InfoHub Logo

Temeki tartýshylyq kóp retterde balalyq áýestikten, árnege qyzyǵýshylyqtan týyndaıdy. Ózin eresek, eshteńeden taıynbaıtyn batyr ǵyp kórsetkisi keletin jasóspirim, aldyndaǵy úlkenderge uqsaǵysy keledi. Áli esimde mekteptiń joǵary synybynda júrgende úlken úziliste syrtqa shyǵamyz. Sonda joǵary synyptyń oqýshylary kózden tasalaý jerde nemese ortalyq dárethanada bir-birimen jarysa temeki tartatyn. Temekini ishke soryp aýyzdan, murynnan qaıta býdaqtatyp, máz bolatyn. Imandy bolsyn, Sharafatdın degen aq kóńil qurdasymyz boldy, tútindi tipti qulaǵynan da shyǵaratyn. Al, keıbir ózimizden eresekteý jasóspirimderdiń: "qarańdar, tútindi kózimnen shyǵaramyn" degenine nanyp, kózine qarap otyrǵanymyzda, ol temekiniń shoǵyn qolymyzǵa basa qoıatyn.Solardyń birqatary keıin eseıe kele onyń zıanyn uǵyp, keıbiri densaýlyǵyna baılanysty temeki tartýdy tastap ketti.

Degenmen, jastary elýden assa da áli sol qurǵyrdy tastaı almaı júrgender de barshylyq. Aıtatyn ýájderi: "Oıboı, qanshama jyldan beri tartyp kelemin, endi tastaı almaımyn, tastaǵan durys árıne, biraq..". Bir qurdasymyz temeki tartqysy kelgende ashymaq kámpıt soryp ta kórdi. Áıtse de boıǵa sińip qalǵan ádetin qoıa almady. "Temeki tartpasam, birdeńeni joǵaltqandaı máńgirip qalamyn, bul oılanýǵa, jan-jaǵyńdy zerdeleýge jaqsy", — deıdi ol. Temekini qoıýdyń qıyndyǵy jóninde talaı estip júrmiz.

Onyń zıany týraly úgit-nasıhat júrgizilip, aqparat quraldarynda maman dárigerlerdiń keńesteri de jarıalanyp turady. Biraq urpaqtan urpaqqa kóshetin bul pále qalar emes.

Osy oraıda, bálkim temekini qoıýǵa septigi tıer degen oımen óz kórgenimdi ortaǵa salǵym keldi. Aqtaýdaǵy 26-shaǵyn aýdanda Sábıdolla esimdi aǵamyz turady. Balalyq shaǵymyz bir aýylda ótken onymen jıi aralasyp turamyz. Birde úıinde otyrǵanymyzda ol temekini qoıǵanyn aıtty. Men tań qaldym. Óıtkeni, "Belomorkanal", "Pamır" sıaqty ashshy temekilerdiń kúnine bir páshkisiniń "basyna sý quıatyn" aǵamyz, at quıryǵyn kestim dep otyr. Meniń munyń sebebin, temekini qalaı qoıǵanyn suraıtynymdy sezdi-aý deımin.

— Temekiniń zıandy ekenin kim-kim de biledi ǵoı. Ony aıtpaı-aq qoıaıyn. Birde tań aldynda oıanyp ketip, uıqym qashty ma, uıyqtaı almadym. Sodan jatyp kep oılanamyn. Meniń ákem saýatsyz qara shal, ómir boıy temir joldyń aýyr jumysyn atqardy. Oraza-namazyn tastamaı, adal júrip, anyq basty, ómirdiń qıynyna moıymady, qyzyǵyna mastanbady, asharshylyqty da, joqshylyqty da kórdi. Biraq temeki, araq-sharap degendi aýzyna almaı ketti, odan kem bolǵan eshteńesi joq, tórt ul, bir qyzdy zińgitteı ǵyp ósirdi. Al maǵan ne joryq? Temeki degen báleni qoıaıyn, odan kelgen quqaıdy kórip aldym, ne de bolsa shydaımyn dep ózime-ózim sert bergendeı boldym. Sodan mine bir aptadan asyp barady, qudaı saqtasyn endi tartpaıtyn shyǵarmyn, — dep áńgimeledi Sábıdolla.

— Qalaı qıyn tıgen joq pa?

— Alǵashqy eki-úsh kúnge deıin máńgirip, tamsanyp júrdim. Biraq shydadym.Temekini qoıǵan kúnniń erteńine áıelim burynǵy ádetinshe dúkennen on páshki temeki ákelipti. "Men qoıdym ǵoı" desem, senbeıdi. Úıde áli tur, reti kelgende bireýge bere salarmyn...

Mine, onan beri de on jyldan asty. Sábeń temekini úzildi-kesildi qoıyp ketti. Al, ishimdikti de sol sıaqty ózine talap qoıa alatyn adamdar qoıyp ketip júr. Densaýlyǵy jaramsyz, jasy kelgen nemese salaýatty ómir saltyn ustanǵan adamdardyń kópshiligi ishimdikten bas tartady. Buryn azdap "urttap" qoıatyn, densaýlyǵy jaqsy bir jezdemiz paıǵambar jasyna kelgende toı jasap, sodan keıin múldem tatpaıtyn bolyp ketti. Kezdese qalǵanda ázil sózben túırep qoıamyn, birde ekeýara áńgimeniń ústinde ishimdikti birden qoıa salýynyń jaıyn suradym.

— Óziń bilesiń, qazir zeınetkermin. Ákem Uly Otan soǵysynan oralmady, ol urysqa ketkende men eki jastamyn. Qazir oılap kórsem, maǵan jaqyn aǵaıyndardyń ishinde menen úlkeni qalmapty. Bes-alty otbasynyń bas kóterer aqsaqaly ózim ekenmin. Qoı meniń bala-shaǵaǵa erip, araq-sharappen joldas bolǵanym bolmas degen oı mazalady. Sodan múlde qoıyp kettim, — deıdi ol.

Qazir shoqsha saqal qoıyp, namazǵa jyǵylyp júr, búkil aýyldyń qadirmendi aqsaqaly. Qaı nárse de óziniń ýaqytynda, araq ázázilge erip, qyzara bórtip júrgendi ersi kórgen onyń bul áreketi qýana quptarlyq.

Mine, osylaısha erik kúshi myqty bolsa temekini de, araqty da qoıýǵa bolatynyn ómir kórsetip otyr. Biraq, bizdiń kópshiligimizge ol jetpeıtin sıaqty...

---