Janýarlar dúnıesiniń ártúrliligi
Janýarlar dúnıesiniń ártúrliligi
2 synyp
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Oqýshylarǵa janýarlar dúnıesiniń ártúrliligi týraly túsindirý. Janýarlardyń toptarǵa bóliný erekshelikterin túsindire otyryp, bilimderin tereńdetý.
á) Damytýshylyq: Oqýshylardy shyǵarmashylyqqa, izdenimpazdyqqa baýlý, oı - órisin, pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
b) Tárbıelik: Janýarlar men ósimdikterge qamqorlyq jasap, olardy qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, oı qozǵaý, túsindirý, oqýlyqpen jumys, toptastyrý, áńgimeleý, kórnekilik.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interbelsendi taqta
Janýarlardyń sýretteri ( úı janýarlary, jyrtqysh janýarlar, ósimdikqorekti janýarlar, jándikqorekti janýarlar, baqa, torǵaı, eshki, sazan, shybyn, jylan, kirpi, qoıan, aqkis, borsyq, aıý )
Pánaralyq baılanys: ádebıettik oqý
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi:
- Oqýshylar nazaryn sabaqqa aýdarý.
Psıhologıalyq daıyndyq:
1, 2, 3
Synyp ishi typ - tynysh.
Jalqaýlyqty tastaımyz,
Sabaqty biz bastaımyz.
2. Úı tapsyrmasy:
«Ósimdikterdiń tirshiligi» bólimin qaıtalaý.(1slaıd)
Suraqtarǵa jazbasha jaýap berý:
1. Ósimdik ----------------- aǵza. (tiri)
2. Ósimdikter qandaı toptarǵa bólinedi?
(3 topqa: aǵash, buta, shóp)
--------------------------------------------------------------------------
3. Ósimdiktiń tirshiligi úshin qandaı jaǵdaılar qajet?
(aýa, sý, jaryq, jylý, qorek)
------------------------------------------------------------------------------
4. Ósimdik múshelerin jaz:
( tamyr, sabaq, japyraq, gúli, jemisi)
-----------------------------------------------------------------------------
5. Jemistiń túrlerin jaz: (qurǵaq jáne shyryndy jemister)
-----------------------------------------------------------------------------
6. Ósimdikter qandaı topyraqta jaqsy ósedi?
(qunarly topyraqta)
-----------------------------------------------------------------------------
7. Ósimdiktiń kóbeıý joldary:
(tuqymnan, pıazshyqtan, túınekten, sabaqtan)
8. Durys jaýaptarmen sáıkestendir:
Qysta japyraqtar túsedi
Kúzde ósimdikter kóktep shyǵady
Kóktemde ósimdikter pisip jetiledi
Jazda ósimdikterdiń ósý merzimi toqtaıdy
Suraqtarǵa jazǵan jaýaptaryn oqytý, taldaý. (2slaıd)
3. Úı tapsyrmasyn bekitý:
- Ósimdik - tabıǵattyń bir bóligi. Ony qorǵaý árbir adamnyń azamattyq boryshy. (3slaıd)
Janýarlardy atpaımyz,
Jasyl shópti baspaımyz.
Tabıǵatty qorǵaımyz,
Aǵashtardy satpaımyz.
4. Jańa sabaq:
Janýarlar dúnıesiniń ártúrliligi.(4 slaıd)
Kirispe.
- Ósimdikter sıaqty janýarlar da alýan túrli bolyp keledi. Jer betinde janýarlardyń túrleri óte kóp. Ǵalymdardyń zertteýi boıynsha olardyń 2 mln - daı túri belgili boldy. «Janýar» sózi parsynyń «djan - djanvar» degen sózdiń ekinshi bóliginen alynǵan. «djan - djanvar» qazaqsha - janýar álemi, ıaǵnı dúnıe júzindegi tiri maqulyqtar degendi bildiredi.
Janýarlar 6 topqa bólinedi. (5 slaıd)
Oqýlyq betindegi sýrettermen jumys: (6 slaıd)
1) Sýrettegi janýarlardyń qaısysy qandaı topqa jatatynyn eske túsirý:
Baqa - qosmekendiler toby.
Qosmekendilerdiń - 4000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy qurlyqta da, sýda da tirshilik etedi.
Torǵaı - qustar toby.
Qustardyń - 8600 túri bar. Aıyrmashylyǵy ushady.
Eshki – sútqorektiler toby.
Sútqorektilerdiń – 5000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy balalaryn óz sútimen asyraıdy.
Sazan – balyqtar toby.
Balyqtardyń - 20 000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy júzedi.
Shybyn – býnaqdeneliler toby.
Býnaqdenelilerdiń – 700 000 túri bar.
Jylan – jorǵalaýshylar toby.
