Bıologıa páninen oqý baǵdarlamasy 7 synyp
Bıologıa páninen oqý baǵdarlamasy 7 synyp
Bıologıa 7 - synyp
(barlyǵy 68 saǵ, aptasyna 2 saǵ)
№ Taqyryptyń ataýy
Kirispe (1 saǵat).
1. Zoologıa — janýarlar dúnıesi týraly ǵylym. Janýarlardyń kóptúrliligi, olardyń taralýy. Jabaıy jáne úı janýarlary. Janýarlardyń tabıǵı birlestikterdegi orny men róli. Janýarlar dúnıesin qorǵaý.
I bólim. Janýarlardy jikteý (2 saǵat).
2. Janýarlardyń negizgi júıelik toptary: Dúnıe, Dúnıe tarmaǵy, Tıp, Klass, Otrád, Tuqymdas, Týys, túr, popýlásıa. Janýarlardy jikteýdiń mańyzy.
3. Zoologıa ǵylymynyń qysqasha damý tarıhy. Zoologıanyń Qazaqstan Respýblıkasynda ǵylym retinde damýy.
İİ bólim. Qarapaıymdar nemese Birjasýshaly jándikter (janýarlar) dúnıe tarmaǵy (4 saǵat).
Qarapaıymdardyń tabıǵattaǵy alýantúrliligi. Olardyń sý qoımalarynda, topyraqta jáne adam men ósimdik organızminde kezdesetin sanalýan ókilderi.
I taraý. Tamyraıaqtylar (Sarkodalylar) (1 saǵat).
4. Kádimgi ameba organızm ekendigi. Syrtqy jáne ishki qurylysy (sıtoplazma, ıadro, vakýolder). Birjasýshaly organızmderdiń tirshilik áreketteri: qozǵalýy, qorektenýi, tynys alýy, zár shyǵarýy, osmorettelýi, kóbeıýi, sısta túzýi.
II taraý. Talshyqtylar (1 saǵat).
5. Jasyl evglena — janýarlar men ósimdikterge tán belgilerdiń qatarynan ekeýin de biriktirgen qarapaıym jándik. Kolonıaly talshyqtylar.
III taraý. Infýzorıalar (2 saǵat).
6. Kirpiksheli kebisshe — kúrdeli qurylysty qarapaıym jándik. Jynystyq proses. Jorǵalap qozǵalatyn jáne otyryqshy ınfýzorıalar. İri qara maldarmen selbesip tirshilik etetin ıfýzorıalar.
№ 1 zerthanalyq jumys.
Ashyq sý qoımasynan nemese akvarıýmnan alynǵan sý tamshysyndaǵy qarapaıym organızmderdi qaraý.
7. Aýrý qozdyrǵysh qarapaıymdar: dızenterıalyq ameba, bezgek parazıti. Dızenterıalyq amebany juqtyrýdyń aldyn alý. Bezgek aýrýy taralǵan aımaqtar. Bezgekpen kúresý. Qarapaıymdardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
İİİ bólim. Kópjasýshaly janýarlar dúnıe tarmaǵy
(4 saǵat).
IV taraý. İshekqýystylar tıpi (3 saǵat).
8. İshekqýystylar tıpiniń jalpy sıpattamasy. Tushshy sý gıdrasy. Syrtqy kórinisi jáne minez - qulqy. Gıdranyń qorektenýi. Tynys alýy. Titirkengishtigi.
9. Gıdranyń ishki qurylysy. Denesiniń qosqabattylyǵy. Ektoderma jáne entoderma. Jasýshalarynyń ártúrliligi.
10. Gıdranyń kóbeıýi, regenerasıasy. Tabıǵattaǵy mańyzy.
V taraý. Teńiz ishekqýystylary (1 saǵat).
11. Olardyń kóptúrliligi jáne mańyzy. Marjan polıpteri jáne medýzalar. İshekqýystylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
İV bólim. Jalpaq, Jumyr jáne Býyltyq qurttar tıpteri (9 saǵat).
Qurttardyń jalpy sıpattamasy. Qurttardyń alýantúrliligi. Qurttardyń tıpteri. Tabıǵatta emin - erkin tirshilik etetin jáne parazıttik qurttardyń negizgi toptary, tirshilik ortalary.
VI taraý. Jalpaq qurttar (3 saǵat).
12. Aq sulama — emin - erkin tirshilik etetin jalpaq qurttardyń ókili. Syrtqy qurylysy. Eki jaqty sımmetrıalyǵy. Dene jamylǵysy. Bulshyq etteri. Júıke júıesi men sezim músheleri. Qozǵalýy. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi.
13. Sıyr sepeni — jalpaq taspa qurttardyń ókili. Onyń qurylys ereksheligi jáne parazıttik tirshilikke beıimdiligi. Damý sıkly men ıelerin almastyrýy.
14. Sorǵysh qurttar. Damý sıkly jáne ıelerin almastyrýy.
VII taraý. Jumyr qurttar (3 saǵat).
15. Jumyr qurttardyń jalpy sıpattamasy. İsheksorǵy, úshkir qurt, olardyń qurylysy, tirshilik áreketteri jáne adam men janýarlar úshin mańyzy. «Parazıtızm» túsinigi jáne onyń bıologıalyq máni. Parazıt pen ıesiniń ózara qarym - qatynasy.
16. Adamnyń jáne aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń parazıttik qurttaryn juqtyrýdan saqtaný.
17. Parazıttik qurttardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
VIII taraý. Býyltyq qurttar (3 saǵat).
18. Býyltyq qurttardyń kóptúrliligi. Shubalshań. Tirshilik ortasy. Syrtqy jáne ishki qurylysy. Ulpalar jáne músheler týraly túsinik. Qozǵalýy.
№ 2 zerthanalyq jumys.
