InfoHub Logo

«Juldyz» jýrnalynyń proza aıdarymen 2020 jyldyń 6 aqpanyndaǵy sanynda Ǵarıfolla  Ánestiń «Ábish Kekilbaevtyń hıkaıattary haqynda» atty maqalasy: «Zańǵar jazýshy Á.Kekilbaevtyń áńgimeleri men hıkaıattarynyń árqaısysynyń juldyzy bólek, joly erek. Kez kelgen týyndysyn paraqtap kórseńiz, ár shyǵarmasynan bir taǵdyrdy baıqaısyz. Bálkim, jazýshyny «shaǵyn proza sheberi» atandyrǵan da sol shyǵarmalar bolar… Aldaǵy sóz sol juldyzdy týyndylardyń «taǵdyry» men taǵylymyna arnalmaq.»,- degen alǵy sózben bastaldy. Maqalada «Avtomobıl» hıkaıaty týraly jáne onyń alǵash ret 1977 jyly «Juldyz» jýrnalynda (№10, 25-91-bb.) jarıalanǵandyǵy aıtylady. Avtor maqalasynda Ábish Kekilbaevtyń bul týyndysyn jilikteı shaǵyp, mazmunyń aıshyqtap, ár jolyna túsinik beredi.

«Avtomobıl» hıkaıaty jazýshynyń eki dúnıe qaryzyn ótemese de yqylas qaryzyn artyǵymen óteı alǵan shyǵarma ekeni daýsyz.

Maqala mazmundyq jáne taqyryptyq ereksheligi turǵysynda qazirgi oqyrman qaýymǵa tanymdyq jáne hıkaıattyń mán-mazmunyń túsinbeı júrgen túısiktegi suraqtarǵa jaýap ala alatyndaı jazylǵan.

Jýrnaldyń poezıa aıdarynda kóptegen jazýshylar, aqyndardyń tól týyndylary jarıalanady. 2020jyldyń 10 aqpanynda  «Jyr jazý degen – azap, ot…» atty maqalada Farıza Ońǵarsynovanyń týyndylary jarıalanǵan. Atap aıtar bolsaq  «Kasańsyp ketken kezimde», «Ómirdiń jele-jortaǵy», «Óz-ózimnen órtenip baram janyp», «Erme», «Ólgen oılar» jáne t.b ólenderi jarıalanǵan. Kórkemsóz maıdanynda aqyn men jazýshyǵa tán erlik, batyldyq, adaldyq, ultjandylyq, namysqoılyq jáne adamgershilik sekildi qasıetterdiń bıiginen kóringen aqynnyń óleńderi keıingi urpaqty erlikke, názik bolýǵa, týǵan jer men adamzatty súıýge aparatyn jol ispetti. Sondyqtan bul ólenderdiń Qazaqstan jazýshylarynyń ádebı-áleýmettik jýrnalynda jarıalanýy haq.

Kelesi jas tolqyn aıdarynda 2020jyldyń 6 aqpanyndaǵy sanynda Ýálıhan  Qalıjanovtyń  «Hakim Abaı ilimi» atty maqalada uly Abaıdyń qara sózderine túsinik bere otyryp ony qazirgi kúnmen keltire jazǵan.

Jańa ǵasyr – jańa zaman. Biraq qansha ǵasyrlar bolsa da, ulttyń rýhanı kodyna aınalatyn ulttyq muralar halqymen birge jasaı bermek. Olar qazaqtyń fólklory men uly Abaı murasy.

Uly  Muhtar Áýezov: «Jalpy alǵanda, Abaıdyń osy qara sóz deıtin muralary kórkem  prozanyń ózine bólek, bir alýany bop qalyptanady. Bular sújetti shyǵarmalar emes. Burynǵy jazýshylar qoldanǵan estelik, memýar da emes. Stıl, mazmun jaǵynan alǵanda, osy shyǵarmalar – Abaıdyń ózi tapqan bir kórkem sózdiń túri». Abaı iliminiń qaınar kózi – osy qara sózderde.

