InfoHub Logo

Erke qyzdyń dostary kóp. Olarmen oınaǵan óte qyzyq. Búgin de mysyǵy ekeýi dostary oınap júrgen oıyn alańyna bardy. Munda átkenshek te, syrǵanaq ta, beltemir de bári-bári bar. Qalaǵanyńsha oınaýǵa bolady. Tek, dostaryńmen talasyp, ókpeletip almasań bolǵany.
—  Erke qyz keldi! – dep qýandy Aına qyz.
—  Kel, kel! Bárimiz birge oınaımyz, - dep basqa balalar da qýanyp jatyr. Erke qyz olarmen oıynǵa kirisip te ketti. Aına qyz qolyndaǵy táttisin jep, sodan keıin qaǵazyn jerge tastaı saldy. Al Batyr bolsa, banannyń qabyǵyn laqtyryp jiberdi. Erke qyz endi baıqady, bulardyń oıyn alańynda qaǵazdar, keıbir synǵan oıynshyqtar, bótelkeler shashylyp jatyr eken. Keıde anasymen kósheniń basynda turatyn ákpesine barǵanda, jol boıy shashylyp jatqan paketterdi, qaǵazdardy, bos qutylardy, qalbyrlardy kóretin. «Nege tazalyq saqtamaıdy eken?» dep úlkenderge tań qalatyn. Muny mysyq ta baıqaǵan sıaqty. Erke qyzdyń aıaǵyna orala erkelep,
—  Erke qyz qarashy, myna jer lastanyp ketipti ǵoı.
—  Iá, ras aıtasyń. Muny qalaı tazalaýǵa bolady? Aqyl qosshy, mysyǵym.
Mysyq óte aqyldy edi. «Qazir!» dedi de bir jaqqa júgirip ketti. Bir kezde Dúkenshi aǵaıdy ertip keldi. Biraq bul joly appaq dúkenshi halatynyń ornyna tazalyqshynyń kók halatyn kıip alypty. Bizdiń Dúkenshi aǵaı ámbebap qoı. Tazalyqshy da, dúkenshi de bolady, tipti óleń de shyǵara alady.
—  Áı balaqaılar, oınaıtyn jerlerińdi taza ustasańdar qaıtedi? – dep basyn shaıqady.
«Aǵaı, aǵaı!» dep júgirip kelgen balalar tosylyp qaldy. Jan-jaqtaryna qarady. Rasymen de aýlada qoqystar shashylyp jatyr eken. Bári uıalyp ketti.
—  Balaqaılar, myna qoqystyń bári tabıǵatty lastaıdy. Tabıǵat lastansa aýa da, sý da lastanady. Onda myna ádemi gúlder de, jap-jasyl aǵashtar da, tipti sender de aýyryp qalasyńdar. Bilesińder me, myna tastaǵan qoqystardyń barlyǵyn ekinshi ret paıdaǵa asyrýǵa bolady.
—  Ras pa?
—  Qalaı sonda?
—  Ana bótelke de, sýret salyp, shımaılanǵan qaǵaz da paıdaǵa asa ma?
—  Sút pen aırannyń qaptary she? – dep shýlap ketti balalar. Olar eshqashan da qoqysty taǵy bir ret paıdalanýǵa bolady dep oılamaǵan.
—  Árıne. Tipti batareıkalar, áınekter, plasmassalardy, qalbyrlardy kádege jaratýǵa bolady. Ol úshin  sender qoqysty laqtyra salmaı, arnaıy qaptarǵa salyp, zattardy ekinshi ret óńdeıtin jerge ótkizýleriń kerek. Mine,  men ǵajaıyp qaptar ákeldim. Myna kók qapqa qaǵaz, kartondardy salyńdar. Al myna, sary qapqa plasmassa bótelke, synǵan oıynshyqtardy salyńdar.
Balalar dereý iske kirisip ketti. Barlyǵy áp-sátte aýlany tazalap shyqty. Shynymen de tazalyq jumysyn istegen jaqsy eken ǵoı. Aýla tap-taza. Laqtyrǵan karton astynda qalǵan gúl de qýana boıyn kóterip, balalarǵa alǵys aıtty.
—  Kórdińder me, balalar, tazalaq degen qandaı keremet! Eger árqaısyń jegen táttilerińniń qabyǵyn laqtyra salmaı qoqys salatyn jáshikke salsańdar, árqashan da tazalyq bolady. Al, men myna ǵajaıyp qaptardaǵy qoqystardy arnaı jerge ótkizeıin. Taǵy da paıdaǵa assyn!
—  Alaqaı!
—  Biz bárin tazaladyq!- dep qýanyp jatty balalar. Erke qyz da, mysyq ta qýanyshty. Ádettegideı dúkenshi-tazalyqshy aǵaıymyz ándete jóneldi:
        Men de, sen de ánsalyp,
        Qutqaraıyqjersharyn.
        Qane, bárińtyńdańdar,
        Shartarapqajaıyldy,
        Dostyqjaılybulánim!
        Shapalaqtaqoldy,
        Qosylyńdarbáriń!
        
        Bos bótelke, synǵanáınek,
        Jatyráneárjerde.
        Tastamaıyqbosqaolardy,
        Jarataıyqkádege.

        Qolǵa alsań tózimmen,
        Jeńis keler tórińe.
        İshken sút pen shyrynnyń,
        Bos tastamaı qorabyn,
        İske jarat, erinbe.

        Batareıka otyrsa,
        Laqtyryp ony tastama,
        Qaıta óńdeýge ótkizseń,
        Kádege asar basqa da.
        
        Ýmajdalǵan qaǵaz da,
        Jap-jańa bop oralar
        Berseńder eger olardy,
        Qaıta óńdeýge, balalar.
        
        Saqtaý úshin jer sharyn,
        Kerek emes kóp eńbek.
        Paıdalanyp tastaǵan,
        Batareıka, qaǵazdy,
        Bótelke men áınekti.
        Jınap alsań, sál terlep,
        Qaıta óńdeıtin jerge sen,
        Tapsyrǵanyń, bul – kómek!
        
        Jattap alǵyn bul ándi,
        Búldirshin, bala, baldyrǵan.
        Paıdalanǵan zatyńdy,
        Laqtyrmaýǵa daǵdylan!
Balalar rasymen de úlken is atqardy. «Tazalyq - ımannyń jartysy» deıdi úlkender. Sondyqtan, aqyldy, ımandy bala bolyp ósý úshin tazalyq kerek eken. Solaı emes pe? Balaqaı, tamsanyp jegen táttilerińniń qabyǵyn, synǵan oıynshyqtaryńdy tastamaı, qoqys salatyn jerge jınap qoıý seniń de qolyńnan keletinine senimdimin.

---