- 05 naý. 2024 00:57
- 207
Balabaqshaǵa arnalǵan oıyndar
«Ine men jip»
Júrgizýshi:
Balalar men ıne bolamyn al sender jip bolasyńdar. Sender meniń artymnan bir – birlerińniń belderińnen ustap turyńdar. Qazir bárimiz aldymyzda turǵan kedergiler arasynan úzilmeı júgiremiz. Kim jipti úzse sol oıynnan shyǵady.
«Kim qalaı dybystaıdy?»
Oıynǵa qatysatyn balalardy toptarǵa (ıt, taýyq, jylqy) bóledi. Júrgizýshi belgi bergen ýaqytta ıt tobyndaǵy balalar ıtshe úrip, dybystaý kerek. Dál sol sıaqty taýyq, jylqy, mysyq toptary da óz top ataýlaryn qorǵap shyǵady. Sońynda júrgizýshi ózi belgi bergen ýaqytta barlyq top birdeı óz dybystaryn shyǵarady.
«Ne úlken»
Otyrǵan balalarǵa júrgizýshi suraq qoıady. Oryndyqtan ne úlken? Otyrǵan balalar kezekpen zattardy ataıdy. Oıyn oınaǵan kezde júrgizýshige ataǵan zattardy qaıtadan aıtýǵa bolmaıdy jáne balalarǵa qaıtalaýǵa bolmaıdy. Kim eki ret shatassa, oıynnan shyǵady. Jeńimpaz bala júrgizýshi bolady.
«Tórt qubylys»
Balalar sheńbermen turady. Júrgizýshi «sý» - dese qoldaryn aldaryna sozady, «aýa» - degende joǵary kóteredi, «ot» - degende eki qolyn aınaldyrady, «jer» - degende qoldaryn túsiredi. Kim shatassa sol oıynnan shyǵady.
«Kóńildi sheńber»
Balalar sheńber jasap otyrady, bir – birine muqıat qaraıdy. Júrgizýshi belgi bergen kezde balalar kózderin jumady. Sol kezde júrgizýshi otyrǵan balalardyń birnesheýine ártúrli zattardy qystyryp qoıady.(gúl, oramal, bantık, kózildirik). Balalar kózderin ashqanda ne ózgerdi? – dep suraıdy. Eń zeıindi balaǵa oıynshyq berýge bolady.
«Ornyńdy tap»
Balalar sheńberge turady. Ár bala óziniń janyndaǵy balany esinde saqtap, qarap alýy kerek. Júrgizýshiniń birinshi belgisi boıynsha, bólmeniń jan - jaǵyna tarap ketedi.(belgi: shapalaqtaý, baraban nemese býmen beriledi) Ekinshi belgi boıynsha sheńberge bastapqyda qaı orynda, kimnin qasynda turǵanyn esińde saqtap, qaıta sheńber túzedi. Óz ornyn tapqan balalar madaqtalady, taba almaǵandar oıynnan shyǵady.
«Oıynshyqty sıpatta»
Júrgizýshi balalarǵa qolyndaǵy oıynshyqty muqıat qarap alýdy usynady.(1 mınýt) Mysaly: qýyrshaq, qoıan, túlki, túıe t. b. Alynatyn oıynshyqtar túrli – tústi jáne bólikteri birnesheý bolýy shart. Oıynshyqty jasyryp, balalardan sol oıynshyqty kórgende túr – túsi, pishini, kólemi, dene bólikterin esinde saqtaǵanyn sıpattap áńgimelep berýdi talap etedi. Oıynshyqty dál, naqty sıpattap bergen bala oıyndy ári qaraı jalǵastyrady.
«Men jeńimpazbyn»
Oryndyqtardy ortaǵa qoıyp, mýzyka áýeni oınaǵanda balalar sheńbermen aınalyp júredi. Oryndyqtar sany balalar sanynan 1 sanǵa kem bolýy kerek. Eń sońynda qalǵan bala oryndyqtyń ústine shyǵyp, men jińimpazbyn dep aıtý kerek.
«Qulaq muryn»
Balalar sheńbermen turady.
Júrgizýshi: qulaq – dep qolymen muryndy ustaıdy, al muryn dep – qulaqty ustaıdy. Al balalar qulaq degende qulaqty, muryn degende muryndaryn kórsetý kerek. Júrgizýshi balalardyń zeıini men qabyldaýyn tekserý maqsatymen olardy shatastyryp otyrady.
«Daıyn bol»
Balalar sheńbermen júredi. Júrgizýshi bir sóz aıtady, al balalar sol sózdi is – qımylmen kórsetedi. Mysaly: qoıan – sekiredi, at – shabady, qus – ushady, láılek – bir aıaǵymen turady.
«Zeıindi bol»
Balalar sheńberde turady. Júrgizýshi oıynnyń erejesin túsindiredi. Men senderge ártúrli qımyl – qozǵalystardy kórsetip turamyn. Sender ony qaıtalap turýǵa tıissińder. Biraq, men eskertken qozǵalysty mysaly: «qos aıaqtap sekirý» qozǵalysyn qaıtalaýǵa bolmaıdy. Kim qaıtalasa sol oıynnan shyǵady. Júrgizýshi ártúrli qozǵalystardy kórsetip, qaıtalamaıtyn qozǵalystardy birneshe ret kórsetedi. Qaı bala shatassa oıynnan shyǵady. Oıynnyń jeńimpazy júrgizýshi bolady. Sol bala qaıtalanbaıtyn qozǵalysty ózi shyǵarady.
