Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Balalarǵa úı tapsyrmasy kerek pe?

Úı tapsyrmasyn berý – kóptegen elderde mektep ómiriniń qalypty jaǵdaıyna aınalǵanymen, keıbir elderde onyń kóp bolýy balalardyń oqýǵa degen yntasyn tómendetedi dep esepteıdi.

«Qazir kóbirek kúsh salsańdar, bolashaqta ózderińe jeńil bolady» - bala kezimizde bárimiz osy sózdi estip óstik. Ol eshbir oıshyldyń qanatty sózi bolmasa da, aqıqaty úlkender úshin aıqyn bolǵanymen, balalar úshin qıynnyń qıyny. 

Qaı bala kúni boıy sabaq oqyǵysy keledi? Mektepke barady, keıbireýleri mektepten tys úıirmelerge qatysady. Mektepten kelip taǵy da oqýlyqqa shuqshıady. Osydan kelip, balalarǵa úı tapsyrmasyn berý kerek pe degen zańdy suraq týyndaıdy.  Búkil álemde mekteptegi bilim balanyń qabiletine qaraýǵa jáne erkin oılylyqqa kóbirek baǵyt alyp barady. Biraq jalpy, úı tapsyrmasynyń bolmaýy tıimdi me?

Byltyr Ýkraına mektepterinde úı tapsyrmasyn bermeı oqytý tájirıbesin qoldanyp kórdi. 2017 jylǵy bilim berý reformasynyń aıasynda 4 mektep Bilim mınıstrliginiń synamaly josparynyń qatysýshylary boldy. Bul mektepterdegi birinshi synyp oqýshylarynyń úı tapsyrmasynsyz oqyp júrgenderine bir jyldaı bolady. Ekinshi synyptap bastap olarǵa úı tapsyrmalary berile bastaıdy. Biraq oǵan 45 mınýttan kóp ýaqyt bólinbeıdi.  Sáıkesinshe, úshinshi synypta – 1 saǵat 10 mınýt, al tórtinshi synypta- eń ári ketkende jarty saǵat ýaqyt bólinetin bolady. Munyń ýkraındyq birinshi synyp oqýshylaryna qanshalyqty paıdaly bolaryn ýaqyt kórsetedi. Jalpy, mundaı tájirıbe álemniń basqa elderiniń mektepterinde de qoldanysqa engenin atap ótý kerek.

Úı tapsyrmasy jahandyq qubylys bolǵanymen, kóptegen elde mektep ómiriniń qalypty bólshegine aınalǵan. Shvesıada úı tapsyrmasyn kóp berý balalardyń sabaqqa degen yntasyn joǵaltady dep esepteıdi. Bul elde úı tapsyrmasy berilmeıtin 13 mektep ashylǵan.  Balalar sabaqty óz qyzyǵýshylyqtary úshin oqıdy, al synyp bólmeleri oıyn bólmelerine uqsaıdy. Mundaı mektepter keń taraǵanymen, bilim berýdiń memlekettik júıesi oqý úrdisiniń mundaı úlgisin qabyldaýǵaáli de sheshim qabyldaǵan joq.

Italıalyq mektepterde de úı tapsyrmasyn berý tájirıbesi joq. Alaıda, kóptegen ustazdar men ata-analar úı tapsyrmasynyń kerek ekenine senimdi. Olardyń oıynsha, balalar úı tapsyrmasyn oryndaý arqyly jaýapkershilikteri artyp, materıaldy jaqsy meńgeretin bolady.

Sonymen qatar Ata-analar men muǵalimderdiń Ulttyq Qaýymdastyǵy jáne Ulttyq bilim berý qaýymdastyǵy birinshi synyp oqýshylaryna úı tapsyrmasyn berý kerek dep esepteıdi. Biraq kólemi az bolý kerek. Olardy bala 10 mınýtta oryndaı alýy kerek. Ár oqý jyly saıyn bul normany 10 mınýtqa arttyryp otyrý kerek. 

Dúk Garıs Kýper Ýnıversıtetiniń profesorlarynyń zertteýleri boıynsha úı tapsyrmasy tek joǵary synyp oqýshylaryna paıdaly. Orta synyptarda oqý úlgerimine oń áser etkenimen, tómengi synyptar úshin olaı emes.

Mine, mysaldar arqyly bári jap-jaqsy sıaqty: bilim alý jeke motvasıaǵa qurylǵan, syrttan eshqandaı qysym bolmaıdy, balalar jaýapkershilikke úırenedi...Alaıda tájirıbede ata-analar men ustazdar mundaı tájirıbelerge úreılene qaraıdy. Óıtkeni olar balalarǵa júktemeni erterek júktemeı qatelik jiberip alýdan nemese kerisinshe – olardyń bilim alýyna salǵyr qaraýdan qatty qorqady. Sondyqtan, úı tapsyrmalarynan múldem bas tartýdyń nemese bilim berýdiń ádettegi ádisterin ustanyp qalýdyń ornyna úı tapsyrmalaryn túrli shyǵarmashylyq jobalarmen túrlendirýge nemese bilim berýdiń jańa ádisterin paıdalanýǵa bolady.

Mysaly, AQSH-ta qazirgi ýaqytta «aýdarylǵan synyp» degen ádis keńinen aralǵan. Muǵalimder balalarǵa úıde teorıalyq materıaldardy óz betterinshe meńgerý úshin jańa materıaldarmen beınedáristerdi kórýge tapsyrma beredi.  Sonymen qatar, olar synypqa kelip muǵalimnen suraý úshin barlyq suraqtardy dápterge jazyp kelýleri qajet. Synyptaǵy ýaqyt suraqtarǵa jaýap berip jáne materıaldy tereńirek talqylaýǵa ketedi. Al muǵalimder bolsa, osylaısha, shákirtteriniń materıaldy túsinýde qaı jerde qateleskenin anyqtap alady.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama