InfoHub Logo

Adamdar árdaıym bolashaqqa kóz júgirtip, qıalǵa erik berip otyrǵan. Jazýshylar armandaryn qıal-ǵajaıyp áńgimeler jazyp, kompozıtorlar án týdyryp, sýretshiler sýretter salý arqyly kórsetken.

Eń qyzyǵy, adam sengisiz dúnıeler bolashaqta júzege asyp otyrǵan. Mysaly, burynǵy zamandaǵy adamdar bir orynnan ekinshi orynǵa jyldam jetkizetin ertegidegideı ushatyn kilemdi armandaǵan. Qazir adamdar ushaqqa otyryp, kózdi ashyp-jumǵansha alys elge tez-aq jetedi. Grek mıfologıasyndaǵy Ikar Kúnge ushýǵa armandaǵan. Qazir  adamdar ǵaryshqa ushyp, Aıǵa jetip, Mars t.b planetalarǵa barýyn josparlap otyr.

Keleshekte  ómir qandaı bolady? -degen suraqtar árqashanda týyndaǵan. 1911 jyly Fransıada asa tanymal emes sýretshi «2000 jyly ómir qandaı bolady?» taqyrybynda ashyqhattar serıasyn ázirleıdi. Qarap shyqsaq, úlken ǵımarattar, adam ómirin jeńildetý úshin jasalǵan sansyz symdarmen jalǵanǵan mehanızmder. Bir sýretinde aýyldyń kórinisi. Jaıqalyp turǵan egindi mashına shaýyp jur, adam ony syrttaı baqylap otyr. Qazir bul kórinis bizdi eshqandaı tańqaldyrmaıdy. Ol bizdiń kúndelikti turmysymyz. Elektr júıesi, baılanys qurylǵylary, sońǵy jyldary symsyz baılanys, mashınalar, mehanızmder bizdiń tirshiligimizdiń kórsetkishteri.

2006 jyly Birikken Arab Ámirlikteriniń Abý-Dabı qalasynda álemdegi tuńǵysh bolashaqtyń ekoqalasy - Masdar Sıtıdi turǵyza bastady. Ol shól daladaǵy jaıqalǵan kógaldy, saıabaq, baý-baqshasy kóp, aýasy taza qala bolady dep josparlanýda. Masdar energıa qýatyn kúnnen óndirip, dúnıedegi qorshaǵan ortaǵa zıan keltiretin zattardy az mólsherde shyǵaratyn birinshi qala bolmaq.

Injenerler kóliktiń jańa túrlerin óńdeý ústinde. Sáýletshiler men dızaınerler ǵımarattardyń jobasyn daıyndap, qalany bezendirý jolynda eńbek etýde. Bolashaqtyń qalasy tek qaýipsiz ǵana emes, sonymen qatar ádemi de bolýy kerek.  

Qytaıdyń eldi mekeninde kóliksiz qala jobasy qolǵa alyny jatyr. Great city "Uly qala" dep atalatyn qala 80 myń turǵynǵa josparlanǵan. Turǵyn úıler ortalyqqa, al ǵımarattar jasyl aımaqqa ornalasady. Adamdar kez kelgen jerge ne jaıaý,ne  velosıpedpen jetedi.

Bir jerde eko-qalany turǵyzý jumystary bastalyp ketse, basqa jobalar qazirshe sáýletshiniń shyǵarmashylyq  qıalynyń jemisi bolyp jatyr.

Meniń oıymsha, Qazaqstandada osyndaı eko-qalalar da oryn alý tıis. Bizdiń memleketimizde Qytaıdaǵydaı jer máselesi joq. Keń baıtaq jerimizde ádemi qalalar salynyp, kógaldanyp, bir-birine uqsamaıtyn ǵımarattar boı kóterý kerek.  Sońǵy ýaqytta " Aqyldy qalalar" degen jobalar týraly  áleýmettik jelilerde kóp tarap jatyr. Damyǵan elderde ekonomıkalyq, ekologıalyq jáne áleýmettik deńgeıleri turaqty, qyzmet kórsetý ınfraqurylymy damyǵan qalalar jatady. Jańa tehnologıalardy ıgerip, olarmen jumys jasaý arqyly  "Smart Sıtı" standartyn barlyq óńirlerde qamtı alatyn dárejege jetýimiz kerek.  

Men keleshekte osyndaı  "Aqyldy qalada" jaıly ómir súrip, jumys istegim keledi. Týǵan elim – Qazaqstan básekege qabiletti ozyq elderdiń aldyńǵy qataryna shyǵyp, áleýmettik jáne ekonomıkalyq jaǵdaıy myqty elge aınalatynyna senemin.

 

Kapızov Azat, Aqtóbe obl. Hromtaý aýd. Abaı negizgi mektebiniń 8 synyp oqýshysy.

---