InfoHub Logo

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti

85-jyldyq tarıhy bar Ál-Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıteti talaı tulǵalardy túlep ushyrǵan bilim ordasy.

Ol jerde bilim alǵan jandar úlken ómirde bolashaqtaryna nyq qadam basyp, óz salalarynyń jetekshisine aınalyp, bilgir de, isker mamany bolady degenge hám senimmen aıta alamyn.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti (QazUÝ) - Qazaqstan Respýblıkasynyń joǵary oqý orny. Ýnıversıtet 180 sala boıynsha mamandar daıyndaıdy. QS World University Rankings Results 2011 jáne Top Universities saıtynyń keltirgen derekterine qaraǵanda ýnıversıtet 2009 jyly 600 orynna tómen bolǵan, al 2010 jyly 501-550 aralyǵynda bolsa, 2011 jyly 401-450 aralyǵyna deıin kóterilgen. 2012 jylǵy álemdik úzdik 390-shy ýnıversıtet. Sonymen qatar, 72 iri kompanıa jetekshileri men kadr bólimi mamandary arasynda júrgizgen saýalnama negizinde jasalǵan «Reıtıń. kz» zertteý ortalyǵy júrgizgen zertteýdiń qorytyndysy boıynsha ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti – 41, 7 paıyz jınap, 5-orynda tur. Álem boıynsha úzdik ýnıvertıtetter tizimi boıynsha 2019 jyly 165 orynda tur. TMD memleketteri boıynsha MGÝ atyndaǵy Lomonosov ýnıversıtetinen keıin 2 orynǵa jaıǵasty.

TARIHY

Qazaq ulttyq ýnıversıteti óziniń negizin 1934 jyly 15 qańtarda qalaǵannan bastap Qazaqstandaǵy bilim berý júıesiniń betke ustar kórki, ýnıversıtettik dástúrlerdiń, kásibı bilikti ǵylymı jáne pedagogıkalyq mektepterdiń bastaý - kózi boldy.

1937 jyly qyrkúıekte tórt jyldyq oqý júıesine negizdelgen tuńǵysh gýmanıtarlyq shet tilderi fakúlteti ashyldy. Bir jyldan keıin 120 stýdenti jáne quramynda orys tili men ádebıeti, aǵylshyn tili jáne fransýz tili tárizdi úsh kafedra bar fılologıa fakúlteti (oqý merzimi 5 jyldyq) ashyldy. Keıinnen shet tilderi fakúlteti de osy qurylymǵa qosyldy. Ýnıversıtette soǵys qarsańy jáne soǵystan sońǵy jyldary 23 kafedrasy bar úsh jaratylystaný (bıologıa, fızıka-matematıka, hımıa) jáne eki gýmanıtarlyq (fılologıa men jýrnalısıka fakúlteti) fakúltet jumys istedi. Ýnıversıtet 1942 jyly 257 fızık, hımık, matematık, bıolog, jýrnalıs, fılolog, sondaı-aq Batys Eýropa tilderiniń mamandaryn daıarlap shyǵardy. 1934 jyly ýnıversıtet negizi qalaǵannan bastap osy ýaqytqa deıin 11 rektor aýysqan eken. 2010 jyldan bastap Mutanov Ǵalymqaıyr Mutanuly rektorlyq qyzmetin atqaryp keledi.

Búgingi jaǵdaıy

Qazirgi kezde ýnıversıtet 37 mamandyq boıynsha kadrlar daıarlaıtyn joǵary oqý orny jáne ǵylymı-zertteý ortalyǵyna aınaldy. Ýnıversıtette eki myńnan astam joǵary bilikti oqytýshy jumys isteıdi, sonyń ishinde 1000-nan astam ǵylym doktory men kandıdaty, 100 akademık pen elý fılosofıa doktory bar.

Ýnıversıtette bilim berý isi Bolon reformasyna sáıkes júrgiziledi, oqytýdyń kredıttik júıesi tolyq kúshine engen, oqý úderisiniń japsyrmasyz ashyqtyǵy, bilim alýshylardyń akademıalyq ilkimdiligi, «bakalavr – magıstr» túrinde úsh satyly mamandar daıyndaý qamtamasyz etilgen. Ýnıversıtettiń jańa damý kezeńinde ál–Farabı atyndaǵy QazUÝ–dyń jańa Akademıalyq saıasaty iske asyryldy, bilim tekserýdiń qýatty korporatıvtik Intranet júıesi jolǵa qoıyldy.

Álem sandyq aqparattar aǵymymen bolashaqqa ilgeri jyljyp keledi, ıaǵnı, IT salasynyń mamanynsyz bolashaǵymyzdy elestetý múmkin emes. Boljamdarǵa súıensek, 2030 jylǵa taman birneshe jańa mamandyqtar qalyptasady ári barlyǵy tehnologıamen tyǵyz baılanysta bolady.

Bizdiń mamandyq:

IT salasy boıynsha bilim alýshylar sany artyp jatyr. Sáıkesinshe, básekelester qatary da kóbeıýde. Solardyń arasynan ozyp shyǵyp, suranysy joǵary maman ıesi bolý úshin búginnen bastap neni meńgergen durys?

