InfoHub Logo

2007-jyldyń kúńirengen kúzi. Muń jamylǵan, tuńǵıyq tylsym syrǵa toly japyraqtar tizbegi, beıne bir saǵynysh hattary ispetti. Aq qaıyńnan saýdyrap túsip jatyr...

Qaýlaǵan gúl, qara jer qoınaýyna eriksiz súńgip, aıaq astyna taptalyp, keshegi jaıqalǵan jasyl shalǵyn qýrap janshylǵan. Beıne bir, qustar úninen eriksiz múlgigen aýyl tynysy tarylǵandaı. Túnek tynǵan kún bolatyn.

Tań atyp, kesh qaraıǵan shaqta, tuńǵıyq bir túnekke elitken, tereze sańylaýynan suqtana tóngen sáýleli nurdan esh jylý taba almaı, jarasymy ǵaıyptyq kúı keship júrmin. Sebebi, ardaqty asqar taý ákemniń dúnıe salǵanyna eki jyldyń júzi bolǵan.

Aıaýly, arqa súıer anashymnyń, qaladaǵy emhanadan keler kúnin sanap, jolyn tosyp júrgen kezim. Qala jaqtan syry ushyp, súmekteı súıretilgen sary avtobýs, aıaldamadan sál asa bere toqtady. Úmittene, úzdikken janaryma úsh qara kórindi. Bir áıel men eki er kisi. «Bul, kim boldy eken» - dep, tańdana qarap turǵanymda, qaptaldan, qabyrǵalas kórshim. «Mynaý, seniń týystaryń emes pe?» - dedi. Esteı sala, entige júgirip, qonaqtarmen amandasyp, qolyndaǵy júkterin jymyra ustap, járdem etýge asyqtym. Bul úshtiktiń qaraly habardy da arqalap kele jatqanyn qaıdan bileıin...

Úıge kele sala, telefon jelisiniń tetigin san márte burady da, kúbirleı sóılesti. Sálden soń jurt arqasy jınala bastady. Júregim bir jamandyqty sezgendeı, bir sózdi áldeneshe qaıtalap...

— Anam. Anashym, qaıda? - dedim.

— Botam, altynym... Sen, aqyldysyń ǵoı?! Sen bárin túsinesiń, solaı emes pe?

— Ia, Gúlnar táte... Biraq, anashym qalada ǵoı... Nege, birge kelmedińizder?!

— Aqyldym sol, seniń anań...

— Táte, anama ne boldy? Anashym qaıda? Jaıshylyqta kelmeıtin, myna jurttyń bári nege jınalýda? Aıtyńyzshy...

Sál kibirtiktep, «janym-aý, meniń. Anań sál aýyryńqyrap kele jatyr». Kút - dedi de, tunshyǵa jylady.

Úreı qushqandaǵy sansyz oı arpalysyp maza berer emes... Alys-jaqyndy men biler-bilmes jandardyń, bas qosqan yrý-dyrý unamaı tur. Shaqyrýsyz qonaqtardy kútý kúıtimen júrip kesh qaraıdy... Esik aldyna aq jedel járdem kóligi kelip toqtady. «Anashym keldi» - dep qýana júgire jónelgenimde, qaýsyra ustaǵan kórshi Qanat aǵa ári jibermedi. Sol aralyqta joqtap jylaǵan daýystar estildi. Qanat aǵada únsiz qostap, «Balapanym-aý, Jaratqanǵa seniń ne jazyǵyń bar edi?! Anańnan aıyrylyp qaldyq» - degende, ústime, muzdaı sýdy tógip qalyp jibergendeıtin.

Aza tutqan eki kúnnen soń, qara shıden, qaýmalaǵan qaýym kilt tynyp, aq kebin jabynǵan tabyt kótergen, aq sálde kıgen pendeler jazyq alańqaıǵa anamdy alyp shyqty. Jazmyshtyń zańdy qubylysyna kóndige almaıtyn, jer baýyrlap jylaǵan jetim júrektiń jasy kópti beı-jaı qaldyrmaǵandaı. Jubanyshty sózin jaýdyryp, jubatyp áýre.

«Fánı men Baqılyq eki álemdi meken etken ár pende, erte me, kesh pe ólimniń dámin tatary anyq?! Sondyqtan, búgin jan tásilim etip, jalǵannan shyn dúnıe mekenine attanǵan ıgi-jaqsymyzdy eske alyp, duǵa eteıik qurmetti jamaǵat» - dep ulyq sóılegen ımam, «Qane, bul kisi qandaı adam bolyp edi?» - degende, bári jamyraı «Jaqsy jan»-edi desti.