Shubalshańnyń minez – qulyǵyn: onyń qozǵalýyn, titirkendirgishterge jaýap qaıtarý reaksıasyn baqylaý. Shubalshańnyń syrtqy qurylysyn zertteý. Daıar ylǵal preparattaǵy qurttyń ishki qurylysyn qarap zertteý.
19. Shubalshańnyń asqorytýy, qan aınalymy, zár shyǵarýy, tynys alýy, onyń kóbeıýi jáne damýy.
20. Shubalshańnyń bıogeosenozdaǵy, tabıǵattaǵy jáne janýarlar dúnıesiniń damý tarıhyndaǵy orny men mańyzy.
V bólim. Ulýlar tıpi (3 saǵat).
IH taraý. Baýyraıaqty ulýlar klasy (1 saǵat).
21. Tıptiń jalpy sıpattamasy. Olardyń alýantúrliligi.
Baýyraıaqtylar klasy. Úlken tospaulýy jáne jalańash shyrysh, olardyń tirshilik ortalary. Qurylysy. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi jáne damýy. Bıogeosenozdaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
№ 3 zerthanalyq jumys.
Ulýlardyń syrtqy qurylysyn zertteý jáne salystyrý. Tospaulýdyń (nemese júzim ulýynyń) minez - qulyǵyn: onyń qozǵalýyn, syrtqy titirkendirgishterge jaýap qaıtarý reaksıasyn baqylaý. Baqalshaǵynyń pishinin, baqalshaǵynyń syrtqy jáne ishki qabattarynyń qurylysyn zertteý. Ártúrli tushshy sý jáne teńiz ulýlarynyń baqalshaqtaryn zertteý.
H taraý. Qosjaqtaýlylar klasy (1 saǵat).
22. Aıqulaq (nemese injýir) jáne mıdıalar. Olardyń tirshilik ortalary. Qurylysynyń erekshelikteri. Qozǵalýy. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi. Bıosenozdaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
HI taraý. Basaıaqty ulýlar klasy (1 saǵat).
23. Segizaıaqtar, kálmar, karakatısa. Olardyń qurylysyndaǵy erekshelikter. Qozǵalýy. Qorektenýi. Minez - qulyǵy. Bıogeosenozdaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
Vİ bólim. Býynaıaqtylar tıpi (14 saǵat).
HII taraý. Shaıantárizdiler klasy (4 saǵat).
24. Tıptiń jalpy sıpattamasy. Býyntaıaqtylardyń býyltyq qurttarmen uqsastyǵy jáne aıyrmashylyǵy. Klasstyń jalpy sıpattamasy.
25. Ózen shaıany. Tirshilik ortasy jáne tirshilik etý daǵdysy.
26. Qurylysynyń erekshelikteri. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi.
27. Basqa shaıantárizdiler. Shaıantárizdilerdiń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
HIII taraý. Órmekshitárizdiler klasy (4 saǵat).
28. Órmekshitárizdilerdiń jalpy sıpattamasy jáne kóptúrliligi. Kres órmekshisi (nemese kezkelgen basqa órmekshi). Syrtqy qurylysy. Tirshilik ortasy, tirshilik etý daǵdysy jáne minez – qulyǵy.
29. Órmektiń qurylysy jáne onyń róli. Órmekshilerdiń bıogeosenozdaǵy mańyzy.
30. Keneler. Tirshilik ortasy, parazıttik tirshilik etý daǵdysy. Syrtqy qurylysynyń jáne minez - qulyǵynyń erekshelikteri. Kenelerdiń aýrý qozdyrǵyshtaryn tasymaldaýy. Kenelik ensefalıt.
31. Kenelerden qorǵaný sharalary. Kenelerdiń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi róli.
HIV taraý. Býnaqdeneliler klasy (6 saǵat).
32. Klastyń jalpy sıpattamasy. Býnaqdenelilerdiń kóptúrliligi. Býnaqdeneliniń qurylysyndaǵy erekshelikteri. Qozǵalýy. Qorektenýi. Tynys alýy. Býnaqdenelilerdi qolǵa úıretý, mysaly tut jáne emen jibek kóbelekteri.
№ 4 zerthanalyq jumys.
Bólme shybynynyń syrtqy qurylysy. Jemis shybyny drozofılanyń dernásilin jáne eresek daraǵyn qaraý.
33. Býnaqdenelilerdiń kóbeıýi jáne damýy. Damý tıpteri.
34. Shala túrlenip damıtyn býnaqdenelilerdiń asa mańyzdy otrádtary: Týraqanattylar, Teńqanattylar jáne Qandalalar. Tolyq túrlenip damıtyn býnaqdenelilerdiń asa mańyzdy otrádtary: Qabyrshaqqanattylar, Inelikter, Qatqylqanattylar (Qońyzdar), Qosqanattylar, Jarǵaqqanattylar.
35. Osy otrádtardyń ókilderi ishindegi orman jáne aýylsharýashylyǵy ósimdikteriniń zıankesteri. Býnaqdeneliler — adam aýrýlaryn tasymaldaýshylar. Aýrý tasymaldaýshylarmen kúresý.
№ 5 zerthanalyq jumys.
Baý jáne baqsha zıankesteriniń jınaqtamasyn zerttep qaraý. Zıandy býnaqdenelilerdi zerttep bilý.
36. Aralar men qumyrsqalar — qoǵamdyq býnaqdeneliler. Olardyń tirshiligi men otbasyn (semá) qurý erekshelikteri. Minez - qulyqtary. Túısigi (ınstınkt). Aralardyń jáne basqa jarǵaqqanattylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
37. Býnaqdenelilerdiń shópqorekti, jyrtqysh, parazıttik jáne asa parazıttik ókilderi. Olardyń bıosenozdyq jáne praktıkalyq mańyzy. Zıankes býnaqdenelilermen kúresýdiń bıologıalyq ádisi. Býnaqdenelilerdi qorǵaý.
