InfoHub Logo

Dúnıeden bezip, tasqa shyǵyp ketken, bir aq júrek shal qalyń ný ormandy mekendeıdi. Ormandaǵy ań munan qoryqpaıdy. Ańmen sóılesip uǵysatyn bolady.

Bir aǵashtyń túbinde aq júrek jatyr edi. Sol jerge túnemek bolyp qarǵa, kepter, buǵy jylan jıyldy. Olar: «Dúnıede jamandyq neden bolady?» — dep, keńes qurdy.

Dúnıede jamandyq túbi — ashtyq, tamaqqa ábden toısań, bir butaqtan bir butaqqa qonasyń.

«Qarq-qarq!» — dep, óleńdi soǵasyń, tula boıyń lyqyldap tolǵan qyzyq, qýanysh, ne kórseń, soǵan qýanasyń, — al, endi, birer kún ash bolsań, kózińe kóringenniń bárin ıttiń etinen jek kóresiń, qudaıdyń kúnine de qaraǵyń kelmeıdi, qaıda bararyńdy bilmeısiń, bir jaqqa joǵalyp ketkiń keledi de turady. Birden ushyp, bir jerge qonasyń, sende damyl joq. Ushyp kórseń, esiń shyǵyp, burynǵydan da jaman bolasyń. Ne ekenin ańdamaı kıip kep ketesiń, seni taspen, taıaqpen jiberip urady. It, qasqyr súırelep júrgen jemtikten aıyrmaısyń, tamaq úshin ashtan qansha qarǵa óledi. Jamandyqtyń bári ashtyqtan, — dep sheshen qarǵa soqty.

— Dúnıede jamandyq ashtyqtan emes, jamandyq túbi — mahabbat. Biz jalǵyz-jalǵyz ómir súrsek, ýaıym qaıǵy joq bolar edi. Jalǵyz basqa kedeılik, kemshilik joq. "Biz juptan júremiz, juptan ómir súremiz. Jaryńdy ózińnen artyq kóresiń, jaryńdy oılap sende tynyshtyq joq.

«Toq pa, ash pa, sýyqqa tońdy ma?» dep, sorlaısyń da júresiń. Bir jaqqa bólek ushyp jyraq ketse, «ne boldy?» dep, oılap áýre sarsań bolasyń; «qarshyǵa kózin shuqyp jatyr ma, balalar ustap aldy ma?» dep, izdep óziń usha jónelesiń, sóıtip qańǵyp júrip, ne qarshyǵaǵa, ne tuzaqqa óziń kez kelesiń. Jaryń joǵalsa, jaryń ólse, dúnıe túkke turmaı ketedi. Endi dúnıede súıikti esh nárse bolmaıdy. Túk jemeı, túk ishpeı izdeısiń de, jylaısyń. Qansha kók kepter osydan óledi, jamandyqtyń bári ashtyqtan emes, mahabbattan, — dep kók kepter sóıledi.

— Joq, jamandyq ashtyqtan da, mahabbattan da emes. Jamandyq túbi — jaman minez.

Biz tatý júrsek, qastyq oılamasaq, kekshil bolmasaq, jaqsy bolar edi. Bir nárse óziń oılaǵandaı bolmasa, ashýlanasyń, dúnıe kózińe túk qurly kórinbeıdi. Kózińe ne tússe, bárin jek kóresiń. Oılaǵanyń bireýden kek almaq. Bireýdi shaqpaq bolyp ysqyryp, izdep, ıirilip júrgende, ashýlanyp ózińdi óziń umytyp ketesiń, eshkimdi aıamaısyń: áke-shesheń tursa, shaǵasyń, ózińdi-óziń jegiń kelip turady. Ólgenge keıin ashýlanasyń. Dúnıede jamandyqtyń bári — qara júrektikten dep, — jamandyqtyń ıesi jylan soqty.

— Joq, dúnıede jamandyq ashtyqtan da emes, mahabbattan da emes, jaman minezden de emes, — qorqaqtyqtan. Qoryqpaıtyn bolsa, dúnıede jaqsylyq jaýǵandaı bolar edi. Aıaǵymyz júrgende jelmen talasady. Qýat kóp, myqty jaýdan qashyp qutylasyń. Biraq, qoryqpasqa bolmaıdy. Syrt etip bir butaq synyp ketse, bir japyraq syldyrlasa, qorqyp, selkildep ketesiń. Júregiń tas tóbeńe shyǵady, qasha jónelesiń. Qoıan júgirip kele jatsa, qus talpynsa, butaq synsa, jaý kelip qaldy ǵoı dep, tura jónelesiń, dál jaýdyń ózine júgirip kez kelesiń...

O bolmasa ıtten qashyp júgirip, anldyǵa soqtyǵasyń. Qorqyp, júgirip jónelesiń. Qaıda qashyp bara jatqanyńdy bilmeısiń, quza shyǵyp ketip, qulap ólesiń... Uıyqtaǵanda da bir kózińmen ǵana uıyqtaısyń, tyńdap jatasyń. Bári qoryqqannyń azaby... tynyshtyq bizde joq. Jamandyq qorqaqtyqtan dep, momyn buǵy sóıledi.

— Joq, jamandyq ashtyqtan da emes, mahabbattan da emes, bizdiń kórip júrgen azabymyzdyń bári jamandyqtyń bári — bizdiń tánimizden: ashtyq, mahabbat, jaman minez, qorqaqtyq bári — tánnen ósip-ónedi, olar tánniń asyrap ósirgen balapany.

Sondyqtan tándi taza ustaý kerek, — dep aq júrek aqsaqal áńgimeni baılady.

---