Kishkene júrektiń túpkir tusynda, tirisinde tildegen miskinderdiń dymyn bildirmeı maquldasyp turǵandyǵy qatty tań qyldy. Aıaq-qoldy dármensizdik bılep, sáýleli nur saǵymyna matap, sulyq turǵan kúıi qattym da qaldym. Muń artqan munarly kósh kóz aldymda uzaı tústi. Sál ýaqyttan soń, bizdiń úıdi betke alǵan manaǵy núktelik belgi qalmaǵan qara kórindi. Esengirep júrgen este, qabir basyna bara almaǵan eskiniń adamdaryna, «Marqumnyń mekenin jumaqtan etkeı, jarynyń janyna qoıdyq» - degeni, sanada umytylmastaı saqtalyp qalypty. Jalǵyzdyń jary «Qudaı» - dep jaratqanǵa tapsyrǵan dúıim jurt tarqasyp, seıile bere anam jerlengen zıratty betke aldym. Kún qyzamyrtyp qyzylińirine asyqqan shaq.

Asqar taý, asyl ákemniń zıratyn bilýshi edim. Júrip kelemin, júrip kelemin... Ata-anam, «Jalǵyzymm, botam» - dep, aldymnan qushaǵyn jaıyp qarsy alatyn tárizdi. Jetkende, ákemniń oń jaq qaptalynan oryn tepken ana beıitin kórgende, únsiz et júrekti ezgen jas tógilip, kereń jerge lyq etti. Óksigin basalmaı óksigen júrekten áreń sýsyǵan qol móltildegen móltek jasty jasyryp áýre. «Átteń» - dep, botadaı bozdaǵan jetim únin essiz ómir elemeı, jutymyr jer, qostap turǵandaı kórindi. Jol boıy jylap kelemin. Úıge jete, ile qarańǵy, eń túpki bólmege entige kirdim. Býyltyq bolyp isken júzden ár, sulbadan ál ketken qalpy kózim ilinipti. Sol kúnnen bastap túsimde...
Kók maısany jelek etken, ózinniń arǵy jaǵynda, uly men qyzynyń qyzyǵyn qyzyqtap otyrǵan áke-sheshemdi kórip, júzderin júzbe-júz kórýge asyqtym. Buıra tolqynyn jarǵa soqqan jylmyq tunǵan tunyq kólsheni keship ótkim-aq keledi. Júrgen saıyn tereńdeı, júzgen saıyn alystap, jaǵanyń arǵy betine jetýge shamam jetpeı keri qaıtamyn únemi.

«Jaratýshy ıe, árbir pendesiniń peshenesine, ómir esigin ashqanda, bul jaryq dúnıedegi ǵumyryna ne istep ne qoıaryn jazyp qoıady?!» - desedi. Jaratýshym, synaǵy kóp sheńgel ómirde, tirlikti aldanysh qylyp, yrqyna kóndiger pendesiniń peshenesine jazady-mys. Mendik paıymdaǵy «Ómir» - keremet, tıatr ispetti. Eń asa sheber rejıser óńdeýinen ótken taǵdyr týyndysyn somdaýshy biz pendeler. Sándi bezendirilgen ýaqyt sahnasynda, birde ash - birde toq, birde bar – birde joq, dúrbeleńge toly dúnıe dúbir synynan synalý mindeti tur. Resjısser qalaýymen, men ol tusta, tańerteń jesir áıel, túste balalyǵy qalmaǵan oqýshy, al keshke erkelikti umytqan eresek tul rolin somdaý buıyrypty. Qolda turmas synap ýaqyt syrǵyp ótip, jansyz ana beınesin qushaqtaǵan kúıi men qaldym.

Qan sorǵysh súlikteı, qadalǵan jerden qan almaı tynbaıtyn, namysyna tıse qamshy kóretin, albyrt kóńilde saǵym jasqaǵan ana beınesi. Óńimde d, túsimde de, únemi birge. Únemi janymda júrgendeı seziletin. Jalǵan zaman kóshin súırep, anamnyń dúnıe salǵanyna mine úsh jyldyń qarasy bolypty. «Balapannan baý taǵyp, qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqtyrmaı ósirip, alǵashqy qońyraý syńǵyrynda et júregi eljirep, tileý etken tiregi edim. Anasyz sońǵy qońyraý tórinde turmyn. Jurt qýanyshtan eriksiz jas alsa, men sizderdi saǵynǵannan tógilip turǵan móltek tamshy. Bolashaq, jarqyn bolaryna sengim-aq keledi. Biraq, sene almaı turmyn...
Jalǵasy bar...

Kóńil kúndeliginen
25.05.2010 jyl
Túngi 03:30

---