VII bólim. Jelililer tıpi (28 saǵat).
Bassúıeksizder tıp tarmaǵy (1 saǵat).
38. Jelililer tıpine qysqasha sıpattama. Qandaýyrsha — bassúıeksizderdiń ókili. Qandaýyrshanyń tirshilik ortasy jáne qurylysynyń erekshelikteri. Tabıǵattaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
HV taraý. Balyqtar klasústi (nadklass) (5 saǵat).
39. Balyqtarǵa jalpy sıpattama. Shemirshekti balyqtar klasy. Súıekti balyqtar klasy. Súıekti balyqtardyń syrtqy qurylysyndaǵy erekshelikter. Sezim músheleri. Súıekti balyqtyń ishki qurylysy. Torsyldaǵy jáne onyń mańyzy.
№ 6 zerthanalyq jumys.
Tiri balyqtardy baqylaý. Olardyń syrtqy qurylysyn zertteý. Qabyrshaqtary boıynsha balyqtyń jasyn anyqtaý. Balyqtyń qańqasyn zertteý. Balyqtardyń ishki qurylysyn zertteý.
40. Balyqtardyń kóbeıýi jáne damýy. Minez - qulyǵynyń erekshelikteri. Balyqtardyń óristeýi (mıgrasıa). Ósimtaldyǵy jáne urpaqtaryna qamqorlyq jasaýy. Túısik, jáne onyń balyqtarda baıqalýy, popýlásıa týraly túsinik.
41. Shemirshekti balyqtar: akýlalar jáne skattar. Bekire balyqtar, mańyzy jáne olardy qalpyna keltirý sharalary. Qostynysty balyqtar. Saýsaqqanatty balyqtar, olardyń qurylyqtyq omyrtqaly janaýarlardyń shyǵý tegindegi mańyzy.
42. Balyqtardyń kásiptik mańyzy. Kásiptik balyqtardyń negizgi toptary: maıshabaqtar, setinekter (treskalar), kózaýyqtar (kambalalar), tuqy balyqtar (karptar) t. b. Balyqtar baılyǵyn únemdi paıdalaný, olardy qorǵaý jáne kóbeıtý.
43. Balyq ósirý zaýyttary, olardyń mańyzy. Toǵan sharýashylyǵy. Sazan jáne onyń qolǵa úıretilgen formasy — tuqy balyq (karp) jáne basqa túrleri. Balyqtardy jersindirý, onyń bıologıalyq jáne sharýashylyqtyq negizdemesi. Akvarıýmdyq balyqsharýashylyǵy.
HVI taraý. Qosmekendiler klasy (3 saǵat).
44. Klastyń jalpy sıpattamasy. Baqanyń syrtqy jáne ishki qurylysy. Onyń qosmekendi tirshiligi. Jyldyq tirshilik sıkly. Qorektenýi. Kóbeıýi jáne damýy. Qosmekendilerdiń túrózgeristeri, dernásilderiniń balyqtarǵa uqsastyǵy.
№ 7 zerthanalyq jumys.
Tiri baqalardy baqylaý. Baqanyń syrtqy qurylysyn zertteý. Baqanyń qańqasyn zertteý. Daıar ylǵal preparattan baqanyń ishki qurylysyn zertteý.
45. Qosmekendilerdiń kóptúrliligi. Quıryqty (trıton, salamandra) jáne quıryqsyz (qurbaqa, kól baqasy, shubar baqa, toǵan baqasy) qosmekendiler. Qosmekendilerdiń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy. Qosmekendilerdi qorǵaý.
46. Ólip bitken qosmekendiler jáne olardyń ertedegi saýsaqqanatty balyqtardan paıda bolýy.
HVII taraý. Jorǵalaýshylar klasy (4 saǵat).
47. Klastyń jalpy sıpattamasy. Jorǵalaýshylardyń syrtqy jáne ishki qurylysynyń erekshelikteri. Qurlyq - aýa tirshilik ortasyna beıimdiligi, jyldyq tirshilik sıkly. Qorektenýi jáne minez - qulyǵy. Kóbeıýi jáne damýy.
№ 8 zerthanalyq jumys.
Tiri kesirtkeni (ýly emes jylandy jáne tasbaqany) baqylaý. Olardyń syrtqy qurylysyn zertteý. Kesirtke men baqanyń qańqalaryn salystyrý.
Topserýen:
1. Ólketaný murajaıyna nemese haıýanattar baǵyna barý: «Týǵan ólke janýarlarynyń ártúrliligi».
48. Jylandar, sarybas jylan, sur jylan. Jylandar men kesirtkelerdiń uqsastyǵy jáne aıyrmashylyǵy. Jylannyń ýly apparaty, ýynyń áseri. Jylannyń shaǵýynan qorǵaný jáne ýly jylan shaqqan jaǵdaıda kórsetiletin alǵashqy kómek. Jylandardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
49. Jorǵalaýshylardyń basqa otrádtary: tasbaqalar, qoltyraýyndar. Jorǵalaýshylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy. Jorǵalaýshylardy qorǵaý.
50. Ertedegi jorǵalaýshylardyń alýantúrliligi. Olardyń joıylý sebepteri. Jorǵalaýshylardyń ertedegi qosmekendilerden paıda bolýy.
HVIII taraý. Qustar klasy (6 saǵat).
51. Klasstyń jalpy sıpattamasy. Qustardyń tirshilik ortasy. Syrtqy jáne ishki qurylysynyń erekshelikteri. Ushýǵa beıimdiligi. Zat almasý qarqyndylyǵy. Jylyqandylyǵy.
№ 9 zerthanalyq jumys.
Qustardyń syrtqy qurylysy. Qaýyrsyndy jamylǵysy jáne qaýyrsyndarynyń ártúrli tıpteri. Qustardyń qańqasynyń qurylysy, qustardyń ishki qurylysy (daıar ylǵaldy preparattan).
