- 18 maý. 2015 00:00
- 386
Eki ıttiń dostyǵy
Burynǵy ýaqytta dáýleti asqan, sýdaı tasqan, kóńili jaı, tórt túlikke saı bir baı bolypty.
Ol baıdyń Tórtkóz, Moınaq degen eki tóbeti bar eken. Bir kúni tús mezgilinde eki tóbet óz qyzyǵy ózine, óz turmysy ózine bolyp, tamaǵy toq, kún shýaqta, úıdiń esiginiń aldynda, bir-birine qarama-qarsy jatyp, ózara áńgimege kirisipti. Bular jaqsylyq pen jamandyq jóninde sóılesip, óz álderinshe olardyń qandaı bolatyndyqtaryn tekserip, ony bitirmesten jomarttyq jóninde sóılesip, ony bitirmesten sarańdyq jóninde sóz qozǵap, biriniń basyn, biriniń aıaǵyn shatyp, aqyrynda yryldasyp, aqyry áńgime arnasy arazdyq pen tatýlyqqa túsedi.
Sol ýaqytta tilmarsyǵan Moınaq:
— Dostym, Tórtkóz, osy men oılap tursam, dúnıede tatýlyqtan jaqsy nárse bar ma? Osy ekeýimizdiń tóbelespeı júretin kúnimiz bolar ma? Biz joq nársege yryldasyp, joq nársege talasamyz, birimizge-birimiz jyly shyraıymyzdy kórsetpeımiz, bir oınap-kúlip júrmeımiz. Kúnde talas, kúnde tóbeles, osymenen kúnimiz ótip barady. Keıde talasqanymyzdan ekeýimiz de tamaqtan aıyrylyp, ony Qutpan tartyp áketedi, bizden basqa Joldyaıaq, Qutpan, Bóribasar – bári de yntymaqshyl, biriniń aýzynan biri jyryp jeıdi. Biz ekeýimiz de solar sıaqty yntymaqty bolyp, ár nársege talaspaı, bólip iship, shyn dosjarlyqqa kóńilimizdi bersek qaıtedi? Birimizdiń qabaǵymyzǵa birimiz qarap, kúnniń qalaı ótkenin bilmeı qalatyn bolsaq qaıtedi? Osy sózimizge ne aıtasyń? – deıdi.
Sol ýaqytta Tórtkóz aıaqty kósilip, quıryqty bulǵańdatyp, qabaqty ashyp, Moınaqtyń sózin quptady:
— Dostym, Moınaq, munyń ábden quptarlyq sóz. Buny men de oılaýshy edim. Osy ekeýimizge ne jetpeıdi, tamaǵymyz toq, qaıǵy degendi bilmeımiz, solaı bola tura túkke turmaıtyn bir nársege talasyp, julysyp-aq jatqanymyz. Rasynda, osy qylyǵymyzdy tastalyq, – dep sózin aıaqtaıdy.
Munyń sózine Moınaq ta mańyzdanyp, kóz tigip, quıryqty qysyp:
«Al, endeshe, dos bolaıyq» degen sóz kómeıine bir kelip, bir qaıtyp turǵanda:
— Dos bolǵannyń belgisi, mine, – dep, Tórtkóz Moınaqtyń moınynan qushaqtaı alady. Ekeýi birin-biri qushaqtap, aımalap, betterine betterin tıgizip:
— «Ekeýimizdiń dostyǵymyzdy eshkim aıyra almas, taý kúıip, tas jansa da, ashtan ólsek te tamaq jaǵyna talaspaspyz, – dep serttesedi. Dostyq qushaqtaryn aıyrysa almaı turǵanda, as úıden laqtyrǵan bir maıly omyrtqa ekeýiniń qasyna kelip, top ete qalady. Maıly súıekti kórgende, kózderi jaınap, esteri shyǵyp, ekeýi de qushaqtaryn jazyp, alǵa umtylysady. Tyrnaqtarymen súıekti basysyp, birinen-biri qyzǵanyp, yryldasa-yryldasa baryp, julqylasyp, talasa bastaıdy. Birin-biri tistep, tartqan zardabynan júnderi doda-doda bolyp, aspanǵa ushady. Daýystaryn esitip, Joldyaıaq, Qutpan, Bóribasarlar kelip, talasqan omyrtqalaryn Bóribasar alyp qashyp ketedi. Shýyldaǵan qoı úrkip, qoıdyń shetinde jatqan qoıshylar kelip, ıtterdi soıyldap júrip, zorǵa aıyrady.