Elektr - magnıttik júıeli aspaptar
Sabaqtyń taqyryby: Elektr - magnıttik júıeli aspaptar
Sabaqtyń maqsaty: Elektr - magnıttik júıeli aspaptardyń qurylysymen, jumys isteý prınsıpimen tanysý jáne qoldana bilý;
Sabaqtyń mindetteri:
bilimdilik: oqýshylardyń elektr magnıttik júıeli aspaptar týraly bilim - bilik daǵdylaryn qalyptastyrý; olardyń praktıkalyq mańyzyn uǵyndyrý.
damytýshylyq: oqýshylardyń oı - órisin damytý; sóıleý sheberligin, oı ushqyrlyǵyn qalyptastyrý, anyqtama berý, ereksheligin naqtylaý
tárbıelik: eńbekke baýlý, adamgershilikke tárbıeleý; ǵylymǵa qyzyǵýshylyqtaryn jáne mamandyqqa súıispenshilikterin arttyrý.
Sabaq túri: Aralas sabaq
Sabaqta qoldanylatyn ádis - tásilder:
suraq - jaýap, jeke tapsyrmalarmen jumys, test ‘‘Kim jyldam?” «Daıyndyǵyń qalaı?», «Oı qozǵaý» strategıasy.
Pán aralyќ baılanys: Fızıka «Elektr ólsheýish prıborlar», «Elektromagnıttik aspaptar».
Kórnekilikter: Plakat «Elektr ólsheýish aspaptar», «Elektromagnıttik júıeli aspaptar», «Sózjumbaq», elektr ólsheýish aspaptyń qozǵalmaly bóligi, ampermetr, voltmetr, elektromagnıt.
Sabaqtyń barysy
Uıymdastyrý kezeńi
Ótken sabaqty pysyqtaý
Esepter shyǵarý
Test «Kim jyldam»
Jańa sabaqty túsindirý
Qorytyndylaý
Soz jumbaq «Elektromagnıt»
Úıge tapsyrma
Baǵalaý
Jańa sabaqty meńgertý
Elektromagnıttik ólsheýish aspaptaryn turaqty nemese aınymaly tok tizbekterindegi kerneýdi nemese tokty ólsheýge qoldanady. Qaralyp otyrǵan túrdegi aspaptardy óndiris eki qurylymdyq túrde: jazyq jáne dóńgelek oraýyshty (katýshkaly) túrinde jasaıdy.
Jazyq oraýyshty elektr - magnıttik aspaptardyń jumysy feromagnıttik ózeksheniń togy bar oraýyshtyń ishine tartylatyn prınsıpine negizdelgen. Mundaı aspap (64 - sýret) negizgi qańqaǵa oralǵan sańylaýy bar oraýyshtan turady. Aspaptyń qozǵalmaly bóligi nusqama tili bar
1 bilikten, sımmetrıasyz bekitilgen ózeksheden 2, jáne qaıtarýshy serippeden 3 turady. Nusqama til óziniń ornyqty qalpyna qaraǵanda tez tynyshtalýy úshin aýalyq tejeýishi bar tynyshtandyrǵysh 4 qoldanylady.
(sýret)
Aspapty elektr jelisine qosqanda oraýysh arqyly tok júredi, paıda bolǵan magnıt órisi ózeksheni oraýyshtyń ishine tartady. Ózekshe bilikke sımmetrıasyz bekitilgendikten aspaptyń qozǵalmaly bóligi bir buryshqa burylady. Qozǵalmaly bólik tok týdyrǵan aınalmaly moment pen, spırál serippesiniń qarsy áreket momenti tepe - teń bolǵansha burylady.
Elektr - magnıttik voltmetrlerde oraýysh oramdarynyń sany úlken bolyp, 2000 - 10000 - ga jetedi. Oram symynyń dıametri 0, 08 - 0, 1 mm bolady. Ampermetrlerdiń oraýyshtary qımalary dóńgelek nemese taspa tárizdes jýan mys symdardan jasalynady da olardyń oram sandary kóp bolmaıdy. Syrtqy magnıt óristeri elektr - magnıttik aspaptyń jumysyna úlken áserin tıgizedi, biraq ony feromagnıttik qaptalmaly arqyly báseńdetýge bolady.