Jorǵalaýshylardyń – 8000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy baýyrymen jorǵalaıdy.
2) Sýrettegi úı janýarlaryn ataý: (7 slaıd)
It, sıyr.
3) «Ańdardyń kúzgi tirshiligi» taqyrybyndaǵy (1 – synyp) borsyqtyń, aıýdyń, aqkistiń, qoıannyń sózderin eske túsirip, árqaısynyń nemen qorektenetinin áńgimeleý. (8 slaıd)
Borsyq:
- Japyraq arasyna tyǵylyp qalypty. Qońyzdy zorǵa taptym! Kúz túskeni osy ǵoı. Seni jep alaıyn, tátti shópti sodan soń izdermin. Semirýim kerek. Áne, aıý semirip alypty. Qys boıy jaqsy uıyqtaıdy.
(qoregi - býnaqdeneliler, shóp )
Aıý:
- Jıdek te tátti - aq! Endi jalaıtyn ara baly, jeıtin qumyrsqa bolsa ǵoı, shirkin! E, qý butaq, japyraq tósep, apandy jylylaý kerek eken ǵoı. Uzaq uıyqtaýǵa jaıly bolady.
(qoregi – jıdek, ara baly, qumyrsqa, balyq)
Aqkis:
- Tyshqandar menen qashyp qutyla almaıdy!
(qoregi – tyshqandar)
Qoıan:
- Men azyq jınamaımyn. Ázirge men jeıtin shóp bar. Qysta birdeńe tabylar... Tonymdy aýystyrý kerek eken - aý. Qys ta taqaldy.
(qoregi - ósimdik)
4) Mátindi oqý, túsindirý. (9 slaıd)
Jyrtqysh janýarlar: mysyq, ıt, aqkis, qasqyr, jolbarys.
Ósimdikqorekti janýarlar: jylqy, qoı, sıyr, qoıan, aıý.
Jándikqorekti janýarlar: kirpi, borsyq.
Janýarlar tirshiligine qajetti jaǵdaılar. (10 slaıd)
Adam men ósimdik sıaqty janýarlarǵa da bes túrli jaǵdaı qajet. Ol jaǵdaılardyń biri joq bolsa janýarlardyń tirshilik etýi qıyndaıdy.
Suraqtarǵa jaýap berý.
5. Dáptermen jumys: (11 slaıd)
Janýarlar tirshiligine qajetti jaǵdaılar: aýa, jylý, jaryq, sý, qorek.
6. Sergitý sáti: (12 slaıd)
Qustarǵa biz uqsaıyq,
Qane, qanat jazaıyq.
Ushyp - ushyp alaıyq.
Ornymyzǵa qonaıyq.
7. Oqýshylardyń shyǵarmashylyq jumystary: (13 slaıd)
1 - top: Myna sýrettegi janýarlardyń qaısysy qaıda turatynyn anyqtap, sáıkestendirińder (syzyp ):
Ara --------- apan
Torǵaı ----- in
Aıý ---------- taýyq qora
Átesh ------- at qora.
Jylqy ----- uıa
Túlki ------- kárez (ara uıasy)
2 - top: Sýrettegi janýarlardyń qaısysy qandaı topqa jatatynyn anyqtap, syzyp sáıkestendirińder:
baqa --------- sútqorekti ----------- jylan
qarǵa -------- býnaqdeneli --------- sazan
kesirtke ----- balyq ---------------- masa
jylqy ------ qustar ---------------- toqyldaq
shortan ----- jorǵalaýshylar ----- eshki
ara ---------- qosmekendi ----------- kóbelek
3 – top: Janýarlardy tirshilik etetin ortasyna baılanysty jabaıy jáne úı janýarlary dep toptastyr: It, jolbarys, aıý, mysyq, túlki, sıyr, túıe, sileýsin, qasqyr, jylqy, qoı.
Úı janýarlary (ıt, mysyq, sıyr, túıe, jylqy, qoı)
Jabaıy janýarlar (jolbarys, aıý, túlki, sileýsin, qasqyr)
8. Sabaqty qorytý:
- Janýarlar toptaryn ata.(14 slaıd)
- Qandaı janýarlardy ósimdikqorektiler deıdi?
- Qandaı janýarlardy jyrtqyshtar deıdi?
- Qandaı janýarlardy jándikqorekti janýarlar deıdi?
- Janýarlar tirshiligine qajetti jaǵdaılardy atańdar.
9. Úıge tapsyrma: Mátindi oqý, túsinik aıtý. (15 slaıd)
Bir janýardyń sýretin salyp, tirshiligin sıpattap jazý.