52. Kóbeıýi men damýy. Urpaqtaryna qamqorlyq jasaýy. Jyldyq tirshilik sıkly men maýsymdyq qubylystary. Qustardyń qaıtýy.
№ 10 zerthanalyq jumys.
Taýyq jumyrtqasynyń qurylysyn zertteý.
53. Qustardyń ertedegi jorǵalaýshylardan paıda bolýy. Arheopterıks.
54. Qustardyń kóptúrliligi. Túıequstar (qyrtóssiz qustar). Pıngvınder. Qyrtósti (ushatyn) qustar. Taralýy. Qurylys erekshelikteri men tirshilik orta jaǵdaılaryna beıimdelýi. Qustardyń ekologıalyq toptary.
Topserýen:
«Orman qustarymen tanysý (saıabaqtyń, shaǵynbaqtyń, mektep baǵynyń). Tiri qustarǵa baqylaý júrgizý.
55. Býnaqdenelilermen, janýartektes azyqtarmen qorektenetin qustardyń jáne jyrtqysh qustardyń paıdasy. Qustardy qorǵaý jáne qolǵa úıretý. Qustardyń bıogeosenozdaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy. Kásiptik qustar olardy tıimdi paıdalaný jáne qorǵaý.
56. Úı qustary. Qustardyń shyǵý tegi jáne asa mańyzdy qoltuqymdary, olardy adamnyń paıdalanýy.
HIH taraý. Sútqorektiler klasy, nemese Ańdar (9 saǵat).
57. Klastyń jalpy sıpattamasy. Sútqorektilerdiń tirshilik ortasy. Syrtqy jáne ishki qurylysynyń erekshelikteri. Jorǵalaýshylarmen salystyrǵanda dene jamylǵysynyń, asqorytý, tynys alý, qan aınalym, zár shyǵarý, júıke júıeleriniń, sezim músheleriniń, minez - qulyǵynyń kúrdelenýi.
№ 11 zerthanalyq jumys.
Tiri ańdardy baqylaý. Syrtqy qurylysy. Sutqorektilerdiń qańqasynyń qurylysyn zertteý bilý. Daıar ylǵal preparattardan ishki qurylysyn zerttep bilý.
Eskertý: zerthanalyq jumystardy oryndaýǵa qajetti qural - jabdyqtar bolmaǵan jaǵdaıda olardy kórsetilimdermen nemese elektrondyq nusqalarmen almastyrýǵa bolady.
58. Kóbeıýi jáne damýy. Urpaqtaryna qamqorlyq jasaýy. Jyldyq tirshilik sıkly jáne maýsymdyq qubylystary.
59. Sútqorektilerdiń ertedegi jorǵalaýshylardan paıda bolýy. Sútqorektilerdiń kóptúrliligi.
60. Jumyrtqa salýshy ilkiańdar. Qaltaly jáne uryqjoldasty sútqorektiler. Bıologıalyq erekshelikteri. Taralý aımaqtary jáne alýantúrliligi.
61. Uryqjoldastylardyń asa mańyzdy otrádtary. Olardyń bıologıalyq erekshelikteri. Býnaqdeneqorektiler, Qolqanattylar, Kemirýshiler, Qoıantárizdiler.
62. Jyrtqyshtar (ıt, mysyq, aıý, sýsar tuqymdastary). Eskekaıaqtylar. Kıtárizdiler. Juptuıaqtylar. Taqtuıaqtylar. Tumsyqtylar. Prımattar.
63. Sútqorektilerdiń negizgi ekologıalyq toptary: ormandardyń, ashyq keńistikterdiń (dalanyń), sý qoımalary men olardyń jaǵalaýlarynyń sútqorektileri. Topyraq astynda mekendeıtin sútqorektiler.
64. Qolǵa úıretilgen ańdar. Qoltuqymdarynyń ártúrliligi jáne olardy adamnyń paıdalanýy. Jabaıy ata - tekterden shyǵýy.
65. Sútqorektilerdiń mańyzy. Olardyń tabıǵattaǵy jáne antropogendik landshafttardaǵy san mólsheriniń rettelýi. Kásipshilik jáne kásiptik ańdar. Ańdardy jersindirý jáne qaıta kóshirý. Sútqorektilerdi tıimdi paıdalaný jáne qorǵaý.
Topserýen:
3. Ólketaný murajaıyna nemese haıýanattar baǵyna: «Úı jáne jabaıy janýarlar».
VIII bólim. Jerde janýarlar dúnıesiniń damýy (1 saǵat).
66. Janýarlar dúnıesiniń tarıhı damýy. Jerde janýarlar dúnıesi tarıhı damýynyń dáleldemeleri. Evolúsıa týraly túsinik. Janýarlar dúnıesiniń alýantúrliligi tiri tabıǵat evolúsıasynyń nátıjesi ekendigi.
IX bólim. Tabıǵı birlestikter (1 saǵat).
67. Tabıǵı jáne mádenı organızmder. Janýarlardyń tabıǵı birlestikterdegi orny jáne róli. Bıogeosenozdar jáne ekojúıeler týraly túsinik. Tabıǵı birlestikterdegi trofıkalyq baılanystar. Qorektik tizbekter.
Topserýen:
4. «Tabıǵı birlestikterdegi kóktemgi tirshilik».
5. «Sýly ortanyń tabıǵı birlestikterindegi kóktemgi qubylystar».
Qorytyndy (1 saǵat).
68. Janýarlar dúnıesi organızmderdiń, popýlásıalar men túrlerdiń jáne birlestikterdiń kóptúrliliginiń kórinisi. Tiri tabıǵattyń qurylym deńgeıleri. Janýarlardy qorǵaý jáne olardyń kóptúrliligin saqtaýda adam jáne qoǵamnyń róli.