Dóńgelek oraýyshty aspaptyń (65 - sýret) ishine nusqama tilimen birge aspap osine bekem ornatylǵan jyljymaly 1, jáne qozǵalmaıtyn eki ózekshe ornatylǵan. Oraýyshpen 3tok júrgende magnıt órisi qozdyrylady, ózekshelerdiń eki ushtary attas polárlikpen magnıtteledi, attas polústerdiń bir - birinen tebilýi aınalmaly moment týǵyzady. Qozǵalmaly ózekshe 1 qozǵalmaıtyn ózeksheden 4 tebilip nusqama tildi bilikti belgili bir buryshqa burady. Syrtqy magnıt óristeriniń áserin álsiretý úshin oraýyshqa feromagnıttik ekrandy 2 kıgizedi. Aspap magnıt tynyshtaldyrǵyshymen 5 jabdyqtalǵan.
Elektr - magnıttik aspaptarynyń artyqshylyqtaryna olardyń qarapaıymdylyǵy, arzandyǵy, paıdalanýdaǵy senimdiligi, qysqa merzimdik artyq júk túsimine shydamdylyǵy jáne turaqty jáne aınymaly tok tizbekterinde ólsheýler júrgizýge jaraıtyndyǵy jatady. Elektr - magnıttik júıedegi aspaptardyń kemshilikterine dáldiginiń salystyrmaly azdyǵy (dáldik klasy1; 1, 5; 2, 5), shkalalarynyń birkelkisizdigi, úlken qýat jumsaıtyndyǵy, kórsetiminiń tok jıeligine baılanystylyǵy jáne syrtqy magnıt óristeriniń kórsetetin yqpaly jatady.
Sóz jumbak “Elektromagnıt”
Suraqtar
1. Elektr jáne magnıt qubylystaryn zertteıtin bólim
2. Perıodqa keri shama
3. Ýaqyttyń eń qysqa ıntervaly
4. Arasynda dıelektrlik qabaty bar 2 metal plasınadan turatyn qurylǵy qalaı atalady?
5. Mehanıkalyq energıany elektr energıasyna aınaldyratyn elektr mashınasy
6. Eger energıa tutynýshynyń kerneýi bir elementtiń kerneýine teń bolsa, onda elementterdi qalaı jalǵaıdy?
7. Bir kerneýdegi aınymaly tokty, sol jıiliktegi aınymaly toktyń ekinshi kerneýine túrlendiretin apparat
8
9. Perıodtyń ishinde qabyldaıtyn shamanyń máni
10. Kedergige keri shama
11. Q=I ²R ▲t
12Azdap kúkirt qyshqyly qosylǵan sý qalaı atalady?
13. Úsh nemese odan da kóp tarmaqtyń qıylysý núktesi
Úıge tapsyrma
Qorytyndylaý
Baǵalaý
Sabaqtyń maqsaty: Elektr - magnıttik júıeli aspaptardyń qurylysymen, jumys isteý prınsıpimen tanysý jáne qoldana bilý;
Sabaqtyń mindetteri:
bilimdilik: oqýshylardyń elektr magnıttik júıeli aspaptar týraly bilim - bilik daǵdylaryn qalyptastyrý; olardyń praktıkalyq mańyzyn uǵyndyrý.
damytýshylyq: oqýshylardyń oı - órisin damytý; sóıleý sheberligin, oı ushqyrlyǵyn qalyptastyrý, anyqtama berý, ereksheligin naqtylaý
tárbıelik: eńbekke baýlý, adamgershilikke tárbıeleý; ǵylymǵa qyzyǵýshylyqtaryn jáne mamandyqqa súıispenshilikterin arttyrý.
Sabaq túri: Aralas sabaq
Sabaqta qoldanylatyn ádis - tásilder:
suraq - jaýap, jeke tapsyrmalarmen jumys, test ‘‘Kim jyldam?” «Daıyndyǵyń qalaı?», «Oı qozǵaý» strategıasy.
Pán aralyќ baılanys: Fızıka «Elektr ólsheýish prıborlar», «Elektromagnıttik aspaptar».
Kórnekilikter: Plakat «Elektr ólsheýish aspaptar», «Elektromagnıttik júıeli aspaptar», «Sózjumbaq», elektr ólsheýish aspaptyń qozǵalmaly bóligi, ampermetr, voltmetr, elektromagnıt.
Sabaqtyń barysy
Uıymdastyrý kezeńi
Ótken sabaqty pysyqtaý
Esepter shyǵarý
Test «Kim jyldam»
Jańa sabaqty túsindirý
Qorytyndylaý
Soz jumbaq «Elektromagnıt»
Úıge tapsyrma
Baǵalaý
Jańa sabaqty meńgertý
Elektromagnıttik ólsheýish aspaptaryn turaqty nemese aınymaly tok tizbekterindegi kerneýdi nemese tokty ólsheýge qoldanady. Qaralyp otyrǵan túrdegi aspaptardy óndiris eki qurylymdyq túrde: jazyq jáne dóńgelek oraýyshty (katýshkaly) túrinde jasaıdy.
