InfoHub Logo

Mýhtarova Aıgerım Mýratqyzy

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń 1-kýrc magıctranty

Ǵylymı jetekshici: Tólebaev Turǵanjan Ábeýuly t.ǵ.d., profeccor

XXI ǵasyr aqparattyq tehnologıalardyń dáýiri ekendigi aıqyn, sonyń negizinde Qazaqstanda da aqparattyq tehnologıalardyń erekshe damýy baıqalady. Qazirgi kezeńde jańa tehnologıalar arqyly jasalatyn elektrondy túrdegi aqparattar qundy derek kózine aınalýda. Sol sebepti de búgingi tańda elektrondy qujat aınalymyn júrgizý, elektrondy arhıvterdiń qalyptasýy, olardy elektrondy tasymaldaýshyda saqtaý zamanaýı tehnologıalardy uıymdastyrý men elektrondy nusqada jarıalanymǵa usyný qajettigin kún tártibine qoıýda.

Otandyq orta jáne joǵary bilim berý salasyna aqparattyq tehnologıalardy engizý, Qazaqstannyń birtutas dúnıejúzilik bilim berý keńistiginiń quramyna enýiniń alǵysharty bolyp tabylady. Kompúterlik jelilik tehnologıany ámbebap qoldanýmen qatar, kompúterlik aqparattyq tehnologıalardy da qoldaný barǵan saıyn mańyzdy ról atqarýda. Tarıhı derekkózderdiń elektrondy basylymdary qazirgi zamanǵy tarıh ǵylymynyń damýynyń mańyzdy quramdas bólikteriniń biri ǵana emes, búkil álemdik mádenı keńistikti damytýdyń mańyzdy elementteriniń biri bolyp tabylady dep aıtýǵa bolady. Osyǵan baılanysty elektrondy formattaǵy qujattyq jarıalanym máselesiniń múmkindikteri men damý joldaryn uǵyný mindeti úlken ózektilikke ıe bolady. Qarqyndy damyp kele jatqan ǵalamdyq Internet jelisi ǵylymdy aqparattandyrýǵa, onyń ishinde tarıhı turǵyda aqparattandyrýǵa úlken áser etedi.

Osy oraıda, bolashaq arhıvshi mamandardyń tarıhı qujattardy Internet jelilerinde elektrondy formatta jarıalaýdyń teorıalyq jáne qoldanbaly máselelerin taldaýǵa jáne kompúterlik izdeý quraldary men elektrondy ǵylymı anyqtamalyq apparatty jasaýǵa qabilettiligin qalyptastyrý maqsatynda, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń, Tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúltetinde «Elektrondy formattaǵy qujattyq jarıalanym páni» oqytylady. Pándi meńgerý barysynda biz, magıstranttar, elektrondy qujattyq basylymdardy daıyndaý, qujattardy arheografıalyq óńdeý, mátinmen jumys isteý jáne elektrondy formattaǵy basylymdardyń ǵylymı-anyqtamalyq apparattyn qurastyrý úshin teorıalyq bilim men tájirıbelik daǵdylardy qoldanýdy úırendik. Sondaı-aq, arheografıanyń kompúterlik jáne tájirıbelik negizderin, elektrondy formatta qujattyq basylymdardy qurýdyń normatıvtik bazasyn, elektrondy formatta jarıalanymdardy daıyndaýdyń jalpy prınsıpteri men problemalaryn, otandyq veb-saıttardaǵy elektrondy basylymdar týraly bilimderimizdi shyńdadyq. Mýltımedıalyq formatta elektrondy qujattyq jarıalanymdardy qurýdyń halyqaralyq tájirıbesimen tanystyq. Tarıh ǵylymyndaǵy halqymyzdyń shyǵý tegin, taralýyn baıandaıtyn tarmaǵy – shejireniń mátinimen jumys jasaý jáne elektrondy formatta jarıalaý erekshelikterin meńgerdik. Sondaı-aq, qujattardy jarıalaý fenomenologıasyn, qujattardy elektrondy túrde baspaǵa daıarlaý tájirıbesin, elimizdegi qujat aınalymy men elektrondy qujattardy jarıalaý men basylymdary máselelerin qarastyrdyq.

Ýaqyt óte kele elektrondy qujattyq basylymdar, elimizdiń tarıhı-mádenı murasynyń bir bóligine aınalatynyń aıtyp ótken jón. Aqparattyq tehnologıalardy engizý ǵalamsharlyq sıpatqa ıe bolǵan qazirgi jaǵdaıda,  elektrondy qujattyq jarıalanymdar Internettiń vırtýaldy keńistiginde túrli elder men halyqtardyń mádenı murasyna on-line túrde qoljetimdilikke múmkindik beredi. Sondyqtan, osy máseleni oqytýdy orta jáne joǵary bilim salasyna engizý, bolashaq mamandardyń biliktiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan úlken qadam bolyp tabylady.

---