InfoHub Logo

Aq laq pen Qara laq ári júgiredi, beri júgiredi. Jan-jaǵyna alaq-julaq qaraıdy. Myna jaǵy – qalyń shilik, ana jaǵy – qalyń baý. Mańaıda eshbir qoı-eshki kórinbeıdi.

         — Sen Aq laqsyń, túk bilmeıtin aqymaqsyń. Meni árli-berli súırep júrip, aqyry adastyrdyń. Janyń barynda qoıdy taýyp ber! – dep, Qara laq Aq laqty búıirden bir túıip kep qalady.

         Qara laq bir kún buryn týǵan edi. Ol Aq laqtyń aǵasy sanalatyn. Denesi shymyr, jup-jumyr, mańdaıynda eki múıizi bar. Ózi baryp turǵan sotqar, jelbas edi. Aq laqty «baýyrym eken» dep aıamaıtyn. Qıt etse «Aq laqsyń – aqymaqsyń» dep mazaqtaıtyn. Ashýlansa boldy, múıizimen búıirden túıip qalatyn. Ózi jáne jalaqor bolatyn. Baǵana: «Bá-á, bá-á! Myna jerdiń shóbin qara-a!» – dep, qalyń shiliktiń ishine bastap kelgen de ózi bolatyn. Endi adasqan soń, Aq laqty jazǵyryp tur:

         — Aq laq – aqymaq! Janyń barda tús deıim alǵa! – dep, zekiredi Qara laq taǵy da.

         Aq laq ári oılanady, beri oılanady, Júrgen-turǵan jerlerin eske alady.

         – Uzap ketken qoıdy qalaı tabamyz. Kim biledi, endigi taý asyp, jaılaýǵa jetip te qalǵan shyǵar. Al jaılaýǵa barar joldy tabý da ońaı emes. Sonda da jol kesip kóreıin. Biraq saǵan aıtatyn sózim bar, eshkimmen egespeısiń, aıtqanymdy isteısiń. Osyny oryndamasań, adasyp ólemiz, – deıdi Aq laq.

         «Ólemiz» degen sózdi estigende, Qara laq úreıi ushyp, qorqyp ketedi. Qansha tentek bolǵanmen, Aq laqtyń tilin alýǵa ýáde beredi.

         Aq laq jol bastap, alǵa túsedi. Qalyń shópti olaı-bulaı japyryp júrip otyrady. Aldynan jyra kezdesse – sekirip ótedi, tas kezdesse – qarǵyp ótedi. Sóıtip, ekeýi bir kezde taýdyń etegine ilinedi. Mańaıda bir qara kórinbeıdi. Aınala jym-jyrt.

         Oıda joqta aldarynan bir Túlki shyǵa keledi.

         — Túý, óziń bir appaq qardaı, ádemi laq ekensiń. Aǵań da ádemi. Sharshap qalǵan shyǵarsyńdar. Bizdiń úıge soǵyp, dám tatyp ketińder. Meniń de ózderińdeı eki balam bar, birge oınaısyńdar, – deıdi Túlki. Al ózi ishinen: «Aq laq kishkentaı eken. Qapysyn taýyp, osyny jáýkemdeıin. Biraq muny kórgen aǵasy qorqyp, qashyp ketedi-aý!» – dep oılaıdy.

         Ne aıtatynyn kúni buryn oılap qoıǵan Aq laq bylaı dep til qatady:

         — Túke, ánekı, ana tóbeniń basynda, qara tastyń qasynda, bizdi Qasqyr kútip otyr. Ol Qara laq ekeýimizdi qonaqqa shaqyryp edi. Sizge erip ketkenimizdi kórse, ashýlanady ǵoı. Qasekeńniń kári qatty. Múmkin ózińiz de bizben birge júrersiz.

         — Jaraıdy, endeshe. Júre berińder, men arttaryńnan bararmyn, – deıdi de Túlki bir qýlyq oılaıdy.

         Bir kezde aldarynan taıynshadaı kókjal Qasqyr kez bola ketedi. Ol aýzyn arandaı ashyp, birden eki laqqa tap beredi. Qasqyrdy kórgen Túlki saıǵa qaraı zytady.

         — Qarnym ashyp kele jatyr edi, mundaı jaqsy bolar ma! Men qazir senderdi jeımin! – deıdi Qasqyr.

         — Qaseke, ánekı, ana tóbeniń basynda, qara tastyń qasynda, bizdi Arystan kútip otyr. Ol taýdaǵy jortqan ań, ushqan qus ataýlyǵa patsha bolý úshin keshe osynda kelipti. Erteńgi asyna eki buzaý, túski asyna eki laq, keshki asyna eki qozy jeıdi eken. Sizdiń myna qylyǵyńyzdy kórse, ol bulqan-talqan bop ashýlanyp júrer. Tipti, ózińizdi jazym eter,– deıdi Aq laq.

         — Bá-á! Áı, Qasqyr! Myna Arystandy qara-a! Shaqyryp tur, – dep, baqyryp qoıa beredi Qara laq tynysh turmaı.

         Qasqyr qatty sasqalaqtaıdy, ári-beri alaqtap turady da:

         — Bálesinen aýlaq. Bar, jandaryńnyń barynda ketińder, túge! – dep jónimen júre beredi.

Júgirgen boıymen eki laq bir taýdyń basyna shyǵady. Taýǵa shyǵyp, aınalaǵa qarasa, taýdy bókterleı bir qora qoı qaptap jaıylyp keledi, qoıdyń artynda astynda aty bar, qasynda ıti bar qoıshy keledi. Qoıdy kórgende, esi shyǵyp qýanǵannan eki laq «Bá... Bá» dep mańyrap qoıa beredi.

         Shopan ata jol bastap, buryn kelgen Aq laqty jerden kóterip alady.

         — Men senderdi oıdan-qyrdan izdep, taba almaı qoıyp edim. Ózderiniń taýyp kelgenin qarashy. Jaraısyń, Aq laǵym, jaraısyń! Seni «Aq laq – aqymaq» dep mazaqtaıtyndardyń ózderi aqymaq! – dep, Aq laqty qushaqtap baýyryna qysady.

---