńdeý arqyly qandaı dári shyǵardy ( Shymkent, Santonın )
5. Qazaqstannyń qaı qalasy Bolıvıada ótken « álemdik qalalar » Halyq aralyq konferensıada « Beıbitshilik » qalasy atandy ( Astana )

Oıynymyzdyń kelesi « Samǵaý » kezeńinde ár topqa kezek-kezek suraqtar qoıylady, eger jaýap bere almasa qosymsha kómek alýǵa bolady.Biraq qosymsha kómek alǵan jaǵdaıda jarty upaı kemıdi, bir suraq 20 bal,
Qyran tobynyń suraqtary:

1. Qazaqstannyń orta ǵasyrlyq iri qalalarynyń biri Syrdarıanyń Arys ózenine quıar saǵasyna taıaý ornalasqan. Bul qalanyń aty 8 ǵ.-dan bastap atalǵanymen onyń tarıhy b.z. d. 2-shi ǵasyrdan bastalǵan, Syrdarıanyń orta aǵysynda paıda bolǵan Qańly memleketiniń tarıhymen tyǵyz baılanysty, onyń alyp jatqan aýdany 200-ga –ǵa jetip, naǵyz shyǵys qalasyna aınaldy. ( Otyrar ).
Qosymsha kómek 1219 jyly kúzde mońǵoldar qalany qorshap, 6 aıdandan keıin basyp kirip, halqyn qyrǵynǵa ushyratty.
2. Bul ústirt shyǵysyndaǵy Saryarqa, Batysyndaǵy Muǵaljar jáne Ońtústik Oraldyń aralyǵynda jatyr. Soltústigi Batys Sibir jazyǵyna, Ońtústigi Shalqar teńiz oıysyna jalǵasady, absalúttik ortasha bıiktigi 200-300 m

Qosymsha kómek.- Bul ústirt arqyly Esil jáne Tobyl ózeniniń jáne Torǵaı qolatynyń shaǵyn ózenderi aǵyp ótedi. (Torǵaı )
3. 1984 jyly 12 shildede uıymdastyrylǵan qoryq, Mańǵystaý oblysynyń Eraly aýdynynyń ońtústiginde Jańa ózen qalasynan 150 km qashyqtyqta ornalasqan aýmaǵy 223 myń 342 gektar ( Ústirt )
Qosymsha kómek.- Soltústik jáne soltústik –batysynda Kaspıı mańy oıpatymen, batysynda Mańǵystaý jazyǵymen shektesedi. Teńiz deńgeıinen bıiktigi 200 m. ( ınteraktıvti taqtadan Ústirt qoryǵy kórsetiledi )
Suńqar tobynyń suraqtary:

1. Atyraý qalasynan 55 km jerde, Jaıyqtyń oń jaǵasyndaǵy bir kezdegi ataqty qala. Qalanyń irgesi 11 ǵasyrda qalanǵan, gúldengen dáýiri 13-14 ǵasyr aralyǵy. Qala Eýropa men Azıany jalǵastyratyn kerýen jolynda ornalasqan. ( Saraıshyq )
Qosymsha kómek. Qalanyń ekinshi ataýy Sarandjýk. Qala Altyn Orda zańdary jerlengen qasıetti orynǵa aınalǵan.
2. Qala ótken ǵasyrdyń ortasynan deıin óziniń saýdalyq mańyzyn saqtady, qazir ol tarıhı jáne mádenı ortalyq. Munda musylman sáýlet óneriniń injý marjany, Qoja Ahmet Iassaýı kesenesi ornalasqan kóne qala qalaı atalady ( Túrkistan )
Qosymsha kómek
Aıtylyp otyrǵan qalamyz Qazaqstannyń ońtústiginde ornalasqan ejelgi qala.