Bıologıa páninen oqý baǵdarlamasy 7 synyp júkteý
Bıologıa 7 - synyp
(barlyǵy 68 saǵ, aptasyna 2 saǵ)
№ Taqyryptyń ataýy
Kirispe (1 saǵat).
1. Zoologıa — janýarlar dúnıesi týraly ǵylym. Janýarlardyń kóptúrliligi, olardyń taralýy. Jabaıy jáne úı janýarlary. Janýarlardyń tabıǵı birlestikterdegi orny men róli. Janýarlar dúnıesin qorǵaý.
I bólim. Janýarlardy jikteý (2 saǵat).
2. Janýarlardyń negizgi júıelik toptary: Dúnıe, Dúnıe tarmaǵy, Tıp, Klass, Otrád, Tuqymdas, Týys, túr, popýlásıa. Janýarlardy jikteýdiń mańyzy.
3. Zoologıa ǵylymynyń qysqasha damý tarıhy. Zoologıanyń Qazaqstan Respýblıkasynda ǵylym retinde damýy.
İİ bólim. Qarapaıymdar nemese Birjasýshaly jándikter (janýarlar) dúnıe tarmaǵy (4 saǵat).
Qarapaıymdardyń tabıǵattaǵy alýantúrliligi. Olardyń sý qoımalarynda, topyraqta jáne adam men ósimdik organızminde kezdesetin sanalýan ókilderi.
I taraý. Tamyraıaqtylar (Sarkodalylar) (1 saǵat).
4. Kádimgi ameba organızm ekendigi. Syrtqy jáne ishki qurylysy (sıtoplazma, ıadro, vakýolder). Birjasýshaly organızmderdiń tirshilik áreketteri: qozǵalýy, qorektenýi, tynys alýy, zár shyǵarýy, osmorettelýi, kóbeıýi, sısta túzýi.
II taraý. Talshyqtylar (1 saǵat).
5. Jasyl evglena — janýarlar men ósimdikterge tán belgilerdiń qatarynan ekeýin de biriktirgen qarapaıym jándik. Kolonıaly talshyqtylar.
III taraý. Infýzorıalar (2 saǵat).
6. Kirpiksheli kebisshe — kúrdeli qurylysty qarapaıym jándik. Jynystyq proses. Jorǵalap qozǵalatyn jáne otyryqshy ınfýzorıalar. İri qara maldarmen selbesip tirshilik etetin ıfýzorıalar.
№ 1 zerthanalyq jumys.
Ashyq sý qoımasynan nemese akvarıýmnan alynǵan sý tamshysyndaǵy qarapaıym organızmderdi qaraý.
7. Aýrý qozdyrǵysh qarapaıymdar: dızenterıalyq ameba, bezgek parazıti. Dızenterıalyq amebany juqtyrýdyń aldyn alý. Bezgek aýrýy taralǵan aımaqtar. Bezgekpen kúresý. Qarapaıymdardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
İİİ bólim. Kópjasýshaly janýarlar dúnıe tarmaǵy
(4 saǵat).
IV taraý. İshekqýystylar tıpi (3 saǵat).
8. İshekqýystylar tıpiniń jalpy sıpattamasy. Tushshy sý gıdrasy. Syrtqy kórinisi jáne minez - qulqy. Gıdranyń qorektenýi. Tynys alýy. Titirkengishtigi.
9. Gıdranyń ishki qurylysy. Denesiniń qosqabattylyǵy. Ektoderma jáne entoderma. Jasýshalarynyń ártúrliligi.
10. Gıdranyń kóbeıýi, regenerasıasy. Tabıǵattaǵy mańyzy.
V taraý. Teńiz ishekqýystylary (1 saǵat).
11. Olardyń kóptúrliligi jáne mańyzy. Marjan polıpteri jáne medýzalar. İshekqýystylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
İV bólim. Jalpaq, Jumyr jáne Býyltyq qurttar tıpteri (9 saǵat).
Qurttardyń jalpy sıpattamasy. Qurttardyń alýantúrliligi. Qurttardyń tıpteri. Tabıǵatta emin - erkin tirshilik etetin jáne parazıttik qurttardyń negizgi toptary, tirshilik ortalary.
VI taraý. Jalpaq qurttar (3 saǵat).
12. Aq sulama — emin - erkin tirshilik etetin jalpaq qurttardyń ókili. Syrtqy qurylysy. Eki jaqty sımmetrıalyǵy. Dene jamylǵysy. Bulshyq etteri. Júıke júıesi men sezim músheleri. Qozǵalýy. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi.
13. Sıyr sepeni — jalpaq taspa qurttardyń ókili. Onyń qurylys ereksheligi jáne parazıttik tirshilikke beıimdiligi. Damý sıkly men ıelerin almastyrýy.
14. Sorǵysh qurttar. Damý sıkly jáne ıelerin almastyrýy.
VII taraý. Jumyr qurttar (3 saǵat).
15. Jumyr qurttardyń jalpy sıpattamasy. İsheksorǵy, úshkir qurt, olardyń qurylysy, tirshilik áreketteri jáne adam men janýarlar úshin mańyzy. «Parazıtızm» túsinigi jáne onyń bıologıalyq máni. Parazıt pen ıesiniń ózara qarym - qatynasy.
16. Adamnyń jáne aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń parazıttik qurttaryn juqtyrýdan saqtaný.
17. Parazıttik qurttardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
VIII taraý. Býyltyq qurttar (3 saǵat).
18. Býyltyq qurttardyń kóptúrliligi. Shubalshań. Tirshilik ortasy. Syrtqy jáne ishki qurylysy. Ulpalar jáne músheler týraly túsinik. Qozǵalýy.
№ 2 zerthanalyq jumys.
Shubalshańnyń minez – qulyǵyn: onyń qozǵalýyn, titirkendirgishterge jaýap qaıtarý reaksıasyn baqylaý. Shubalshańnyń syrtqy qurylysyn zertteý. Daıar ylǵal preparattaǵy qurttyń ishki qurylysyn qarap zertteý.