Jazyq oraýyshty elektr - magnıttik aspaptardyń jumysy feromagnıttik ózeksheniń togy bar oraýyshtyń ishine tartylatyn prınsıpine negizdelgen. Mundaı aspap (64 - sýret) negizgi qańqaǵa oralǵan sańylaýy bar oraýyshtan turady. Aspaptyń qozǵalmaly bóligi nusqama tili bar
1 bilikten, sımmetrıasyz bekitilgen ózeksheden 2, jáne qaıtarýshy serippeden 3 turady. Nusqama til óziniń ornyqty qalpyna qaraǵanda tez tynyshtalýy úshin aýalyq tejeýishi bar tynyshtandyrǵysh 4 qoldanylady.
(sýret)
Aspapty elektr jelisine qosqanda oraýysh arqyly tok júredi, paıda bolǵan magnıt órisi ózeksheni oraýyshtyń ishine tartady. Ózekshe bilikke sımmetrıasyz bekitilgendikten aspaptyń qozǵalmaly bóligi bir buryshqa burylady. Qozǵalmaly bólik tok týdyrǵan aınalmaly moment pen, spırál serippesiniń qarsy áreket momenti tepe - teń bolǵansha burylady.
Elektr - magnıttik voltmetrlerde oraýysh oramdarynyń sany úlken bolyp, 2000 - 10000 - ga jetedi. Oram symynyń dıametri 0, 08 - 0, 1 mm bolady. Ampermetrlerdiń oraýyshtary qımalary dóńgelek nemese taspa tárizdes jýan mys symdardan jasalynady da olardyń oram sandary kóp bolmaıdy. Syrtqy magnıt óristeri elektr - magnıttik aspaptyń jumysyna úlken áserin tıgizedi, biraq ony feromagnıttik qaptalmaly arqyly báseńdetýge bolady.
Dóńgelek oraýyshty aspaptyń (65 - sýret) ishine nusqama tilimen birge aspap osine bekem ornatylǵan jyljymaly 1, jáne qozǵalmaıtyn eki ózekshe ornatylǵan. Oraýyshpen 3tok júrgende magnıt órisi qozdyrylady, ózekshelerdiń eki ushtary attas polárlikpen magnıtteledi, attas polústerdiń bir - birinen tebilýi aınalmaly moment týǵyzady. Qozǵalmaly ózekshe 1 qozǵalmaıtyn ózeksheden 4 tebilip nusqama tildi bilikti belgili bir buryshqa burady. Syrtqy magnıt óristeriniń áserin álsiretý úshin oraýyshqa feromagnıttik ekrandy 2 kıgizedi. Aspap magnıt tynyshtaldyrǵyshymen 5 jabdyqtalǵan.
Elektr - magnıttik aspaptarynyń artyqshylyqtaryna olardyń qarapaıymdylyǵy, arzandyǵy, paıdalanýdaǵy senimdiligi, qysqa merzimdik artyq júk túsimine shydamdylyǵy jáne turaqty jáne aınymaly tok tizbekterinde ólsheýler júrgizýge jaraıtyndyǵy jatady. Elektr - magnıttik júıedegi aspaptardyń kemshilikterine dáldiginiń salystyrmaly azdyǵy (dáldik klasy1; 1, 5; 2, 5), shkalalarynyń birkelkisizdigi, úlken qýat jumsaıtyndyǵy, kórsetiminiń tok jıeligine baılanystylyǵy jáne syrtqy magnıt óristeriniń kórsetetin yqpaly jatady.
Sóz jumbak “Elektromagnıt”
Suraqtar
1. Elektr jáne magnıt qubylystaryn zertteıtin bólim
2. Perıodqa keri shama
3. Ýaqyttyń eń qysqa ıntervaly
4. Arasynda dıelektrlik qabaty bar 2 metal plasınadan turatyn qurylǵy qalaı atalady?
5. Mehanıkalyq energıany elektr energıasyna aınaldyratyn elektr mashınasy
6. Eger energıa tutynýshynyń kerneýi bir elementtiń kerneýine teń bolsa, onda elementterdi qalaı jalǵaıdy?
7. Bir kerneýdegi aınymaly tokty, sol jıiliktegi aınymaly toktyń ekinshi kerneýine túrlendiretin apparat
8
9. Perıodtyń ishinde qabyldaıtyn shamanyń máni
10. Kedergige keri shama
11. Q=I ²R ▲t
12Azdap kúkirt qyshqyly qosylǵan sý qalaı atalady?
13. Úsh nemese odan da kóp tarmaqtyń qıylysý núktesi
Úıge tapsyrma
Qorytyndylaý
Baǵalaý
You Might Also Like
