Bastaýysh synyp oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý
Bastaýysh synyp oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý
Elbasy N. Nazarbaev 2012 jylǵy 27 qańtardaǵy «Áleýmettik - ekonomıkalyq jańǵyrtý – Qazaqstan damýynyń basty baǵyty» atty Qazaqstan halqyna joldaýynda «Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý boıynsha bes jyldyq ulttyq jospardy qabyldaý jóninde naqty mindet qoıdy.
Atalǵan mindet Qazaqstannyń álemdegi básekege qabiletti 50 eldiń qataryna kirýi prosesinde de mańyzdy bolyp tabylady. Elimiz úshin mańyzdy bolyp tabylatyn atalǵan strategıalyq mindetti sheshý jaǵdaıynda tulǵanyń eń basty fýnksıalyq sapalary belsendilik, shyǵarmashyl turǵyda oılaýǵa jáne sheshim qabyldaı alýǵa, kásibı jolyn tańdaı alýǵa qabilettilik, ómir boıy bilim alýǵa daıyn turýy bolyp tabylady. Bul fýnksıonaldyq daǵdylar mektep qabyrǵasynda qalyptasady.
Fýnksıonaldyq saýattylyqty damytýdyń jalpy baǵdary Qazaqstan Respýblıkasynda bilim berýdi damytýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasynda anyq kórsetilgen. Ondaǵy basty maqsat jalpy bilim beretin mektepterde Qazaqstan Respýblıkasynyń zıatkerlik, dene jáne rýhanı turǵysynan damyǵan azamatyn qalyptastyrý, onyń fızıkalyq qubylmaly álemde áleýmettik beıimdelýin qamtamasyz etetin bilim alýdaǵy qajettilikterin qanaǵattandyrý bolyp tabylady.
Osy Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý jónindegi 2012 - 2016 jyldarǵa arnalǵan ulttyq is - qımyl jospary (budan ári - Ulttyq jospar) mektep oqýshylarynyń fýnksıalyq saýattylyǵyn damytý prosesin mazmundyq, oqý - ádistemelik, materıaldyq - tehnıkalyq qamtamasyz etý jónindegi is - sharalar keshenin qamtıdy. Ulttyq jospar Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy bilim sapasyn jetildirýdiń negizgi baǵdary retinde mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý is - qımyldarynyń maqsattylyǵyn, birtutastyǵy men júıeliligin qamtamasyz etýge arnalǵan.
1. Ulttyq jospardyń maqsaty men mindetteri
Ulttyq jospardyń maqsaty - Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý úshin jaǵdaı jasaý.
Ulttyq jospardyń mindetteri:
1. Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytýdyń otandyq jáne halyqaralyq praktıkasyn zerdeleý.
2. Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý boıynsha sharalar júıesin iske asyrýdyń tetikterin anyqtaý.
3. Bilim mazmunyn jańǵyrtýdy qamtamasyz etý: standarttar, oqý josparlary men baǵdarlamalar.
4. Bilim berý prosesin oqý - ádistemelik qamtamasyz etýdi ázirleý.
5. Mektep oqýshylarynyń bilim sapasyn baǵalaý jáne monıtorıń júrgizý júıesin damytý.
6. Mekteptiń jáne qosymsha bilim berý júıesi uıymdarynyń materıaldyq - tehnıkalyq bazasyn nyǵaıtý.
«Fýnksıonaldyq saýattylyq» uǵymy alǵash ret ótken ǵasyrdyń 60 - shy jyldary IýNESKO qujattarynda paıda boldy jáne keıinnen zertteýshilerdiń qoldanýyna endi. Fýnksıonaldyq saýattylyq, keńinen alǵanda, bilim berýdiń (birinshi kezekte jalpy bilim berýdi) kóp josparly adamzat qyzmetimen baılanysyn biriktiretin tulǵanyń áleýmettik baǵdarlaný tásili retinde túsindiriledi. Qazirgi tez qubylmaly álemde fýnksıonaldyq saýattylyq adamdardyń áleýmettik, mádenı, saıası jáne ekonomıkalyq qyzmetterge belsendi qatysýyna, sondaı - aq ómir boıy bilim alýyna yqpal etetin bazalyq faktorlardyń birine aınalýda.