10. Oqýshylardyń bilimin baǵalaý.
Taraz qalasy № 42 orta mektep
Bastaýysh synyp muǵalimi: Jolshıbekova Indıra Týrganbekovna
Sanaty: joǵary
2 synyp
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Oqýshylarǵa janýarlar dúnıesiniń ártúrliligi týraly túsindirý. Janýarlardyń toptarǵa bóliný erekshelikterin túsindire otyryp, bilimderin tereńdetý.
á) Damytýshylyq: Oqýshylardy shyǵarmashylyqqa, izdenimpazdyqqa baýlý, oı - órisin, pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
b) Tárbıelik: Janýarlar men ósimdikterge qamqorlyq jasap, olardy qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, oı qozǵaý, túsindirý, oqýlyqpen jumys, toptastyrý, áńgimeleý, kórnekilik.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interbelsendi taqta
Janýarlardyń sýretteri ( úı janýarlary, jyrtqysh janýarlar, ósimdikqorekti janýarlar, jándikqorekti janýarlar, baqa, torǵaı, eshki, sazan, shybyn, jylan, kirpi, qoıan, aqkis, borsyq, aıý )
Pánaralyq baılanys: ádebıettik oqý
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi:
- Oqýshylar nazaryn sabaqqa aýdarý.
Psıhologıalyq daıyndyq:
1, 2, 3
Synyp ishi typ - tynysh.
Jalqaýlyqty tastaımyz,
Sabaqty biz bastaımyz.
2. Úı tapsyrmasy:
«Ósimdikterdiń tirshiligi» bólimin qaıtalaý.(1slaıd)
Suraqtarǵa jazbasha jaýap berý:
1. Ósimdik ----------------- aǵza. (tiri)
2. Ósimdikter qandaı toptarǵa bólinedi?
(3 topqa: aǵash, buta, shóp)
--------------------------------------------------------------------------
3. Ósimdiktiń tirshiligi úshin qandaı jaǵdaılar qajet?
(aýa, sý, jaryq, jylý, qorek)
------------------------------------------------------------------------------
4. Ósimdik múshelerin jaz:
( tamyr, sabaq, japyraq, gúli, jemisi)
-----------------------------------------------------------------------------
5. Jemistiń túrlerin jaz: (qurǵaq jáne shyryndy jemister)
-----------------------------------------------------------------------------
6. Ósimdikter qandaı topyraqta jaqsy ósedi?
(qunarly topyraqta)
-----------------------------------------------------------------------------
7. Ósimdiktiń kóbeıý joldary:
(tuqymnan, pıazshyqtan, túınekten, sabaqtan)
8. Durys jaýaptarmen sáıkestendir:
Qysta japyraqtar túsedi
Kúzde ósimdikter kóktep shyǵady
Kóktemde ósimdikter pisip jetiledi
Jazda ósimdikterdiń ósý merzimi toqtaıdy
Suraqtarǵa jazǵan jaýaptaryn oqytý, taldaý. (2slaıd)
3. Úı tapsyrmasyn bekitý:
- Ósimdik - tabıǵattyń bir bóligi. Ony qorǵaý árbir adamnyń azamattyq boryshy. (3slaıd)
Janýarlardy atpaımyz,
Jasyl shópti baspaımyz.
Tabıǵatty qorǵaımyz,
Aǵashtardy satpaımyz.
4. Jańa sabaq:
Janýarlar dúnıesiniń ártúrliligi.(4 slaıd)
Kirispe.
- Ósimdikter sıaqty janýarlar da alýan túrli bolyp keledi. Jer betinde janýarlardyń túrleri óte kóp. Ǵalymdardyń zertteýi boıynsha olardyń 2 mln - daı túri belgili boldy. «Janýar» sózi parsynyń «djan - djanvar» degen sózdiń ekinshi bóliginen alynǵan. «djan - djanvar» qazaqsha - janýar álemi, ıaǵnı dúnıe júzindegi tiri maqulyqtar degendi bildiredi.
Janýarlar 6 topqa bólinedi. (5 slaıd)
Oqýlyq betindegi sýrettermen jumys: (6 slaıd)
1) Sýrettegi janýarlardyń qaısysy qandaı topqa jatatynyn eske túsirý:
Baqa - qosmekendiler toby.
Qosmekendilerdiń - 4000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy qurlyqta da, sýda da tirshilik etedi.
Torǵaı - qustar toby.
Qustardyń - 8600 túri bar. Aıyrmashylyǵy ushady.
Eshki – sútqorektiler toby.
Sútqorektilerdiń – 5000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy balalaryn óz sútimen asyraıdy.
Sazan – balyqtar toby.
Balyqtardyń - 20 000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy júzedi.
Shybyn – býnaqdeneliler toby.
Býnaqdenelilerdiń – 700 000 túri bar.
Jylan – jorǵalaýshylar toby.
Jorǵalaýshylardyń – 8000 túri bar. Olardyń aıyrmashylyǵy baýyrymen jorǵalaıdy.
