InfoHub Logo

Fızıkalyq qubylysty baqylaý-fızıkany oqytýdyń eń negizgi ádisi. Munda oqýshylarǵa qoıylǵan problema boıynsha muǵalimniń jasaǵan tájirıbesin baqylap, oı tujyrymdaýy tapsyrylady. Tájirıbe oryndalyp bolǵan soń, oqýshylar aldyna tájirıbede paıdalanylǵan prıbordyń osy jerdegi maqsattyq qoldanýy; baıqalǵan qubylysty aıqyndaý; bul qubylystyń sebepteri men saldarlary; qubylystyń ereksheligi sekildi birneshe problemalar qoıylady. Bul jumysty sabaqtyń kez-kelgen kezeńinde:

A) úı tapsyrmasyn teksergende

Á) bilimdi kókeıtestilendirýde

B) jańa materıaldy túsindirýde

V) materıaldy bekitýde

S) Laboratorıalyq eksperıment jáne praktıkým sabaqtarynda beriledi.

Oqýshylarǵa osy baǵytta beriletin tapsyrmalar tómendegideı

Elektrolız zańyn tájirıbe arqyly tekserýdiń joldaryn kórsetińder

Elektrolız kezinde bólinetin zat massasynyń qandaı shamalarǵa táýeldi bolatynyn negizdeńder

Ótkizgish materıalynyń kedergisi onyń tegine, uzyndyǵyna, kóldeneń qımasynyń aýdanyna táýeldiligin anyqtaıtyn eksperımenttiń josparyn qurastyryp, osy atalǵan shamalardyń árqaısysynyń kedergige táýeldiligin túrli sharttarda zertteńder. Eksperıment nátıjesin qorytyndylap, kerekti formýlalarmen esepteýler júrgizińder.

Fızıkalyq esepterdi shyǵarýda boljam usyný amalynyń qajettiligi 

 a) oqýshylar úshin zerttelip otyrǵan qubylystyń keıbir jaqtary bulyńǵyr aıqyn emes bolýynan;

 b) oqýshylar únin esep mazmunynda berilgen fızıkalyq qubylyspen baılanysqa túsýdiń kúrdeliligi;

 v) esep mazmunynda osy fızıkalyq qubylys týraly aqparattyń az bolýy;

Tapsyrma: «Metaldardaǵy elektr togy bólshekterdiń rettelgen qozǵalysyn beredi», «Zarádtalǵan bólshekterdiń rettelip qozǵalý qubylysyn elektr togy dep ataıdy». Osy eki tujyrymnyń qaısysy anaǵurlym jalpy bolyp sanalady. Nelikten?

Oqýshylar osy eki tujyrymdy salystyrady, durysyn tańdap alady. Olar fızıkalyq uǵymnyń, zańdylyqtyń maǵynasyn túsiný úshin tek anyqtama men erejelerdi jattap alý jetkiliksiz bolatynyn túsinedi.

Eki elektr zarádtarynyń aýadaǵy ózara áserlesý kúshiniń olardyń sýdaǵy áserlesý kúshinen kóp ekeni belgili. Osy faktini máńgi dvıgatel jasaý úshin bylaý paıdalanýǵa bolatyn sıaqty: a jáne v núktelerinde ártúrli tańbadaǵy zarádtardy alyp, olardy aýada bir-birine jaqyndastyra otyryp, birýaqytta sýǵa batyrý kerek. Sý astynda olardyń arasyn alystatyp, odan soń aýaǵa bastapqy qalpynda shyǵarý kerek. Proses ary qaraı osylaı qaıtalana beredi. Aýadaǵy  elektrlik áserlesý kúshiniń sýdaǵyǵa qaraǵanda kóp bolýyna baılanysty, sharlardyń arasyn jaqyndatý úshin istelinetin jumys olardyń arasyn alystatý úshin istelinetin jumystan artyǵyraq bolady. Osynda qandaı qate bolady?

Oqýshylardyń taldaýy kelesideı. Esep shartynda berilgen taldaýlardyń qateligi taǵaıyndalady. Zarádtardy sýǵa batyrǵanda jáne odan shyǵarǵanda istelinetin jumys eskerilmeıdi. Sý-aýa shekarasynda paıda bolatyn polárızasıalanǵan zarádtardyń paıda bolatyny negizdeledi. Munda zarádtardyń ajyratýlýy men jaqyndatýlaryna qaraı ózgeretin jumys shamalary salystyrylady. Ajyratylǵan zarádtardyń vertıkal ornalasýynda istelinetin jumys kóbirek, al sıkl boıynsha istelinetin jumys nólge teń bolady.

Paıdalanylǵan ádebıetter tizimi:

1. Qazaqstannyń joǵarǵy mektebi №2(1) 2016 j.

2. N.V Korovına. \kýrs obsheı hımıı. Vyssh. Shk., 1991. 378-380s. Mektep, 1997j

---