InfoHub Logo

Atyraý oblysy, Qurmanǵazy aýdany, Birlik aýyly,
A.Imanov atyndaǵy negizgi orta mekteptiń shaǵynorta tobynyń tárbıeshisi
Temırtasova Bakytgýl Baıjanovna

Taqyryby: Jabaıy ańdar týraly áńgimelesý
Maqsaty: Árbir ańnyń atyn durys ataýǵa jattyqtyrý jáne olardyń tirshilik etetin ortasy týraly túsinikterin bekitý.
Bilimdiligi: Balalardy jabaıy ańdar týraly túsinikterin tereńdetý. Olardyń túrlerin bir - birinen ajyratýǵa, den múshelerin durys ataı bilýge úıretý. Ańdardyń balalarynyń qalaı atalatynymen tanystyrý.
Damytýshylyǵy: Jabaıy ańdarǵa baılanysty kórnekilikter paıdalana otyryp, balalardyń oı - órisin damytý.
Tárbıeligi: Balalardyń ańdarǵa degen súıispenshilik sezimderin arttyryp, ańdardyń túrlerine kóńil aýdartyp, olarǵa qamqorlyqpen qaraýǵa tárbıeleý.
Túri: aralas sabaq
Ádisi: jańa bilimdi berý, vıdeo kórsetý. Suraq - jaýap arqyly baıandaý.
Kórnekiligi: Jabaıy ańdardyń sýretteri, oıynshyqtary. Ormannyń, úı janýarlarynyń mýlájy.
Sabaqtyń júrý barsy:

İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. balalardyń nazaryn tabıǵat qubylystaryna aýdarý
- balalar qazir jyldyń qaı mezgili?
- osy qys mezgili aýylymyzda qansha aı qonaqta bolady?
- búgin balalar aýa raıy qandaı?
2. Balalardyń nazaryn sabaqqa aýdarý

İİ. Jańa sabaqty meńgertý
Jospary:
Jabaıy ańdar týraly áńgimelesý
- Balalar búgin biz sabaǵymyzda jabaıy ańdar týraly áńgimeleımiz.

1. Slaıd kórsetemin
Balalar mynaý jabaıy janýarlar. Olar ormanda, taýly jerde mekendeıdi. Olar óz azyqtaryn ózderi taýyp jeıdi. Jabaıy ańdar jyrtqysh jáne paıdaly bolyp bólinedi. Ańdardyń bizge paıdasy mol, olardyń terisinen ton, jaǵa kıimder, bas kıimder tigedi.
Nemen qorektenedi? Qasqyr men jolbarys ózderinen kishi ańdarǵa shabady. Túlki usaq ańdar men, tyshqandarmen qorektenedi. Qoıan shóptermen qorektenedi, eń súıikti taǵamy – sábiz. Aıý – jazda jemis – jıdektermen al qysta uıyqtaıdy.

2. Slaıd kórsetemin
Al aıýǵa keletin bolsaq aıýdyń eki túri bar. Aq aıý, qońyr aıý. Aq aıý - sýda mekendeıdi. Sýǵa súńgip balyqtardy ustap jeıdi. Al qońyr aıý, toǵaıda, ormanda mekendeıdi. Jemis - jıdekterdi terip jeıdi. Qysta aıý apanda uıyqtap jatady. Ol kóktem shyǵyp, qar erigenshe osylaı uıqyda bolady. Apanda jatyp óziniń kishkentaı qonjyǵyn týady. Aıý – aqyldy, ıis sezgish, jyrtqysh ań. Biraq ózi eshkimge tıispeıdi. Kóbine ósimdikpen qorektenedi. Jazda jemis - jıdek teredi. Baldy jaqsy kóredi. Aıýdyń balasyn - qonjyq deımiz.

3. Slaıd kórsetemin
Qoıan - eń qorqaq ań. Qoıan aǵashtardyń qýysynda qystaıdy. Qoregi túrli shópter, aǵash qabyqtary. Ol jyly tonynyń arqasynda sýyqqa tońbaıdy. Qoıan qysta úıilgen maıalardyń túbinde, ne aǵash qýystarynda qystaıdy. Qysta aq ton kıip, al jazda qońyr tonyn kıedi. Ózi qorqaq, sábizdi, qyryqqabatty jaqsy kóredi. Qoıannyń balasyn - kójek deımiz.