Júrgizýshi:
Balalar men ıne bolamyn al sender jip bolasyńdar. Sender meniń artymnan bir – birlerińniń belderińnen ustap turyńdar. Qazir bárimiz aldymyzda turǵan kedergiler arasynan úzilmeı júgiremiz. Kim jipti úzse sol oıynnan shyǵady.
«Kim qalaı dybystaıdy?»
Oıynǵa qatysatyn balalardy toptarǵa (ıt, taýyq, jylqy) bóledi. Júrgizýshi belgi bergen ýaqytta ıt tobyndaǵy balalar ıtshe úrip, dybystaý kerek. Dál sol sıaqty taýyq, jylqy, mysyq toptary da óz top ataýlaryn qorǵap shyǵady. Sońynda júrgizýshi ózi belgi bergen ýaqytta barlyq top birdeı óz dybystaryn shyǵarady.
«Ne úlken»
Otyrǵan balalarǵa júrgizýshi suraq qoıady. Oryndyqtan ne úlken? Otyrǵan balalar kezekpen zattardy ataıdy. Oıyn oınaǵan kezde júrgizýshige ataǵan zattardy qaıtadan aıtýǵa bolmaıdy jáne balalarǵa qaıtalaýǵa bolmaıdy. Kim eki ret shatassa, oıynnan shyǵady. Jeńimpaz bala júrgizýshi bolady.
«Tórt qubylys»
Balalar sheńbermen turady. Júrgizýshi «sý» - dese qoldaryn aldaryna sozady, «aýa» - degende joǵary kóteredi, «ot» - degende eki qolyn aınaldyrady, «jer» - degende qoldaryn túsiredi. Kim shatassa sol oıynnan shyǵady.
«Kóńildi sheńber»
Balalar sheńber jasap otyrady, bir – birine muqıat qaraıdy. Júrgizýshi belgi bergen kezde balalar kózderin jumady. Sol kezde júrgizýshi otyrǵan balalardyń birnesheýine ártúrli zattardy qystyryp qoıady.(gúl, oramal, bantık, kózildirik). Balalar kózderin ashqanda ne ózgerdi? – dep suraıdy. Eń zeıindi balaǵa oıynshyq berýge bolady.
«Ornyńdy tap»
Balalar sheńberge turady. Ár bala óziniń janyndaǵy balany esinde saqtap, qarap alýy kerek. Júrgizýshiniń birinshi belgisi boıynsha, bólmeniń jan - jaǵyna tarap ketedi.(belgi: shapalaqtaý, baraban nemese býmen beriledi) Ekinshi belgi boıynsha sheńberge bastapqyda qaı orynda, kimnin qasynda turǵanyn esińde saqtap, qaıta sheńber túzedi. Óz ornyn tapqan balalar madaqtalady, taba almaǵandar oıynnan shyǵady.
«Oıynshyqty sıpatta»
Júrgizýshi balalarǵa qolyndaǵy oıynshyqty muqıat qarap alýdy usynady.(1 mınýt) Mysaly: qýyrshaq, qoıan, túlki, túıe t. b. Alynatyn oıynshyqtar túrli – tústi jáne bólikteri birnesheý bolýy shart. Oıynshyqty jasyryp, balalardan sol oıynshyqty kórgende túr – túsi, pishini, kólemi, dene bólikterin esinde saqtaǵanyn sıpattap áńgimelep berýdi talap etedi. Oıynshyqty dál, naqty sıpattap bergen bala oıyndy ári qaraı jalǵastyrady.
«Men jeńimpazbyn»
Oryndyqtardy ortaǵa qoıyp, mýzyka áýeni oınaǵanda balalar sheńbermen aınalyp júredi. Oryndyqtar sany balalar sanynan 1 sanǵa kem bolýy kerek. Eń sońynda qalǵan bala oryndyqtyń ústine shyǵyp, men jińimpazbyn dep aıtý kerek.
«Qulaq muryn»
Balalar sheńbermen turady.
Júrgizýshi: qulaq – dep qolymen muryndy ustaıdy, al muryn dep – qulaqty ustaıdy. Al balalar qulaq degende qulaqty, muryn degende muryndaryn kórsetý kerek. Júrgizýshi balalardyń zeıini men qabyldaýyn tekserý maqsatymen olardy shatastyryp otyrady.
«Daıyn bol»
Balalar sheńbermen júredi. Júrgizýshi bir sóz aıtady, al balalar sol sózdi is – qımylmen kórsetedi. Mysaly: qoıan – sekiredi, at – shabady, qus – ushady, láılek – bir aıaǵymen turady.
«Zeıindi bol»
Balalar sheńberde turady. Júrgizýshi oıynnyń erejesin túsindiredi. Men senderge ártúrli qımyl – qozǵalystardy kórsetip turamyn. Sender ony qaıtalap turýǵa tıissińder. Biraq, men eskertken qozǵalysty mysaly: «qos aıaqtap sekirý» qozǵalysyn qaıtalaýǵa bolmaıdy. Kim qaıtalasa sol oıynnan shyǵady. Júrgizýshi ártúrli qozǵalystardy kórsetip, qaıtalamaıtyn qozǵalystardy birneshe ret kórsetedi. Qaı bala shatassa oıynnan shyǵady. Oıynnyń jeńimpazy júrgizýshi bolady. Sol bala qaıtalanbaıtyn qozǵalysty ózi shyǵarady.