Syrsandyq aıdarymen 2021 jyldyń 1 aqpanynda Nurlan Sársenbaevtyń  «Muqaǵalı «Kúndeligine» zer salǵanda…» atty maqalasynda Muqaǵalıdy shynaıy taný úshin onyń «Qosh, mahabbat» atty prozalyq jınaǵy men «Kúndeligine» zer sala ketýdi jón sanaıtynyń jazady. Maqalada «Kúndelik» jınaǵy – tili kórkem, oıy uǵynyqty, aqynnyń óz basynan keshken aýyr kúnderdi shynaıy beınelegen naǵyz ómir týyndysy. Bul jınaqty – shyn mánindegi kúndelik jazýdyń ozyq ádebı úlgisi deýge bolady. Aqynnyń «Kúndelik» atty jınaǵy – ǵylymılyq qýaty joǵary, mazmuny baı, tárbıelik quny kúshti, qalyń oqyrmandardy ózine baýraıtyn qundy oqýlyq. Bul kitap – iri tulǵa Muqaǵalıdyń ómirge degen tyń kózqarasy, ómir – joly, ósý joly, qaıǵyly, qasiretti shaqtary, aqyn aınalasynda jasaǵan adamdardyń unamdy, unamsyz san alýan beıneleri jan-jaqtyly baıandap jazylǵan tarıhı deregi mol, asa qundy materıal.                                                   

Biz Muqaǵalı Maqataevty tereń taný úshin onyń «Kúndeligine» at izin salyp izdenis jasaýmen birge zertteýimiz qajet. Sonda ǵana Muqaǵalıdaı uly tulǵanyń qyry men syryn shynaıy tanýmyzǵa bolady. Mine, bul maqalanyń basty aıshyqty oıy osy bolyp tabylady.

Sońǵy sóz sáýlesi aıdarynda 2020 jyldyń 10aqpanynda Smaǵul  Elýbaevtyń «Raqymsyz jyldar hıkaıasy» atty maqalasy jaryq kórdi. Maqala Nurdáýlet Aqyshtyń «Mahabbatpen arashalaý» atty áńgimeler, hıkaıattar jınaǵyndaǵy «Raqymsyz kóktem» atty hıkaıat týraly. Hıkaıat jazýshynyń Shyǵys Qazaqstandaǵy «Mańyraq» atty óz týǵan aýyly 30-shy jyldary bastan keshken jahannam týraly eken.

Búginde osy taqyryp qaqpaǵyn ashqan qazaq qalamgerleriniń sany, ókinishke oraı, onshaqty ǵana eken. Myńǵa jýyq qalamgerlerimizdiń ishinen onshaqtysy ǵana 4 mln sheıit súıegine topyraq salýǵa jarapty. Óz elińniń sózin aıt dep ózegine Táńiri talant darytqan qalamgerdiń biri – Nurdáýlet Aqysh. Óz aýyly bastan keshken «Raqymyz kóktemdi» jazyp ol óz eli aldyndaǵy bir úlken qalamgerlik paryzyn ótepti.

Maqala óziniń qaıtalanbastyǵymen erekshe. Hıkaıattyń mazmuńy tereń bolǵandyqtan ár oqypman qyzyǵa oqıdy. Maqala aıtylmaı júrgen taqyrypty qozǵap, qalamgerdeı el aldyndaǵy boryshty adal atqarýǵa shaqyryp tur.

Qorytyndylaı kele biz birneshe taqyryptyń mazmunyna toltala ketsek te «Juldyz» jýrnalynyń maqalalarynda taqyryptyq, mazmundyq erekshelik baıqalatyny ras. Ejelden qalyptasqan dástúri bar, ózinin baı mazmunymen, ýaqyt talabyna saı jazylǵan, kórnekti qalamgerdiń áńgime - hıkaıattary, qazirgi eń tanymal fantasıkalyq, detektıvtik shyǵarmalardyń tańdaýly úlgileri, túrik halyqtary ádebıetinen jańa tájimalar, din ıslam dáristeri, paıǵambarlar men áýlıe - ámbıelerdiń ómirine qatysty ǵıbraty mol ańyz áfsanalar, uly adamdar ómiri, tabıǵat tylsymy týraly qyzyqty hıkaıalar, ǵylym men tehnıkaǵa arnalǵan tanymdyq materıaldary «Juldyz» jýrnalyna toptastyrylǵan.

«Juldyz» san alýan taqyrypty qamtıtyn ádebı-áleýmettik jýrnal.

---