Daryndy jas - elimizdiń bolashaǵy
Qyzylorda oblysy, Jańaqorǵan aýdany,
Quttyqoja aýyly, №164 orta mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Kýrbanazarova Darıha Nalıbaevna
Daryndy jas - elimizdiń bolashaǵy
Táýelsiz Qazaqstannyń tuńǵysh Prezıdenti N. Á. Nazarbaev «Qazaqstan 2030 strategıalyq baǵdarlamasynda, sońǵy joldaýlarynda bilim berý júıesiniń aldynda turǵan jaýapty mindeti, ıaǵnı jastardy osy zaman talaptaryna sáıkes oqytý jáne tárbıeleý qajettigin anyqtap berdi, sondyqtan táýelsiz qazaq eliniń ósip – órkendeýi men gúldenýi – daryndy jastardy tárbıeleý – búkil ustazdarǵa zor mindet júkteıtini sózsiz.
«Balany oqytýdyń maqsaty — ony ári qaraı muǵalimniń kómeginsiz — aq damýǵa qabiletti etý», — deı otyryp Edgard Habard búgingi tańdaǵy bilim berýdiń múmkindikterin aıqyndaıdy. Ózgermeli qoǵamdaǵy bilim júıesiniń ereksheligi – tek bilimmen qarýlandyryp qana qoımaı ózdiginen bilim alýdy damyta otyryp, úzdiksiz óz betinshe órleýine múmkindik týdyrý ekenine kóz
jetkizýdemiz.
Jalpyǵa birdeı jaǵdaıda oqyp jatqan balalardyń biri áýden-aq «bilim qaǵyp» alsa, ekinshi balaǵa sony uǵynýǵa kóp ýaqyt pen kúsh kerek. Sondaı - aq, bir adam mamandyǵynyń shyńyna jetse, ekinshisi qansha talpynsa da ortańǵy qatardan tabylady.
Jeke bir adamǵa tán jalpy jáne arnaýly qabiletteriniń baılanysyp kelip is - árekette ózgelerden erekshe qyrynan kórinýi – daryndylyq.
Osy daryndylyqtyń joǵary deńgeıde damyǵan túrin talant deımiz. Al daryndylyq pen talant odan ári damyp, danyshpandyq qasıetin týdyrady. (Danyshpan degen ataqqa adamzat tarıhynda tek 400 - deı adam ǵana ıe kórinedi)
Balalardyń daryndylyq qasıetteriniń bári birdeı birden jarqyrap kórine bermeı de qalýy múmkin. Oǵan sol adamnyń temperamenti, minezi, t. b. sebep bolýy múmkin. Oqýshylardyń qabileti men daryndylyǵyn der kezinde aıqyndaý, olardy tárbıeleý bilim berý júıesin jetildirýdegi negizgi mindet bolyp tabylady.
Óz tabıǵatynda daryndylyq qabileti bar balany da, tárbıeniń nátıjesinde jetistikke jetken balany da tárbıeleý kerek, sol balalardyń boıyndaǵy qabiletti tanyp, taýyp, qabiletin ushtaý – mindetimiz. Daryndy bala bolashaǵymyz úshin, qoǵam úshin óte mańyzdy. Árbir talantty adam
shyǵarmashylyq tapqyrlyqpen jigerli eńbek etip, qoǵamǵa zor paıda keltiredi. Qoǵamnyń bolashaǵy tek qana saıası lıderlerge ǵana baılanysty emes, onyń bolashaǵy, úderis sol qoǵamda qansha daryndy, talantty balalar ósip keledi, soǵan da baılanysty. Qabiletti, daryndy balalar kóbinese shapshań, tez oılanatyn, kóp kólemde bilimdi meńgeretin, ony uzaq ýaqyt boıyna umytpaıtyn bolyp keledi. Túsinigi óte joǵary, sezimtal, josparlaǵan oıyn, aldyna qoıǵan maqsatyn qalaıda oryndaýǵa tyrysatyn, túısigi erte damyp, moraldyq qasıetterge baı, qıaly ushqyr, batyl áreketi basym bolyp keledi.
Oqýshylardyń qabileti men daryndylyǵyn der kezinde aıqyndaý, olardy tárbıeleý bilim berý júıesin jetildirýdegi negizgi mindet bolyp tabylady.