19. Shubalshańnyń asqorytýy, qan aınalymy, zár shyǵarýy, tynys alýy, onyń kóbeıýi jáne damýy.
20. Shubalshańnyń bıogeosenozdaǵy, tabıǵattaǵy jáne janýarlar dúnıesiniń damý tarıhyndaǵy orny men mańyzy.
V bólim. Ulýlar tıpi (3 saǵat).
IH taraý. Baýyraıaqty ulýlar klasy (1 saǵat).
21. Tıptiń jalpy sıpattamasy. Olardyń alýantúrliligi.
Baýyraıaqtylar klasy. Úlken tospaulýy jáne jalańash shyrysh, olardyń tirshilik ortalary. Qurylysy. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi jáne damýy. Bıogeosenozdaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
№ 3 zerthanalyq jumys.
Ulýlardyń syrtqy qurylysyn zertteý jáne salystyrý. Tospaulýdyń (nemese júzim ulýynyń) minez - qulyǵyn: onyń qozǵalýyn, syrtqy titirkendirgishterge jaýap qaıtarý reaksıasyn baqylaý. Baqalshaǵynyń pishinin, baqalshaǵynyń syrtqy jáne ishki qabattarynyń qurylysyn zertteý. Ártúrli tushshy sý jáne teńiz ulýlarynyń baqalshaqtaryn zertteý.
H taraý. Qosjaqtaýlylar klasy (1 saǵat).
22. Aıqulaq (nemese injýir) jáne mıdıalar. Olardyń tirshilik ortalary. Qurylysynyń erekshelikteri. Qozǵalýy. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi. Bıosenozdaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
HI taraý. Basaıaqty ulýlar klasy (1 saǵat).
23. Segizaıaqtar, kálmar, karakatısa. Olardyń qurylysyndaǵy erekshelikter. Qozǵalýy. Qorektenýi. Minez - qulyǵy. Bıogeosenozdaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
Vİ bólim. Býynaıaqtylar tıpi (14 saǵat).
HII taraý. Shaıantárizdiler klasy (4 saǵat).
24. Tıptiń jalpy sıpattamasy. Býyntaıaqtylardyń býyltyq qurttarmen uqsastyǵy jáne aıyrmashylyǵy. Klasstyń jalpy sıpattamasy.
25. Ózen shaıany. Tirshilik ortasy jáne tirshilik etý daǵdysy.
26. Qurylysynyń erekshelikteri. Qorektenýi. Tynys alýy. Kóbeıýi.
27. Basqa shaıantárizdiler. Shaıantárizdilerdiń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
HIII taraý. Órmekshitárizdiler klasy (4 saǵat).
28. Órmekshitárizdilerdiń jalpy sıpattamasy jáne kóptúrliligi. Kres órmekshisi (nemese kezkelgen basqa órmekshi). Syrtqy qurylysy. Tirshilik ortasy, tirshilik etý daǵdysy jáne minez – qulyǵy.
29. Órmektiń qurylysy jáne onyń róli. Órmekshilerdiń bıogeosenozdaǵy mańyzy.
30. Keneler. Tirshilik ortasy, parazıttik tirshilik etý daǵdysy. Syrtqy qurylysynyń jáne minez - qulyǵynyń erekshelikteri. Kenelerdiń aýrý qozdyrǵyshtaryn tasymaldaýy. Kenelik ensefalıt.
31. Kenelerden qorǵaný sharalary. Kenelerdiń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi róli.
HIV taraý. Býnaqdeneliler klasy (6 saǵat).
32. Klastyń jalpy sıpattamasy. Býnaqdenelilerdiń kóptúrliligi. Býnaqdeneliniń qurylysyndaǵy erekshelikteri. Qozǵalýy. Qorektenýi. Tynys alýy. Býnaqdenelilerdi qolǵa úıretý, mysaly tut jáne emen jibek kóbelekteri.
№ 4 zerthanalyq jumys.
Bólme shybynynyń syrtqy qurylysy. Jemis shybyny drozofılanyń dernásilin jáne eresek daraǵyn qaraý.
33. Býnaqdenelilerdiń kóbeıýi jáne damýy. Damý tıpteri.
34. Shala túrlenip damıtyn býnaqdenelilerdiń asa mańyzdy otrádtary: Týraqanattylar, Teńqanattylar jáne Qandalalar. Tolyq túrlenip damıtyn býnaqdenelilerdiń asa mańyzdy otrádtary: Qabyrshaqqanattylar, Inelikter, Qatqylqanattylar (Qońyzdar), Qosqanattylar, Jarǵaqqanattylar.
35. Osy otrádtardyń ókilderi ishindegi orman jáne aýylsharýashylyǵy ósimdikteriniń zıankesteri. Býnaqdeneliler — adam aýrýlaryn tasymaldaýshylar. Aýrý tasymaldaýshylarmen kúresý.
№ 5 zerthanalyq jumys.
Baý jáne baqsha zıankesteriniń jınaqtamasyn zerttep qaraý. Zıandy býnaqdenelilerdi zerttep bilý.
36. Aralar men qumyrsqalar — qoǵamdyq býnaqdeneliler. Olardyń tirshiligi men otbasyn (semá) qurý erekshelikteri. Minez - qulyqtary. Túısigi (ınstınkt). Aralardyń jáne basqa jarǵaqqanattylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
37. Býnaqdenelilerdiń shópqorekti, jyrtqysh, parazıttik jáne asa parazıttik ókilderi. Olardyń bıosenozdyq jáne praktıkalyq mańyzy. Zıankes býnaqdenelilermen kúresýdiń bıologıalyq ádisi. Býnaqdenelilerdi qorǵaý.
VII bólim. Jelililer tıpi (28 saǵat).