Fýnksıonaldyq saýattylyq tujyrymdamasyna negizdelgen anaǵurlym tanymal halyqaralyq baǵalaý zerttemeleriniń biri Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń (EYDU) qoldaýymen ótkiziletin 15 jastaǵy oqýshylardyń oqý jetistikterin baǵalaýdyń halyqaralyq baǵdarlamasy (Programmer for International Student Assessment – RİSA) bolyp tabylady. RİSA 15 jastaǵy jasóspirimderdiń mektepte alǵan bilimderin, iskerligi men daǵdylaryn adamı is - áreketterdiń ártúrli salalarynda, sondaı - aq tulǵa aralyq qarym - qatynas pen áleýmettik qatynastarda ómirlik mindetterdi sheshý úshin paıdalana alý qabiletterin baǵalaıdy.
RİSA zertteýleri qazirgi ýaqytta álemde mekteptik bilim berýdiń tıimdiligin salystyrmaly baǵalaýdyń ámbebap quraly retinde qarastyrylady. Zertteý barysynda alynǵan derekter tutastaı oqytýdyń mazmuny men ádisteri retinde, sondaı - aq konteksti faktorlardyń (basqarý modeli, oqytý tili, otbasynyń jáne t. b áleýmettik mártebesi) mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý deńgeıine áseri retinde bilim berý júıesin damytý strategıasyn anyqtaýǵa negiz bolady.
Tómende usynylǵan qazaqstandyq oqýshylardyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý tetikteri joǵaryda atalǵan faktorlar esebinen anyqtaldy.
Oqýshylardyń fýnksıonaldyq saýattylyq mazmuny kelesi quzyrettilikterden kórinedi:
Astana qalasy,
№44 OM bastaýysh synyp muǵalimi
Aýelbekova Klara Saıpıdınovna
Bastaýysh synyp oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý. júkteý
Elbasy N. Nazarbaev 2012 jylǵy 27 qańtardaǵy «Áleýmettik - ekonomıkalyq jańǵyrtý – Qazaqstan damýynyń basty baǵyty» atty Qazaqstan halqyna joldaýynda «Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý boıynsha bes jyldyq ulttyq jospardy qabyldaý jóninde naqty mindet qoıdy.
Atalǵan mindet Qazaqstannyń álemdegi básekege qabiletti 50 eldiń qataryna kirýi prosesinde de mańyzdy bolyp tabylady. Elimiz úshin mańyzdy bolyp tabylatyn atalǵan strategıalyq mindetti sheshý jaǵdaıynda tulǵanyń eń basty fýnksıalyq sapalary belsendilik, shyǵarmashyl turǵyda oılaýǵa jáne sheshim qabyldaı alýǵa, kásibı jolyn tańdaı alýǵa qabilettilik, ómir boıy bilim alýǵa daıyn turýy bolyp tabylady. Bul fýnksıonaldyq daǵdylar mektep qabyrǵasynda qalyptasady.
Fýnksıonaldyq saýattylyqty damytýdyń jalpy baǵdary Qazaqstan Respýblıkasynda bilim berýdi damytýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasynda anyq kórsetilgen. Ondaǵy basty maqsat jalpy bilim beretin mektepterde Qazaqstan Respýblıkasynyń zıatkerlik, dene jáne rýhanı turǵysynan damyǵan azamatyn qalyptastyrý, onyń fızıkalyq qubylmaly álemde áleýmettik beıimdelýin qamtamasyz etetin bilim alýdaǵy qajettilikterin qanaǵattandyrý bolyp tabylady.
Osy Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý jónindegi 2012 - 2016 jyldarǵa arnalǵan ulttyq is - qımyl jospary (budan ári - Ulttyq jospar) mektep oqýshylarynyń fýnksıalyq saýattylyǵyn damytý prosesin mazmundyq, oqý - ádistemelik, materıaldyq - tehnıkalyq qamtamasyz etý jónindegi is - sharalar keshenin qamtıdy. Ulttyq jospar Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy bilim sapasyn jetildirýdiń negizgi baǵdary retinde mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý is - qımyldarynyń maqsattylyǵyn, birtutastyǵy men júıeliligin qamtamasyz etýge arnalǵan.
