- 05 naý. 2024 02:11
- 364
«Aıdar» shash qoıý
Aıdar shashty er balany « til - kózden» saqtaıdy dep qoıǵan. Oǵan arnaıy mal soıyp, úlkenderdiń batasyn alǵan. Ónerli nemese batyr, ortasynda syıly adamdardyń ornyna balany aýnatyp «balam osy adamdaı bolyp óssin» dep tilek tilegen.
Atadan balaǵa mıras bolyp kele jatqan salt - dástúrlerimizdiń biri er balaǵa « Aıdar» shash qoıý. Qazaq halqynyń salt - dástúrinde adam shashyn erekshe qasterlegen. Qazaqta « Aıdarly bala - aıbarly bala» degen sóz bar. Aıdar shash er balany til men kózden saqtaıtyn kórinedi. Sondyqtan da ata - ana balasy bir jasqa tolǵanda, onyń qaryn shashyn alyp, tóbesine bir órimdeı ǵana shash qaldyryp, ony ósirip, kózdi marjan, qaratas taǵyp, órip qoıatyn bolǵan. Bul ǵuryp er balaǵa jasalady. Sózim dáleldi bolý úshin «Aıdar» shash qoıý dástúri búgingi tańda qaıta jańǵyryp otyr. Eski dástúr jańa zamannyń sánine aınaldy. Ata - anam maǵan dúnıege kelgenime qyryq kún tolǵan kúni qyrqymnan shyǵarý rásiminde qaryn shashymdy alyp, tóbeme bir órim shash qaldyrǵan.
Es bilgennen keıin ol «Aıdar» shash ekenin bildim. Naǵashy atam meni «Aıdarly bala» dep erkeletetin. Aıdar - aıbardyń jáne kúsh - qýattyń belgisi dep túsindiretin naǵashy atam. Tóbesinde aıdary bar balalarǵa úlken kisiler erekshe nazar aýdaryp, kórgen jerde qastaryna shaqyryp aty - jónin surap, yqylas - batalaryn berip otyrady. Jasynyń uzaq, deniniń saý bolýyn tileıdi. Halyq aıdarly balaǵa til - kóz tımeıdi dep eseptegen. Qoıylǵan aıdardy bala jeti jasqa nemese on úsh jasqa kelgenshe til - kózdiń suǵynan saqtaıdy dep alǵyzbaǵan. Halyq dástúrinde balaǵa suqtanǵan adamnyń kózi aıdarǵa túsip aldansyn degen senimmen qoıady. Aıdar qoıǵan balanyń shashyn súndetke otyrǵyzǵanda ǵana alady degen de uǵym bar. Tarıhı derekterge súıensek Kenesary hannyń inisi Naýryzbaı batyrdyń aıdary bolǵan. Qazaqta Aıdar degen de adam esimi bar. Qazaqtar tárizdi Taıland halqynda da balalaryna aıdar qoıady. Olardyń nanym - senimderi boıynsha aýrýshań balaǵa aıdar qoısa, ol tez saýyǵyp ketedi. Taılandyqtar bala syrqatynan saýyǵyp ketken soń aıdardy alyp tastaıdy eken.
Jasym beske tolǵan soń úlken ájem ata - anammen kelisip aǵaıyn - týysty jınap, súndet toı jasady. Sol súndet toıymda uzaq jasaǵan jasy bar, kópti kórgen, sheshen - shejireli uly naǵashym Ákijan atam tilegin aıtyp, bata berip meniń «Aıdar» shashymdy alyp tastaý rásimin jasady. Ájem nemerem osy uly naǵashysyna tartyp, dana, kósem sózdi, danyshpan bolsyn degeni. Osylaısha ata - anam meniń er jetkendigimdi dáleldep, eldiń batasyn aldy. Sonymen, aıdardy balalarǵa «osy balam el - jurttyń qoldap - qorǵaýyna, úmit - tilegine ıe bolsa eken» degen jaqsy nıetpen yrymdap qoıady dep qorytyndylaımyn.
Atadan balaǵa mıras bolyp kele jatqan salt - dástúrlerimizdiń biri er balaǵa « Aıdar» shash qoıý. Qazaq halqynyń salt - dástúrinde adam shashyn erekshe qasterlegen. Qazaqta « Aıdarly bala - aıbarly bala» degen sóz bar. Aıdar shash er balany til men kózden saqtaıtyn kórinedi. Sondyqtan da ata - ana balasy bir jasqa tolǵanda, onyń qaryn shashyn alyp, tóbesine bir órimdeı ǵana shash qaldyryp, ony ósirip, kózdi marjan, qaratas taǵyp, órip qoıatyn bolǵan. Bul ǵuryp er balaǵa jasalady. Sózim dáleldi bolý úshin «Aıdar» shash qoıý dástúri búgingi tańda qaıta jańǵyryp otyr. Eski dástúr jańa zamannyń sánine aınaldy. Ata - anam maǵan dúnıege kelgenime qyryq kún tolǵan kúni qyrqymnan shyǵarý rásiminde qaryn shashymdy alyp, tóbeme bir órim shash qaldyrǵan.
Es bilgennen keıin ol «Aıdar» shash ekenin bildim. Naǵashy atam meni «Aıdarly bala» dep erkeletetin. Aıdar - aıbardyń jáne kúsh - qýattyń belgisi dep túsindiretin naǵashy atam. Tóbesinde aıdary bar balalarǵa úlken kisiler erekshe nazar aýdaryp, kórgen jerde qastaryna shaqyryp aty - jónin surap, yqylas - batalaryn berip otyrady. Jasynyń uzaq, deniniń saý bolýyn tileıdi. Halyq aıdarly balaǵa til - kóz tımeıdi dep eseptegen. Qoıylǵan aıdardy bala jeti jasqa nemese on úsh jasqa kelgenshe til - kózdiń suǵynan saqtaıdy dep alǵyzbaǵan. Halyq dástúrinde balaǵa suqtanǵan adamnyń kózi aıdarǵa túsip aldansyn degen senimmen qoıady. Aıdar qoıǵan balanyń shashyn súndetke otyrǵyzǵanda ǵana alady degen de uǵym bar. Tarıhı derekterge súıensek Kenesary hannyń inisi Naýryzbaı batyrdyń aıdary bolǵan. Qazaqta Aıdar degen de adam esimi bar. Qazaqtar tárizdi Taıland halqynda da balalaryna aıdar qoıady. Olardyń nanym - senimderi boıynsha aýrýshań balaǵa aıdar qoısa, ol tez saýyǵyp ketedi. Taılandyqtar bala syrqatynan saýyǵyp ketken soń aıdardy alyp tastaıdy eken.
Jasym beske tolǵan soń úlken ájem ata - anammen kelisip aǵaıyn - týysty jınap, súndet toı jasady. Sol súndet toıymda uzaq jasaǵan jasy bar, kópti kórgen, sheshen - shejireli uly naǵashym Ákijan atam tilegin aıtyp, bata berip meniń «Aıdar» shashymdy alyp tastaý rásimin jasady. Ájem nemerem osy uly naǵashysyna tartyp, dana, kósem sózdi, danyshpan bolsyn degeni. Osylaısha ata - anam meniń er jetkendigimdi dáleldep, eldiń batasyn aldy. Sonymen, aıdardy balalarǵa «osy balam el - jurttyń qoldap - qorǵaýyna, úmit - tilegine ıe bolsa eken» degen jaqsy nıetpen yrymdap qoıady dep qorytyndylaımyn.