InfoHub Logo

Álemdik jáne dástúrli dinder sezin Qazaq jerinde ótkizý – úlken mártebe. Bul – shyndap kelgende elimizdiń álemdik deńgeıdegi abyroıy men asqaq bedeliniń jarqyn kórinisi. Dinı ustanymdary men túsinikteri bir-birine qarama-qaıshy, tipti, uzaq ýaqyttar boıy arazdasyp, bir bitimge kele almaı júrgen dinı toptardyń basshylaryn bólip jarmaı, bárine de ózindik qurmet kórsetip, bir dóńgelek ústeldiń ústinde basyn qosý men úshin hakim Abaı pálsapasyndaǵy «Adamzattyń bárin súı baýyrym dep» atalatyn tuǵyrly oıdyń naqty iske asqan beınesi. Sondyqtan, árbirimiz mundaı jıyndy óte joǵary baǵalaýǵa, jete túsine bilýge tıispiz.

Sıeziń nátıjesi men jemisi týraly aıtar bolsaq, bul az ýaqyt ishinde kórinis bere salatyndaı jeńil sharýa emes. Din máselesinde óte muqıattylyq pen sabyrlylyq qajet. Biz álemdik jáne dástúrli dinder sezin ótkizý arqyly jer betindegi san túrli adamzat balasynyń ishki rýhanıaty, senim-nanymy, ǵasyrlar boıy urpaqtan-urpaqqa berilip kele jatqan dinı dúnıetanymy arasyndaǵy suhbattastyqqa birge naqty qadam basyp otyrmyz. Eń bastysy, biz muny jasaı aldyq. Jasap ta kelemiz. Bizdiń buǵan qaýqarymyz da, jınaǵan tájirıbemiz de jetedi. Búgingi tańda dinı kóshbasshylardyń tikeleı qatysýmen ótetin mundaı salıhaly dinı sıezi álemniń bizden basqa eshbir elinde ótkizýdiń múmkin bolmaı turǵany shynaıy aqıqat. Bul Qazaqstan dıplomatıasyndaǵy baǵyndyrǵan eń negizgi belesterdiń biri deýge bolady. Bizdiń eldiń jasap otyrǵan qadamyn syrttan synaıtyn, nátıjesine kúdikpen qaraıtyndar sany az emes. Desek te qol jetkizgen nátıjemiz de joq emes. Álemdegi eń negizgi dinı lıderderdiń bir emes birneshe ret basyn qosyp, dinı suqbattastyq jaıly oı-pikirlerin, ózderiniń usynystary men sharttaryn aıtý múmkindigi berildi. Osylaısha biz álemdik deńgeıde beıbitsúıgish, kez-kelgen dinı ustanym ókiline qurmetpen qaraıtyn táýelsiz el retinde tanylyp, barshany moıyndata bildik. Bul, eń basta, elimizdegi salıhaly saıasattyń, shyǵystyq ta batystyq ta emes orta joldy ustanýdyń arqasynda iske asyp otyrǵandyǵyn umytpaǵanymyz jón. Mine bul bizdiń basty jetistigimiz. Maqtanyp ta, marqaıyp ta, aýyz toltyryp aıta alatyn isimiz dep bilemin.

Sıeziń negizgi maqsaty dinder arasyndaǵy kelisim men ózara qurmet pen syılastyqty qalyptastyrý. Biraq búgingi jahandaný úrdisi álemdegi túrli mádenıetterdiń basyn bir arnaǵa toǵystyryp, birin-biri baıytyp, tolyqtyra ma álde qarama-qaıshylyqqa, qaqtyǵysqa aparyp soqtyra ma, munyń beıbit sheshim joly bola ma degen suraq zıaly qaýym ókilderin beıjaı qaldyrmaıdy. Olaı bolsa, ulttyq-etnıkalyq mádenıetterdiń, ár halyqtyń dinı ustanymdary, senim-nanymdarynyń ózara suhbattastyǵy qanshalyqty ózekti ekendigin aıtyp jatýdyń ózi artyq dep bilemin.

Sóz sońyn toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini bolatyn Abaı atamyzdyń qaldyrǵan ósıetimen qorytyndylaıyn: «Mahabbatpen jaratqan adamzatty, Sen de súı ol Allany jannan tátti. Adamzattyń bárin súı baýyrym dep. Jáne  haq joly osy dep ádiletti».

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıti

«Fılosofıa jáne saıasattaný» fakúlteti

«Dintaný» mamandyǵynyń 3 kýrs stýdenti

Aqjol Nurdáýlet Sábıtuly

Ǵylymı jetekshisi: Kýderına A.N.

www.kaznu.kz

---