4. Ózi attas ózenniń ańǵarynda, Almaty oblysynyń Eńbekshiqazaq aýdanynda uıymdastyrylǵan memlekettik ulttyq tabıǵı park. Aýdany 93150 gektar, Almaty qalasynan 193 km qashyqtyqta ornalasqan
( Sharyn shatqaly )
Qosymsha kómek İle taý aralyq ańǵarynda ornalasqan. ( ınteraktıvti taqtadan Sharyn shatqaly kórsetiledi )

Oıynymyzdyń kelesi « Órleý » kezeńinde ár toptyń jankúıerlerine suraqtar qoıylady, ár suraqtyń jaýabyna 5 upaı beriledi, jankúıirler ózderiniń upaı sanyn qalaǵan eki toptyń birine qosady.
Qyran tobynyń jankúıirlerine qoıylatyn suraqtary :
1. Rahmanov termaldi bulaǵy Qazaqstannyń qaı aımaǵynda ornalasqan
( Shyǵys Qazaqstan )

2. Halyq eń kóp qonystanǵan Qazaqstannyń aýdany (Ońtústik Qazaqstan aýdany )
11. Suńqar tobynyń jankúıerlerine qoıylatyn suraqtar
1. Muǵaljar taýynyń eń bıik jeri qalaı atalady (Úlken Boqtybaı, 657 m )
2. Ebi jeline keri baǵytta Jońǵar qaqpasy arqyly Ortalyq Azıaǵa qaraı soǵyp turatyn jel. ( Saıqan )
Oıynymyzdyń kelesi Sharyqtaý kezeńinde taqtada 14 san ilingen, árbir top 4 sandy tańdap, soǵan sáıkes jazylǵan suraqtarǵa jaýap beredi, ár suraqtyń durys jaýabyna 5 upaı beriledi.

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń aımaǵyndaǵy jaýyn-shashyn eń az túsetin jer, ol Jambyl oblysynyń terıtorıasynda, Balqash kóliniń batysynda ornalasqan. ( Myń aral )
2. Ózen boıynda elimizde egiletin kúrishtiń 80% egiledi, bul ózen Ońtústik Qazaqstan men Qyzylorda oblysynyń terıtorıasyn kesip ótedi. Ózenniń ataýy ( Syrdarıa )
3. Bul qoryq Aqmola oblysynyń terıtorıasyna kiredi. Qoryq IýNESKO-dan óte mańyzdy qorǵalatyn aımaq degen ataq aldy.
( Qorǵaljyn qoryǵy )
4. Qazaqstannyń teńiz deńgeıinen eń tómengi oıys ornalasqan jeri qalaı atalady ( Qaraqıa -132 m, Mańǵystaý oblysy )
5. Qostanaı oblysyndaǵy temir ken oryndaryn atańyzdar
( Sokolov-Sarybaı, Lısakov, Qashar )
6. Kaspııge kelip quıatyn, bekire balyqqa baı ózen qalaı atalady, ózen qaı oblys terıtorıasy boıynsha aǵyp ótedi ( Jaıyq ózeni, Batys Qazaqstan obl. )

7. Maral, panty, omarta sharýashylyǵymen aınalysatyn oblysty atańyz ( Shyǵys Qazaqstan )
8. Nıkel hrom óndirisine mamandanǵan oblys ( Aqtóbe )
9. Alúmını, traktor shyǵaratyn, munaı ónimderin óńdeıtin zaýyttar ornalasqan oblys ( Pavlodar )
10. Respýblıkanyń « Soltústik qaqpasy » atanǵan Soltústik Qazaqstan oblysynyń ortalyǵy ( Petropavl )
11. 17 ǵasyrda balyqshylar eldi meken retinde irgetasy qalanǵan Kaspıı teńiziniń soltústiginde ornalasqan qala qalaı atalady, qaı oblystyń ortalyǵy ( Atyraý )

12. İle Alataýynyń baýraıynda ornalasqan elimizdiń asa iri qalasy (Almaty )
13. Baý-baqsha, júzim ósirýge mamandanǵan oblys ( Ońtústik Qazaqstan oblysy )
14. Koksteletin kómir óndiretin Ortalyq Qazaqstannyń basty qalasy
( Qaraǵandy )

Osymen kezeńder aıaqtaldy,jengen topty anyqtaý úshin sóz ádil qazylar alqasyna beriledi, jengen top –« Jeruıyqqa » jettińizder, oıyndy jalǵastyrsańyzdar bir suraq beriledi, jaýap berseńizder upaılaryńyz eki eselinedi.
Memleketimizdiń negizgi mys balqytý ortalyǵy bolyp esepteletin, mystan basqa Respýblıkamyzben TMD elderiniń zaýyttaryna qajet qorǵasyn shyǵaratyn 95 myń turǵyny bar qala statýsyn 1954 jyly alǵan qalanyń ataýy. ( Jezqazǵan )
Jezqazǵan marshy oryndalady. «Suńqar » toby jeńiske jetti.