Bassúıeksizder tıp tarmaǵy (1 saǵat).
38. Jelililer tıpine qysqasha sıpattama. Qandaýyrsha — bassúıeksizderdiń ókili. Qandaýyrshanyń tirshilik ortasy jáne qurylysynyń erekshelikteri. Tabıǵattaǵy róli jáne praktıkalyq mańyzy.
HV taraý. Balyqtar klasústi (nadklass) (5 saǵat).
39. Balyqtarǵa jalpy sıpattama. Shemirshekti balyqtar klasy. Súıekti balyqtar klasy. Súıekti balyqtardyń syrtqy qurylysyndaǵy erekshelikter. Sezim músheleri. Súıekti balyqtyń ishki qurylysy. Torsyldaǵy jáne onyń mańyzy.
№ 6 zerthanalyq jumys.
Tiri balyqtardy baqylaý. Olardyń syrtqy qurylysyn zertteý. Qabyrshaqtary boıynsha balyqtyń jasyn anyqtaý. Balyqtyń qańqasyn zertteý. Balyqtardyń ishki qurylysyn zertteý.
40. Balyqtardyń kóbeıýi jáne damýy. Minez - qulyǵynyń erekshelikteri. Balyqtardyń óristeýi (mıgrasıa). Ósimtaldyǵy jáne urpaqtaryna qamqorlyq jasaýy. Túısik, jáne onyń balyqtarda baıqalýy, popýlásıa týraly túsinik.
41. Shemirshekti balyqtar: akýlalar jáne skattar. Bekire balyqtar, mańyzy jáne olardy qalpyna keltirý sharalary. Qostynysty balyqtar. Saýsaqqanatty balyqtar, olardyń qurylyqtyq omyrtqaly janaýarlardyń shyǵý tegindegi mańyzy.
42. Balyqtardyń kásiptik mańyzy. Kásiptik balyqtardyń negizgi toptary: maıshabaqtar, setinekter (treskalar), kózaýyqtar (kambalalar), tuqy balyqtar (karptar) t. b. Balyqtar baılyǵyn únemdi paıdalaný, olardy qorǵaý jáne kóbeıtý.
43. Balyq ósirý zaýyttary, olardyń mańyzy. Toǵan sharýashylyǵy. Sazan jáne onyń qolǵa úıretilgen formasy — tuqy balyq (karp) jáne basqa túrleri. Balyqtardy jersindirý, onyń bıologıalyq jáne sharýashylyqtyq negizdemesi. Akvarıýmdyq balyqsharýashylyǵy.
HVI taraý. Qosmekendiler klasy (3 saǵat).
44. Klastyń jalpy sıpattamasy. Baqanyń syrtqy jáne ishki qurylysy. Onyń qosmekendi tirshiligi. Jyldyq tirshilik sıkly. Qorektenýi. Kóbeıýi jáne damýy. Qosmekendilerdiń túrózgeristeri, dernásilderiniń balyqtarǵa uqsastyǵy.
№ 7 zerthanalyq jumys.
Tiri baqalardy baqylaý. Baqanyń syrtqy qurylysyn zertteý. Baqanyń qańqasyn zertteý. Daıar ylǵal preparattan baqanyń ishki qurylysyn zertteý.
45. Qosmekendilerdiń kóptúrliligi. Quıryqty (trıton, salamandra) jáne quıryqsyz (qurbaqa, kól baqasy, shubar baqa, toǵan baqasy) qosmekendiler. Qosmekendilerdiń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy. Qosmekendilerdi qorǵaý.
46. Ólip bitken qosmekendiler jáne olardyń ertedegi saýsaqqanatty balyqtardan paıda bolýy.
HVII taraý. Jorǵalaýshylar klasy (4 saǵat).
47. Klastyń jalpy sıpattamasy. Jorǵalaýshylardyń syrtqy jáne ishki qurylysynyń erekshelikteri. Qurlyq - aýa tirshilik ortasyna beıimdiligi, jyldyq tirshilik sıkly. Qorektenýi jáne minez - qulyǵy. Kóbeıýi jáne damýy.
№ 8 zerthanalyq jumys.
Tiri kesirtkeni (ýly emes jylandy jáne tasbaqany) baqylaý. Olardyń syrtqy qurylysyn zertteý. Kesirtke men baqanyń qańqalaryn salystyrý.
Topserýen:
1. Ólketaný murajaıyna nemese haıýanattar baǵyna barý: «Týǵan ólke janýarlarynyń ártúrliligi».
48. Jylandar, sarybas jylan, sur jylan. Jylandar men kesirtkelerdiń uqsastyǵy jáne aıyrmashylyǵy. Jylannyń ýly apparaty, ýynyń áseri. Jylannyń shaǵýynan qorǵaný jáne ýly jylan shaqqan jaǵdaıda kórsetiletin alǵashqy kómek. Jylandardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy.
49. Jorǵalaýshylardyń basqa otrádtary: tasbaqalar, qoltyraýyndar. Jorǵalaýshylardyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy. Jorǵalaýshylardy qorǵaý.
50. Ertedegi jorǵalaýshylardyń alýantúrliligi. Olardyń joıylý sebepteri. Jorǵalaýshylardyń ertedegi qosmekendilerden paıda bolýy.
HVIII taraý. Qustar klasy (6 saǵat).
51. Klasstyń jalpy sıpattamasy. Qustardyń tirshilik ortasy. Syrtqy jáne ishki qurylysynyń erekshelikteri. Ushýǵa beıimdiligi. Zat almasý qarqyndylyǵy. Jylyqandylyǵy.
№ 9 zerthanalyq jumys.
Qustardyń syrtqy qurylysy. Qaýyrsyndy jamylǵysy jáne qaýyrsyndarynyń ártúrli tıpteri. Qustardyń qańqasynyń qurylysy, qustardyń ishki qurylysy (daıar ylǵaldy preparattan).