2) Sýrettegi úı janýarlaryn ataý: (7 slaıd)
It, sıyr.
3) «Ańdardyń kúzgi tirshiligi» taqyrybyndaǵy (1 – synyp) borsyqtyń, aıýdyń, aqkistiń, qoıannyń sózderin eske túsirip, árqaısynyń nemen qorektenetinin áńgimeleý. (8 slaıd)
Borsyq:
- Japyraq arasyna tyǵylyp qalypty. Qońyzdy zorǵa taptym! Kúz túskeni osy ǵoı. Seni jep alaıyn, tátti shópti sodan soń izdermin. Semirýim kerek. Áne, aıý semirip alypty. Qys boıy jaqsy uıyqtaıdy.
(qoregi - býnaqdeneliler, shóp )
Aıý:
- Jıdek te tátti - aq! Endi jalaıtyn ara baly, jeıtin qumyrsqa bolsa ǵoı, shirkin! E, qý butaq, japyraq tósep, apandy jylylaý kerek eken ǵoı. Uzaq uıyqtaýǵa jaıly bolady.
(qoregi – jıdek, ara baly, qumyrsqa, balyq)
Aqkis:
- Tyshqandar menen qashyp qutyla almaıdy!
(qoregi – tyshqandar)
Qoıan:
- Men azyq jınamaımyn. Ázirge men jeıtin shóp bar. Qysta birdeńe tabylar... Tonymdy aýystyrý kerek eken - aý. Qys ta taqaldy.
(qoregi - ósimdik)
4) Mátindi oqý, túsindirý. (9 slaıd)
Jyrtqysh janýarlar: mysyq, ıt, aqkis, qasqyr, jolbarys.
Ósimdikqorekti janýarlar: jylqy, qoı, sıyr, qoıan, aıý.
Jándikqorekti janýarlar: kirpi, borsyq.
Janýarlar tirshiligine qajetti jaǵdaılar. (10 slaıd)
Adam men ósimdik sıaqty janýarlarǵa da bes túrli jaǵdaı qajet. Ol jaǵdaılardyń biri joq bolsa janýarlardyń tirshilik etýi qıyndaıdy.
Suraqtarǵa jaýap berý.
5. Dáptermen jumys: (11 slaıd)
Janýarlar tirshiligine qajetti jaǵdaılar: aýa, jylý, jaryq, sý, qorek.
6. Sergitý sáti: (12 slaıd)
Qustarǵa biz uqsaıyq,
Qane, qanat jazaıyq.
Ushyp - ushyp alaıyq.
Ornymyzǵa qonaıyq.
7. Oqýshylardyń shyǵarmashylyq jumystary: (13 slaıd)
1 - top: Myna sýrettegi janýarlardyń qaısysy qaıda turatynyn anyqtap, sáıkestendirińder (syzyp ):
Ara --------- apan
Torǵaı ----- in
Aıý ---------- taýyq qora
Átesh ------- at qora.
Jylqy ----- uıa
Túlki ------- kárez (ara uıasy)
2 - top: Sýrettegi janýarlardyń qaısysy qandaı topqa jatatynyn anyqtap, syzyp sáıkestendirińder:
baqa --------- sútqorekti ----------- jylan
qarǵa -------- býnaqdeneli --------- sazan
kesirtke ----- balyq ---------------- masa
jylqy ------ qustar ---------------- toqyldaq
shortan ----- jorǵalaýshylar ----- eshki
ara ---------- qosmekendi ----------- kóbelek
3 – top: Janýarlardy tirshilik etetin ortasyna baılanysty jabaıy jáne úı janýarlary dep toptastyr: It, jolbarys, aıý, mysyq, túlki, sıyr, túıe, sileýsin, qasqyr, jylqy, qoı.
Úı janýarlary (ıt, mysyq, sıyr, túıe, jylqy, qoı)
Jabaıy janýarlar (jolbarys, aıý, túlki, sileýsin, qasqyr)
8. Sabaqty qorytý:
- Janýarlar toptaryn ata.(14 slaıd)
- Qandaı janýarlardy ósimdikqorektiler deıdi?
- Qandaı janýarlardy jyrtqyshtar deıdi?
- Qandaı janýarlardy jándikqorekti janýarlar deıdi?
- Janýarlar tirshiligine qajetti jaǵdaılardy atańdar.
9. Úıge tapsyrma: Mátindi oqý, túsinik aıtý. (15 slaıd)
Bir janýardyń sýretin salyp, tirshiligin sıpattap jazý.
10. Oqýshylardyń bilimin baǵalaý.
Taraz qalasy № 42 orta mektep
Bastaýysh synyp muǵalimi: Jolshıbekova Indıra Týrganbekovna
Sanaty: joǵary
You Might Also Like