Mańyzdy qasıetteri

Baǵdarlamashy óte jyldam damyp jatqan tehnologıalarǵa beıimdele bilýi qajet. Sol sebepten, ózin-ózi oqytý eń basty kasıetteriniń biri bolýy tıis. Áıtpese, birneshe jyldyń kóleminde mamannyń mańyzy ketip, jumystan shyǵyp ketýi múmkin.

Tehnıkalyq qujattardy oqı alatyn dárejede aǵylshyn tilin bilý de eń mańyzdy talaptardyń biri. Atalǵan maman ıeleri toppen jumys isteı alýy kerek. Úlken jobalarda birige, jumyla jumys jasaı alatyn minezdiń bolǵany da artyqtyq etpeıdi.

Qaıda oqýǵa bolady?

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti, ıa dál osy mamandyqty eń joǵarǵy, sapaly ýnıversıtette oqyǵan jón.
Ál-Farabı ýnıversıteti ǵasyrǵa teń tarıhy bar, ǵylym men bilimniń, zor múmkinshilikterdiń ushtasqan mekeni. Dál osy sebepti meniń tańdaýym osy ýnıversıtetke tústi, árıne IT_ mamandyǵy boıynsha.

Meniń oıymsha bolashaǵyn sıfrly Qazaqstan retinde eseptetetin elimizdiń alǵa jyljýy úshin IT-mamandyǵy óte qajetti jáne osy mamandyqty meńgergen mamandar aýadaı qajet. Sebebi qazirgi tańdada, bolashaqta Qazaq eli programmalyq júıede jumys jasaıdy. Qazirgi tańda elimizdegi aqýalǵa baılanysty túrlishe deńgeıde jastarymyz qashyqtyqtan bilim alyp jatyr. Bul rette bilim berý  onlaın júıede júrip jatqandyqtan jastarymyz pragrammalyq túrde jumys jasap jatyr. Bolashaqtada osylaı bolýy aıqyn, IT -mamany bolýy bul elimizdiń joǵarǵy mánge, sapaǵa ıe bolýymen baılanysty. Elimiz úshin muǵalim, dáriger mamandyqtary aýadaı qajet bolsa, IT-mamandyǵyda osy júıege enedi dep oılaımyz. Eń aldymen bul mamandyq elimizdiń damyǵan elder qataryna qosylýyna, ekinshiden sandyq júıege qosylýymyzǵa, úshinshiden jastardyń júıeli túrde jumys jasaýyna, tórtinshiden elimizdiń ekonomıkasymen turmys jaǵdaıyna áser etedi.

Biz ıaǵnı IT -mamandary Qazaqstan memleketine qandaı paıdamyz tıedi?

Álem sandyq aqparattar aǵymymen bolashaqqa ilgeri jyljyp keledi, ıaǵnı, IT salasynyń mamanynsyz bolashaǵymyzdy elestetý múmkin emes. Boljamdarǵa súıensek, 2030 jylǵa taman birneshe jańa mamandyqtar qalyptasady ári barlyǵy tehnologıamen tyǵyz baılanysta bolady.

IT salasy boıynsha bilim alýshylar sany artyp jatyr. Sáıkesinshe, básekelester qatary da kóbeıýde. Solardyń arasynan ozyp shyǵyp, suranysy joǵary maman ıesi bolý úshin búginnen bastap neni meńgergen durys?  Ia, qazirden osy mamandyqty oqyp ony jaýapkershilikpen meńgerý biz úshin óte mańyzdy, sebebi Bolashaq jastar qolynda ıaǵnı biz ben sizge baılanysty. Ia, men bolashaqqa sengendikten osy mamandyqty tańdadym, bolashaq aǵymymen júzip otyryp biz degenimizge jetemiz. Júıeli túrde júıeli jerge jetý úshin naqty qadam qajet, IT-mamandyǵyn tańdaýda keremet júıeli qadam dep oılaımyn. Jastardyń kópshiligi programmalyq, tehnologıalyq baǵytty tańdasa, Qazaq kóshi ilgeri júredi dep oılaımyn. Bolashaqta bul baǵytta jastar kóptep kóbeıedi, nege ?ne sebepti? degen suraqqa jaýap bere ketsek, sebep bul Qazaqstannyń jáı jáı aqparattyq-tehnologıalyq baǵytqa burylýy dep esepteımiz. Bul degenimiz sizben bizdi aqparttyq, sandyq júıe kútip tur degenimiz.

BOLASHAQ ÓZ QOLYMYZDY, damytý ony órkendetý de óz qolymyzda sol sebepti árbir jas óz tańdaýyn jasaý kerek.

Mamandyq ol adam úshin eń mańyzdy dúnıe, al IT-mamandyǵyn tańdaý odanda mańyzdy, qyzyq ári jaýapkershiligi basym mamandyq.
ÚZDİK MAMAN IESİ, ÚZDİK OQÝ ORNYNDA - ol árıne Ál -Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıteti.                     

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń qazaqstan tarıhy kafedrasynyń dosenti T. Ǵ. K Jumadil Mahabbat Toqtarqyzy
Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń stýdentteri

---