52. Kóbeıýi men damýy. Urpaqtaryna qamqorlyq jasaýy. Jyldyq tirshilik sıkly men maýsymdyq qubylystary. Qustardyń qaıtýy.
№ 10 zerthanalyq jumys.
Taýyq jumyrtqasynyń qurylysyn zertteý.
53. Qustardyń ertedegi jorǵalaýshylardan paıda bolýy. Arheopterıks.
54. Qustardyń kóptúrliligi. Túıequstar (qyrtóssiz qustar). Pıngvınder. Qyrtósti (ushatyn) qustar. Taralýy. Qurylys erekshelikteri men tirshilik orta jaǵdaılaryna beıimdelýi. Qustardyń ekologıalyq toptary.
Topserýen:
«Orman qustarymen tanysý (saıabaqtyń, shaǵynbaqtyń, mektep baǵynyń). Tiri qustarǵa baqylaý júrgizý.
55. Býnaqdenelilermen, janýartektes azyqtarmen qorektenetin qustardyń jáne jyrtqysh qustardyń paıdasy. Qustardy qorǵaý jáne qolǵa úıretý. Qustardyń bıogeosenozdaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy. Kásiptik qustar olardy tıimdi paıdalaný jáne qorǵaý.
56. Úı qustary. Qustardyń shyǵý tegi jáne asa mańyzdy qoltuqymdary, olardy adamnyń paıdalanýy.
HIH taraý. Sútqorektiler klasy, nemese Ańdar (9 saǵat).
57. Klastyń jalpy sıpattamasy. Sútqorektilerdiń tirshilik ortasy. Syrtqy jáne ishki qurylysynyń erekshelikteri. Jorǵalaýshylarmen salystyrǵanda dene jamylǵysynyń, asqorytý, tynys alý, qan aınalym, zár shyǵarý, júıke júıeleriniń, sezim músheleriniń, minez - qulyǵynyń kúrdelenýi.
№ 11 zerthanalyq jumys.
Tiri ańdardy baqylaý. Syrtqy qurylysy. Sutqorektilerdiń qańqasynyń qurylysyn zertteý bilý. Daıar ylǵal preparattardan ishki qurylysyn zerttep bilý.
Eskertý: zerthanalyq jumystardy oryndaýǵa qajetti qural - jabdyqtar bolmaǵan jaǵdaıda olardy kórsetilimdermen nemese elektrondyq nusqalarmen almastyrýǵa bolady.
58. Kóbeıýi jáne damýy. Urpaqtaryna qamqorlyq jasaýy. Jyldyq tirshilik sıkly jáne maýsymdyq qubylystary.
59. Sútqorektilerdiń ertedegi jorǵalaýshylardan paıda bolýy. Sútqorektilerdiń kóptúrliligi.
60. Jumyrtqa salýshy ilkiańdar. Qaltaly jáne uryqjoldasty sútqorektiler. Bıologıalyq erekshelikteri. Taralý aımaqtary jáne alýantúrliligi.
61. Uryqjoldastylardyń asa mańyzdy otrádtary. Olardyń bıologıalyq erekshelikteri. Býnaqdeneqorektiler, Qolqanattylar, Kemirýshiler, Qoıantárizdiler.
62. Jyrtqyshtar (ıt, mysyq, aıý, sýsar tuqymdastary). Eskekaıaqtylar. Kıtárizdiler. Juptuıaqtylar. Taqtuıaqtylar. Tumsyqtylar. Prımattar.
63. Sútqorektilerdiń negizgi ekologıalyq toptary: ormandardyń, ashyq keńistikterdiń (dalanyń), sý qoımalary men olardyń jaǵalaýlarynyń sútqorektileri. Topyraq astynda mekendeıtin sútqorektiler.
64. Qolǵa úıretilgen ańdar. Qoltuqymdarynyń ártúrliligi jáne olardy adamnyń paıdalanýy. Jabaıy ata - tekterden shyǵýy.
65. Sútqorektilerdiń mańyzy. Olardyń tabıǵattaǵy jáne antropogendik landshafttardaǵy san mólsheriniń rettelýi. Kásipshilik jáne kásiptik ańdar. Ańdardy jersindirý jáne qaıta kóshirý. Sútqorektilerdi tıimdi paıdalaný jáne qorǵaý.
Topserýen:
3. Ólketaný murajaıyna nemese haıýanattar baǵyna: «Úı jáne jabaıy janýarlar».
VIII bólim. Jerde janýarlar dúnıesiniń damýy (1 saǵat).
66. Janýarlar dúnıesiniń tarıhı damýy. Jerde janýarlar dúnıesi tarıhı damýynyń dáleldemeleri. Evolúsıa týraly túsinik. Janýarlar dúnıesiniń alýantúrliligi tiri tabıǵat evolúsıasynyń nátıjesi ekendigi.
IX bólim. Tabıǵı birlestikter (1 saǵat).
67. Tabıǵı jáne mádenı organızmder. Janýarlardyń tabıǵı birlestikterdegi orny jáne róli. Bıogeosenozdar jáne ekojúıeler týraly túsinik. Tabıǵı birlestikterdegi trofıkalyq baılanystar. Qorektik tizbekter.
Topserýen:
4. «Tabıǵı birlestikterdegi kóktemgi tirshilik».
5. «Sýly ortanyń tabıǵı birlestikterindegi kóktemgi qubylystar».
Qorytyndy (1 saǵat).
68. Janýarlar dúnıesi organızmderdiń, popýlásıalar men túrlerdiń jáne birlestikterdiń kóptúrliliginiń kórinisi. Tiri tabıǵattyń qurylym deńgeıleri. Janýarlardy qorǵaý jáne olardyń kóptúrliligin saqtaýda adam jáne qoǵamnyń róli.
Bıologıa páninen oqý baǵdarlamasy 7 synyp júkteý
You Might Also Like
