InfoHub Logo

Psıhologtar 1,7 mıllıon adamnyń qatysýymen saýalnamalyq zertteý júrgizdi. Zertteý qorytyndysy, tabystyń belgili bir deńgeıine qoljetkizgennen keıin baqytty sýbektıvti seziný deńgeıi birte-birte tómendeıtinin kórsetken eken.

Amerıkalyq psıhologtar tabys deńgeıiniń ósýi ómirge qanaǵattaný deńgeıin belgili bir shekke deıin ǵana jetkizedi degen tujyrymǵa kelip otyr. Tabystyń kóterilýi belgili núkteden asqannan keıin baqytty sýbektıvti seziný jáne jalpy jeke aýqattylyq deńgeıi tómendeıdi.

Zertteýshiler dúnıejúzi elderiniń jarty mıllonnan astam adamy qatysqan Gallup World Poll saýalnamalyq derekterin zerttegen. Sóıtip olar tabystyń ósýi baqytty sýbektıvti sezinýinen aspaý jaǵdaıynan keıin qarjylyq qamtamasyz etýdiń ortasha deńgeıin esepte shyǵardy. Bul baqytty bolýǵa dep eseptelgen soma adamnyń qandaı áleýmettik toptarǵa jattatyndyǵyna jáne álemniń qaı jerinde turatyndyǵyna baılanysty ózgergen.

Saýalnamaǵa álemniń 164 elinde ómir súrip jatqan 15 jastan jáne odan joǵary 1,7 mıllıon adam qatasty. Ǵalymdar jańa jumysqa naqty jáne qajet etilgen tabys deńgeıin qosa alǵanda sýbektıvti aýqattylyq (subjective well-being, SWB) kórsetkishterin ólsheýge arnalǵan derekterdi paıdalanǵan. Sondaı-aq, adamdardan ózderiniń aýqattylyǵy men ómirge qanaǵattaný (life evaluation) deńgeıin baǵalaýdy jáne kúndelikti ómirde jıi kezdesetin emosıalary (emosıalyq aýqattylyq emotional well-being) týraly aıtýdy suraǵan.

Psıhologtar qarjylyq tabystyń belgili bir bıigine jetken kezde álem boıynsha ol soma ózgergendigin anyqtady.

Tabys deńgeıi men jalpy aýqattylyqpen baılanysty shek barlyq elderde jáne túrli áleýmettik toptar arasynda birdeı emes. Aıtalyq, erlerde áıelderge qaraǵanda soma tómen, ıaǵnı tıisinshe 90 jáne 100 myń dollar. Bilimi joq adamdardyń ómir súrý somasy jylyna 70 myń dollar. Al orta bilimdi adamdar 85 myń dollardy, al joǵary bilimdiler 115 myń dollardy ómir súrýdi qanaǵattandyrýǵa qajetti aqsha dep kórsetken.

Aqsha týraly kózqarasqa geografıalyq jaǵdaı da aıtarlyqtaı áser etedi. Aqshaǵa qajettilik deńgeıiniń eń joǵary kórsetkishi Avstralıa turǵyndary arasynda baıqalǵan. Olar jylyna 125 myń dollar dep belgilegen. Soltústik Amerıka turǵyndarynda bul soma 105 myń dollar, Batys Eýropa — shamamen 100 myń, Shyǵys Eýropanyń ortasha sıfry — 45 myń dollar. Baqytqa jetkizetin aqshanyń eń tómengi kórsetkishi Latyn Amerıka turǵyndary arasynda tirkeldi. Atalǵan elder turǵyndary jylyna 35 myń dollar baqytty ómir súrýge bolady dep esepteıdi.

Zertteýshilerdiń pikirinde, osy somadan asatyn tabys deńgeıi baqytty sýbektıvti sezinýge aıtarlyqtaı keri áserin tıgizedi. Joǵary tabys tabý ol adamdardyń kóp ýaqyty men kúshin qajet etedi, sondaı-aq óziniń eńbeginiń nátıjesine barynsha jaýapkershilikpen qaraýyna alyp keledi. Sonymen qatar, tabystyń kóbeıýi adamdy ózin qorshaǵan ortamen salystyrýǵa májbúrleıdi.

Zertteý nátıjesi:  Nature Human Behaviour jýrnalynda jarıalanǵan.

---