1. Ulttyq jospardyń maqsaty men mindetteri
Ulttyq jospardyń maqsaty - Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý úshin jaǵdaı jasaý.
Ulttyq jospardyń mindetteri:
1. Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytýdyń otandyq jáne halyqaralyq praktıkasyn zerdeleý.
2. Mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý boıynsha sharalar júıesin iske asyrýdyń tetikterin anyqtaý.
3. Bilim mazmunyn jańǵyrtýdy qamtamasyz etý: standarttar, oqý josparlary men baǵdarlamalar.
4. Bilim berý prosesin oqý - ádistemelik qamtamasyz etýdi ázirleý.
5. Mektep oqýshylarynyń bilim sapasyn baǵalaý jáne monıtorıń júrgizý júıesin damytý.
6. Mekteptiń jáne qosymsha bilim berý júıesi uıymdarynyń materıaldyq - tehnıkalyq bazasyn nyǵaıtý.
«Fýnksıonaldyq saýattylyq» uǵymy alǵash ret ótken ǵasyrdyń 60 - shy jyldary IýNESKO qujattarynda paıda boldy jáne keıinnen zertteýshilerdiń qoldanýyna endi. Fýnksıonaldyq saýattylyq, keńinen alǵanda, bilim berýdiń (birinshi kezekte jalpy bilim berýdi) kóp josparly adamzat qyzmetimen baılanysyn biriktiretin tulǵanyń áleýmettik baǵdarlaný tásili retinde túsindiriledi. Qazirgi tez qubylmaly álemde fýnksıonaldyq saýattylyq adamdardyń áleýmettik, mádenı, saıası jáne ekonomıkalyq qyzmetterge belsendi qatysýyna, sondaı - aq ómir boıy bilim alýyna yqpal etetin bazalyq faktorlardyń birine aınalýda.
Fýnksıonaldyq saýattylyq tujyrymdamasyna negizdelgen anaǵurlym tanymal halyqaralyq baǵalaý zerttemeleriniń biri Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń (EYDU) qoldaýymen ótkiziletin 15 jastaǵy oqýshylardyń oqý jetistikterin baǵalaýdyń halyqaralyq baǵdarlamasy (Programmer for International Student Assessment – RİSA) bolyp tabylady. RİSA 15 jastaǵy jasóspirimderdiń mektepte alǵan bilimderin, iskerligi men daǵdylaryn adamı is - áreketterdiń ártúrli salalarynda, sondaı - aq tulǵa aralyq qarym - qatynas pen áleýmettik qatynastarda ómirlik mindetterdi sheshý úshin paıdalana alý qabiletterin baǵalaıdy.
RİSA zertteýleri qazirgi ýaqytta álemde mekteptik bilim berýdiń tıimdiligin salystyrmaly baǵalaýdyń ámbebap quraly retinde qarastyrylady. Zertteý barysynda alynǵan derekter tutastaı oqytýdyń mazmuny men ádisteri retinde, sondaı - aq konteksti faktorlardyń (basqarý modeli, oqytý tili, otbasynyń jáne t. b áleýmettik mártebesi) mektep oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý deńgeıine áseri retinde bilim berý júıesin damytý strategıasyn anyqtaýǵa negiz bolady.
Tómende usynylǵan qazaqstandyq oqýshylardyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý tetikteri joǵaryda atalǵan faktorlar esebinen anyqtaldy.
Oqýshylardyń fýnksıonaldyq saýattylyq mazmuny kelesi quzyrettilikterden kórinedi:
Astana qalasy,
№44 OM bastaýysh synyp muǵalimi
Aýelbekova Klara Saıpıdınovna
Bastaýysh synyp oqýshylarynyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý. júkteý
You Might Also Like
-
Taqyryby: Oqýshynyń oqý jetistigin baǵalaýdyń zamanaýı ádisteri
-
Qazirgi tańda bastaýysh synyp muǵalimderiniń kásibı deńgeıin jetildirý - sapaly bilim kózi