4. Slaıd kórsetemin
Qasqyr - ıtke uqsaıdy. - Qasqyr - kúshti, batyr, erjúrek, aqyly da aılasy da bar óte qaýipti jyrtqysh ań. Olar dalada qorektenedi: jan - janýarlarmen, qustarmen. Úı janýarlary kezdese qalsa, ustap jep qoıady. Qasqyrdyń balasy - bóltirik deımiz.

5. Slaıd kórsetemin
Túlki - túlkiniń túsi qyzǵylt. Túlkiniń denesi qasqyrǵa uqsas bolyp keledi, biraq qasqyrǵa qaraǵanda tumsyǵy uzyn. Túlkiniń terisi baǵaly jyrtqysh ań. Qazaqtyń ataqty bas kıimi «Tymaq» osy túlkiniń terisinen tigiledi. Ony «Túlkitymaq» dep te ataıdy. Túlkiniń qoregi: túrli qustardy, qustyń jumyrtqasyn, balyq aýlap jeıdi. Túlkiniń balasyn - túlkishek dep ataıdy.

6. Slaıd kórsetemin
Jolbarys - mysyqqa uqsaıdy. Jolbarys ta óte kúshti, jyldam júgiretin jyrtqysh ańdardyń biri. Jolbarystyń túsi - Sury jáne qara jolaqtary bar. Al jolbarystyń quıryǵynda uzyn.
. Jolbarys jan - janýarlardyń, ańdardyń etimen qorektenedi.

7. Slaıd kórsetemin
- Al endi, balalar, mynaý qandaı ań eken?
- Arystan
Arystanda balalar mysyqqa uqsaıdy. Bul da mysyq tuqymdas, eń iri ári kúshti jyrtqysh ań.
- Arystandy ertegilerde, ańyzdarda ne dep ataıdy?
- Ań patshasy
«Ań patshasy» ol - ańdardyń úlkeni, myqtysy degendi bildiredi. Ol da jan - janýardyń etimen qorektenedi.

- Balalar, adamdar jaqynnan kórý úshin, tanysý úshin haıýanattar baǵynda da jabaıy ańdar bolady eken. Sol haıýanattar baǵyna kórgileriń keleme kele me?

İİİ. Vıdeo kórsetemin «Haıýanattar baǵy»

- Haıýanattar baǵy Ol - úlken baq. Onda tek jabaıy ańdar ǵana emes jan - janýarlardyń kóptegen túrleri, qustardyń ár túrlisi arnaıy torlarda ustalady.
- Haıýanattar baǵynda barlyǵy qaıda turady?
- Olardy nege torlarda ustaıdy?
- Durys óıtkeni olar qaýipti jyrtqysh ańdar.
Olardy adamdar tamaqtandyrady. Sender ańdardyń aldarynda turǵan ydystardy kórdińder me? Sol ydystarmen tamaq beredi, kútip baǵady, aýyrsa emdeıdi. Olardyń arnaıy adamdary bolady.

Balalar, bul ańdar ertegilerde, múltfılmderde meıirimdi, qaıyrymdy bolyp kelýi múmkin. Biraq bul ańdar bir sózben aıtqanda - jabaıy jyrtqysh ańdar.
Qandaı ańdar eken?
- biraq jyrtqysh ańdar eken dep bulardy kóp aýlaýǵa bolmaıdy, azaıyp ketedi.

İÚ. «Kim jyldam» oıyny
Balalardyń aldyna úlestirme qaǵazyn úlestiremin. nda balalar
Jabaıy ańdardyń balalaryn syzyq arqyly qosý kerek.

Ú. Qorytyndylaý
- Balalar, ormanda qandaı ańdar ómir súredi?
- Olar nemen qorektenedi?
— Dala janýarlary men úı janýarlarynyń aıyrmashylyǵy nede?
- Qysta qaı janýar ormanda uıyqtap jatady?
- Qaı janýar qorqaq?
- Jabaıy ańdardyń balalaryn ata?
Ú. Balalardy marapattaý

Kútiletin nátıje:
Bilýi: Ańdardy bir - birinen ajyrata bilý. Jabaıy janýarlar týraly jáne olardyń balalary týarly maǵlumat alady
Meńgerýi: Jabaıy jyrtqysh ańdar týraly tolyq maǵlumatty meńgertý.
Jasaı alýy: Kórý, estý, túsiný arqyly óz betterinshe is - áreket jasaı alý