- 17 mam. 2020 00:00
- 238
Áz Jánibek hannyń Janpoz atany týraly ańyz
Hannyń Janpoz atan degen túıesi bolypty. Bul Janpoz atan hannyń hanymy kelinshek bolyp túskende onyń aq otaýynyń shańyraq túıesi bolyp kelgen bozingenniń botasy eken. Hanym ózimen birge kelgen botany óte jaqsy kóripti. Bota erkin atan bolypty. Aýyr júkke myqty, alys jolǵa óte shydamdy bolǵandyqtan, ol «Janpoz atan» atanypty. Han órik, meıiz, kúrish, Buhardan shaı, qant, kezdemeni aldyrady eken. Joldyń alystyǵy sonshalyq — hannyń kerýenderi keı jyldar qystap qalyp keledi eken. Sonda jolaı qansha túıe ólse, sonyń júgin álgi janýar Janpoz atanǵa arta beredi eken. Qansha artsa da, ol atan kótere beredi eken. Ózine artylǵan júktiń bárin han ordasyna ákele beredi
eken. Sondyqtan, bolmasa hanym úıinen kelgen bota bolǵan soń ba, Janpoz atandy han da janyndaı jaqsy kóredi.
Ol óziniń bir kúni malshy jalshylaryn jınap alyp:
— Sender bilesińder, meniń barlyq yrys, qutym myna Janpoz atanda tur. Baıqańdar, eger de kimde-kim osy Janpoz atandy ury aldy, uraǵa jyǵyldy nemese óldi dep estirter bolsa, men onyń kómeıine qorǵasyn quıyp óltiremin! — dep eskertti. Osydan bylaı malshylar Janpoz atandy oıǵa qaraı taırańdatpaı, órge qaraı maımańdatpaı, jazyq jerge baǵady. Jaıly jerge jatqyzady. Ony urydan da, uradan da saqtaıdy.
Sonymen aılar ótedi. Jyldar ótedi. Bir kúni el kóshedi. Han ordasynyń shańyraǵy han men hanymnyń jaqsy kóretin Janpozǵa artylady. Barlyq kóshtiń basy — hannyń kóshi. Han kóshiniń basy — Janpoz atan. Onyń buıdasy qara jorǵaǵa mingen hanymnyń qolynda bolady. Kósh júrip kele jatady. Han óziniń ıgi jaqsylarymen ol qonatyn jerge ozyp ketedi. Janýardyń qartaıǵany ma, álde jazym boldy ma, jarty jolǵa jetpeı bir ordan oıǵa qaraı yldılap túsip kele jatqanda Janpoz atan súrinip ketedi de, omaqasa qulaıdy. Qulaıdy da, óz omyrtqasy úzilip, tuıaq serippeı pyshaqqa ilinedi. Adam ataýly at ústinde, túıe ataýly júk astynda kósh toqtap, el ańyryp qalady. Han kóshiniń aldyna basqa kóshtiń túsýi jaqsy yrym emes. «Sen bar, sen bar!» deskenimen, hanǵa habar etýge eshkimniń batyly barmaıdy. Aqyrynda el Jırenshege qolqa salady. «Siz baryńyz», — deıdi. «Jaraıdy, baraıyn. Ózim úshin týyppyn, ózim úshin ólippin», — deıdi de Jırenshe kete barady. Ol dalaqtap shaba jónelmeıdi, óziniń ásheıindegi júrisimen búlkildete beredi. Bir belden asqan soń, bir belden asady. Bir bulaqqa kidirip, atyn da shaldyrady. Sóıtip júrgende shalqaı tús bolady. El qonatyn jerge kelip, atynan túsken hannyń kózi kósh keletin jaqta. Ystyq kún quryp barady. Shańyrqap shóldeı bastaǵan hannyń shydamy ketip, hali de azaıady. Ol bir kezde dóńnen asyp kele jatqan Jırensheni kóredi. «Aý, júrseńshi!» dep aıǵaılap ta jiberedi. Oǵan asyǵatyn Jırenshe me, bir tebinip qoıyp búlkildete beredi. Hanǵa jaqyndaǵan saıyn beli túsedi.
— Apyraı amandyq pa, kósh qaıda?
— Amandyq, taqsyr, amandyq.
Osyny aıtyp Jırenshe asyqpaı atynan túsip, hannyń janyna keledi.
— Amandyq bolsa, kósh nege kelmeı jatyr?
— Álgi janýar Janpoz atan súrinip ketip, sodan jumǵan kózin ashpaıdy, kósilgen aıaǵyn jımaıdy. Sonymen kóshtiń kidirip turǵany, sony qaıtemiz dep sizge aqyldasýǵa jiberdi.
Jırensheniń sondalyq aspaı-saspaı sóılegenine shydamaǵan han:
— Oıbaı-aý, ol ıtti óldi deseńshi, — dep aıtyp qalypty.
Sonda Jırenshe ilip áketip:
— Áleı, taqsyr, óldi degen óz aýzyńyzdan shyqty, — depti.