- 15 qar. 2020 00:00
- 277
Úsh tilde oqytý – zaman talaby
Qaı ultta bolmasyn, Til - qasterli, qasıettiuǵym ekeni belgili. Ol ár azamattyń boıynda ana sútimen darıdy. Osyndaı til sekildi asyl, dara, baǵa jetpes baılyqty kózimizdiń qarashyǵyndaı qorǵaýymyz qajet. Til baılyǵy qazaq halqyna sonaý erte zamannan ata-baba murasy retinde urpaqtan-urpaqqa beriletin qasıetti qural ekeni belgili. Ana tilimizdiń qundylyǵyn tek óz elimizdiń azamattary ǵana arttyrary sózsiz. QR Tuńǵysh Prezıdenti N.Á.Nazarbaev Qazaqstan halqyna kezekti Joldaýynda: «Ulttyq til – qazaq ultynyń rýhanı mádenı baılyǵyn urpaqtan-urpaqqa jetkizýshi qasıetti qural», - dep atap kórsetken bolatyn.
Álemde qanshama ulttar men, násilder bolsa, olardy bir-birinen erekshelendirip, daralandyryp turatyn basty boıtumary – týǵan tili ekeni de belgili. Qazaqtyń birtýar uly, talantty kompozıtor A. Jubanov «Ár halyqtyń ana tili - bilimniń kilti», – dep tildiń adamzat ómirindegi mańyzyn atap ótti. Ana tiliniń qudyreti jaıynda oıshyl-ǵulamalar men aqyn jazýshylarymyz, aqylshy-danalarymyz qundy pikirler qaldyrdy. «Bes ǵasyr jyrlaıdy», «Jeti ǵasyr jyrlaıdy», «Babalar sózi» jınaqtarynyń jaryqqa shyǵýy - qazaq tiliniń aıasynyń keńeıip keń kólemde qoldanylýyna zor yqpal etýde. Búginde keleshekke kemel bilimmen qadam basyp, álemdik bilim keńistiginiń qupıalaryna úńilip, qoǵamǵa beıim, óz qabiletin tanyta alatyn, jan-jaqty damyǵan, birneshe tilderdi meńgergen, quzyretti tulǵany qalyptastyrý basty maqsattardyń biri ekeni barshaǵa aıan.
Qazirgi tańda úshtildilik - básekege qabiletti elder qataryna aparar basty baspaldaqtardyń biri. Úsh tilde oqytý – zaman talaby. «Úshtuǵyrly til» ıdeıasyn iske asyrý balabaqshadan bastalǵany abzal. Bul - básekege qabletti tulǵany daıarlaýǵa, jas urpaqtyń jan-jaqty erýdısıasyn damytýǵa yqpal eteri sózsiz. Sondyqtan da, Elbasy: «Qazaq tili – memlekettik til, orys tili – ultaralyq qatynas tili jáne aǵylshyn tili – jahandyq ekonomıkaǵa oıdaǵydaı kirý tili», - dep atap kórsetti. Búgingi sanaly urpaq bul úderisten tys qalmaı, úshtildiliktiń mańyzyn túsine bilip, bilim keńistiginen alary mol dep senemiz. Kelek urpaq ózge tildiń bárin bilip, óz tiliń qurmetteýi tıis. Qazaqstannyń damyǵan elder qatarynda aldyńǵy orynǵa shyǵyp, ózge eldermen terezesi teń, básekege qabiletti el bolýy da jastardyń enshisinde. Úsh tildi jetik meńgergen jas mamannyń baǵyndyrar shyńy bıik.
A.Á.Baqytjanovna Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń 1kýrs stýdenti.
Ý.M.Djoldybaeva Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń dosenti, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty