InfoHub Logo

Din árbir halyq mádenıetiniń rýhanı negizi bolyp tabylady. Búgingi tańda árkim óziniń dinine, senimine berik bola otyra adamzattyq, órkenıettik sanany qalyptastyrady. Qazir memleketimizde ártúrli konfesıa ókilderi  ózara tatýlyqta ómir súrýde. Olardyń bárin bir maqsat pen ortaq múdde biriktirip, aýyz birshiligin nyǵaıtyp otyr. Dál osyndaı birligi jarasqan el halqynyń basym bóligi ıslam dinin ustanýshylar bolyp tabylady. Desekte,sońǵy kezderi bizdiń dinimizdi teris aǵymda taratyp,nasıhattaýshylar kóbeıýde. Qazirgi tańda dinniń mańyzdylyǵy qoǵamnyń turmys salty men dúnıe tanymynyń júıesi retinde mańyzdy ról atqarady. Dinniń qoǵamdyq qatynastarǵa,qoǵam sanasyn qalyptastyrýǵa yqpal etýi kúsheıe otyryp,ár túrli toptar ókilderiniń dinı ómir saltyna degen qyzyǵýshylyǵy artýda.

Ásirese sonyń ishinde jastardy aıtsaq bolady. Qazirgi ýaqytta jastar arasynda dinge degen qyzyǵýshylyq artyp kele jatyr. Jastardyń jalpy rýhanı dástúrlerge,atap aıtqanda, dinge degen qyzyǵýshylyǵy jáne de  dindarlyq deńgeıiniń ósýi baıqalady. Búgingi tańda qoǵamymyzda jastardyń dinı saýattylyǵyn dinge jańadan bet burǵan jastarymyzdan kórýge bolady. Jańadan dinge bet burǵan jastar basqa dinı aǵymdarǵa túsip ketip jatady. Iaǵnı, dinı jastardyń óz halqynyń salt-dástúrleri men rýhanı mádenıetinen bas tartyp, ózderi ómir súretin qoǵam men memleketke qarsy turýy bolyp keledi. Sonyń ishinde zorlyq-zombylyq joldary, jáne bizdiń elimizdiń zaıyrly sıpatyn ózgertýdiń negizi retinde paıda boldy. Munyń bári qandaı da bir jolmen qoǵamdaǵy áleýmettik shıelenistiń jańa formalaryna ákep soǵady. Sonymen qatar,jastar arasynda dinı jat ıdeologıaǵa túsýiniń basty sebepteriniń biri retinde dinı saýattylyqtyń tómendigi desekte bolady. Dinı saýattyń tómendiginen jat aǵymdarǵa erip áleýmettik jeli arqyly nemese basqa baǵyttaǵy dinı kitaptardy oqyp, basqa dinı baǵyt aǵymdaryna túsip ketip jatady. Jáne de shet elde bilim alý barysynda da dinı adasýshylyqqa túsip ketedi.  Iaǵnı dinı saýattylyqty arttyrý barysynda shet memleketterge baryp bilim,ilim izdenip keıbir jastardyń qazaq qoǵamynyń qundylyqtaryna qarsylyq týdyratyn is-áreketteri baıqalýda. Iaǵnı, ulttyq qundylyqtarymyzdy joqqa shyǵaryp, keıbir memleketterdiń ıdeologıalaryn el arasynda iritki salyp júrgenderde kezdesýde. Qazirgi jahandaný kezeńinde jalǵan aqparattardyń ınternet jelilerinde kóptigi, jáne de syrttan dinı oqý ordalarynan oqyp kelgen dástúrli emes dinı tanymdaǵy ýaǵyzshylardyń nasıhaty arqyly dinı saýaty tómen jastardyń sanasyna ońaı yqpal etedi. Osyndaı sebepterden keıin, burynnan qalyptasqan dástúrimizdi joqqa shyǵarady. Jáne de osyndaı salt- dástúrimizdi qurmetteýden qalǵan keıbir jastardyń boıynda otanǵa,elge,jerge degen sezimderi de joǵalady.

Jastardy rýhanı adamgershilikke tárbıeleýde ıslam dininiń mańyzy erekshe bolyp tabylady. Islam dini áleýmettik turǵydan qoǵamdy biriktiredi. Jáne qoǵamnyń múddelerin qorǵap,rýhanı qundylyqtarǵa jol silteıdi.

Sonymen qatar, qazirgi tańda jastarǵa dinı bilim alýyna,dinı saýatty arttyrýda óz elimizde medreselerde, jáne de 9 joǵary oqý oryndarynda dintanýlyq,teologıalyq bilim beriledi. Sonymen qatar,ár meshittiń janynan  dinı saýat ashý kýrstary da jumys isteıdi. Atap aıtar bolsaq, elimizde "dintaný" jáne "teologıa" mamandyǵy boıynsha Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti, E.A Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıteti, L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ulttyq ýnıversıteti, Nur Islam Egıpet mádenıet ýnıversıteti,  Abylaı han atyndaǵy Qazaq halyqaralyq qatynastar men álemdik tilder ýnıversıteti, Q.A. Iassaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq- túrik ýnıversıteti mamandar daıarlaýda.

Qorytyndylaıtyn bolsaq, bizdiń elimiz Qazaqstan Respýblıkasy zaıyrly memleket. Iaǵnı, árkimniń óz qalaýy boıynsha dindi ustanýy,senimi óz erkinde bolyp tabylady. Elimizde ártúrli dinder men konfesıa ókilderiniń ózara beıbit ómir súrýi úshin qolaıly jaǵdaılar jasalǵan. Musylmandar,hrıstıandar jáne de basqa din ókilderi bizdiń kóp ultty elimizde ózara tatý-tátti ómir súrýde. Bizdiń memleketimizdegi konfesıa aralyq qarym-qatynastar álemdegi  birshama memleketterge úlgi bolyp otyr. Sonymen qatar elimizdegi jastardyń  dinı saýattylǵyn arttyrý mańyzdy bolyp tabylady. Ulttyq sıpatqa aınalǵan memlekettik dinimiz ben dúnıetanymymyzǵa syrttan kelip,ózgeshe túzetý jasaǵysy kelgenderge jol bermeýge tyrysýymyz kerek. Qazaq halqy ejelgi ata-babalarymyzdan beri Islamdy óziniń baıtaq dalasynda memlekettik din retinde qabyldap nasıhattaǵan bolatyn. Qazirgi jahandaný kezeńinde qoǵamnyń beıbit ómirin saqtaý,dinı saýatsyzdyqtyń aldyn alý tek qana memlekettiń emes árbir azamattyń el bolashaǵy úshin paryzy bolyp tabylady.

Ál–Farabı atyndaǵy QazUÝ wwwkaznu.kz, dintaný mamandyǵy 3 kýrs Seıtnur A.B

Fılos.ǵ.k Kantarbaeva J.Ý

---