Shyǵarmashyl muǵalimder bilim berýde barynsha joǵary jetistikterge qol jetkizý úshin balalarǵa qolaıly orta jasaýǵa tyrysady. Daryndy jáne talantty balalarǵa qatysty mindetter – bilim salasynda oılaýdy, talqylaýdy jáne muqıat josparlaýdy talap etetin edáýir kúrdeli másele.
Ártúrli teorıalar men strategıalar balalardy oqytýdyń mazmunyn anyqtaý úshin tıisti baǵdarlama sheńberinde qoldanylady. Tájirıbege jasalǵan taldaý oqýshylardyń qajettilikterin qanaǵattandyrýda mektep búkil oqýshylar úshin mektep standartyn kúrdelendire otyryp, bastaýysh býyn deńgeıinde «jalpy mekteptik saıasatty» jáne orta býyn deńgeıinde «keńeıtilgen» mektep tásilin qurǵan jaǵdaıda anaǵurlym joǵary nátıjelerge qol jetkize alatynyn kórsetedi. (Nusqaýlyq 72 - bet). Osy jańa baǵdarlamamen jumys barysynda meniń ómirge degen, bilimge degen, jańasha kózqarasymnyń ózgerýine trenerim Ulbala Hamıtqyzynyń eńbegi óte zor dep aıta alamyn. «Jaqsy istiń basynda, jaqyny júrer qasynda» degendeı mekteptegi tájirıbe kezindegi sabaqtarymdy jańasha josparlap, jańasha ótý jolynda «Jaman muǵalim aqıqatty ózi aıtyp beredi, al jaqsy muǵalim ózin izdenýge jeteleıdi» - dep J. Dısterverg aıtqandaı baǵyt baǵdar bere otyryp, jańa formadaǵy sabaq túrleri, deńgeılik tapsyrmalar daıyndaý men berý joldary, kúrdeli tapsyrmalardy oryndatýda oqýshylardy jigerlendirýdiń ózi óte mańyzdy ról atqaratyndyǵyn uǵyndyrdy.
Quttyqoja aýyly, №164 orta mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Kýrbanazarova Darıha Nalıbaevna
Daryndy jas - elimizdiń bolashaǵy
Táýelsiz Qazaqstannyń tuńǵysh Prezıdenti N. Á. Nazarbaev «Qazaqstan 2030 strategıalyq baǵdarlamasynda, sońǵy joldaýlarynda bilim berý júıesiniń aldynda turǵan jaýapty mindeti, ıaǵnı jastardy osy zaman talaptaryna sáıkes oqytý jáne tárbıeleý qajettigin anyqtap berdi, sondyqtan táýelsiz qazaq eliniń ósip – órkendeýi men gúldenýi – daryndy jastardy tárbıeleý – búkil ustazdarǵa zor mindet júkteıtini sózsiz.
«Balany oqytýdyń maqsaty — ony ári qaraı muǵalimniń kómeginsiz — aq damýǵa qabiletti etý», — deı otyryp Edgard Habard búgingi tańdaǵy bilim berýdiń múmkindikterin aıqyndaıdy. Ózgermeli qoǵamdaǵy bilim júıesiniń ereksheligi – tek bilimmen qarýlandyryp qana qoımaı ózdiginen bilim alýdy damyta otyryp, úzdiksiz óz betinshe órleýine múmkindik týdyrý ekenine kóz
jetkizýdemiz.
Jalpyǵa birdeı jaǵdaıda oqyp jatqan balalardyń biri áýden-aq «bilim qaǵyp» alsa, ekinshi balaǵa sony uǵynýǵa kóp ýaqyt pen kúsh kerek. Sondaı - aq, bir adam mamandyǵynyń shyńyna jetse, ekinshisi qansha talpynsa da ortańǵy qatardan tabylady.
Jeke bir adamǵa tán jalpy jáne arnaýly qabiletteriniń baılanysyp kelip is - árekette ózgelerden erekshe qyrynan kórinýi – daryndylyq.
Osy daryndylyqtyń joǵary deńgeıde damyǵan túrin talant deımiz. Al daryndylyq pen talant odan ári damyp, danyshpandyq qasıetin týdyrady. (Danyshpan degen ataqqa adamzat tarıhynda tek 400 - deı adam ǵana ıe kórinedi)
Balalardyń daryndylyq qasıetteriniń bári birdeı birden jarqyrap kórine bermeı de qalýy múmkin. Oǵan sol adamnyń temperamenti, minezi, t. b. sebep bolýy múmkin. Oqýshylardyń qabileti men daryndylyǵyn der kezinde aıqyndaý, olardy tárbıeleý bilim berý júıesin jetildirýdegi negizgi mindet bolyp tabylady.
Óz tabıǵatynda daryndylyq qabileti bar balany da, tárbıeniń nátıjesinde jetistikke jetken balany da tárbıeleý kerek, sol balalardyń boıyndaǵy qabiletti tanyp, taýyp, qabiletin ushtaý – mindetimiz. Daryndy bala bolashaǵymyz úshin, qoǵam úshin óte mańyzdy. Árbir talantty adam
shyǵarmashylyq tapqyrlyqpen jigerli eńbek etip, qoǵamǵa zor paıda keltiredi. Qoǵamnyń bolashaǵy tek qana saıası lıderlerge ǵana baılanysty emes, onyń bolashaǵy, úderis sol qoǵamda qansha daryndy, talantty balalar ósip keledi, soǵan da baılanysty. Qabiletti, daryndy balalar kóbinese shapshań, tez oılanatyn, kóp kólemde bilimdi meńgeretin, ony uzaq ýaqyt boıyna umytpaıtyn bolyp keledi. Túsinigi óte joǵary, sezimtal, josparlaǵan oıyn, aldyna qoıǵan maqsatyn qalaıda oryndaýǵa tyrysatyn, túısigi erte damyp, moraldyq qasıetterge baı, qıaly ushqyr, batyl áreketi basym bolyp keledi.
Oqýshylardyń qabileti men daryndylyǵyn der kezinde aıqyndaý, olardy tárbıeleý bilim berý júıesin jetildirýdegi negizgi mindet bolyp tabylady.
Shyǵarmashyl muǵalimder bilim berýde barynsha joǵary jetistikterge qol jetkizý úshin balalarǵa qolaıly orta jasaýǵa tyrysady. Daryndy jáne talantty balalarǵa qatysty mindetter – bilim salasynda oılaýdy, talqylaýdy jáne muqıat josparlaýdy talap etetin edáýir kúrdeli másele.
Ártúrli teorıalar men strategıalar balalardy oqytýdyń mazmunyn anyqtaý úshin tıisti baǵdarlama sheńberinde qoldanylady. Tájirıbege jasalǵan taldaý oqýshylardyń qajettilikterin qanaǵattandyrýda mektep búkil oqýshylar úshin mektep standartyn kúrdelendire otyryp, bastaýysh býyn deńgeıinde «jalpy mekteptik saıasatty» jáne orta býyn deńgeıinde «keńeıtilgen» mektep tásilin qurǵan jaǵdaıda anaǵurlym joǵary nátıjelerge qol jetkize alatynyn kórsetedi. (Nusqaýlyq 72 - bet). Osy jańa baǵdarlamamen jumys barysynda meniń ómirge degen, bilimge degen, jańasha kózqarasymnyń ózgerýine trenerim Ulbala Hamıtqyzynyń eńbegi óte zor dep aıta alamyn. «Jaqsy istiń basynda, jaqyny júrer qasynda» degendeı mekteptegi tájirıbe kezindegi sabaqtarymdy jańasha josparlap, jańasha ótý jolynda «Jaman muǵalim aqıqatty ózi aıtyp beredi, al jaqsy muǵalim ózin izdenýge jeteleıdi» - dep J. Dısterverg aıtqandaı baǵyt baǵdar bere otyryp, jańa formadaǵy sabaq túrleri, deńgeılik tapsyrmalar daıyndaý men berý joldary, kúrdeli tapsyrmalardy oryndatýda oqýshylardy jigerlendirýdiń ózi óte mańyzdy ról atqaratyndyǵyn uǵyndyrdy.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Baıqaýdyń maqsaty: Jastarǵa sapaly bilim berip qana qoımaı, sonymen qatar tárbıe de berý. Adamǵa eń birinshi bilim emes tárbıe kerek. Tárbıesiz berilgen bilim adamzattyń qas jaýy. Ol keleshekte onyń ...
