InfoHub Logo

Jiti tumaý (rınıt) - jıi kezdesetin aýrýlardyń biri. Onyń paıda bolýynyń sebepteri - bakterıalyk, termıalyq, mehanıkalyq, hımıalyq titirkendirgishter.

Jiti tumaýdyń jıi sebebi — ınfeksıa. Ózine tán qozdyrǵyshy áli anyqtalmaǵan. Jiti tumaý organızmge qolaısyz jaǵdaıda muryn qýysynda bolatyn mıkrobtar belsendiliginiń artýynan da týyndaıdy, ol súzgishten ótip ketetin vırýstar arqyly da juǵady. Jáne temperatýranyń kúrt ózgerýi, qurǵaq aýanyń jyldam ylǵaldanýy, óte jyly nemese jylylyǵy jetkiliksiz kıim, shań-tozań, kómir untaqtary da sebepshi bolýy múmkin. Jiti tumaýda - ózinshe jeke nemese basqa aýrýlardyń belgileri de kezdesedi (mysaly, qyzylsha, súzek aýrýlarymen aýyrǵan naýqastarda).

Belgileri

Jalpy álsizdik paıda bolyp, keıde dene qaltyrap, muryn, jutqynshaq qurǵaıdy, muryn qyshyp, túshkirip, odan keıin eki tanaý da kezek-kezek bitip qalady. Aýrý kóp jaǵdaıda osy belgilerimen shektelýi múmkin, biraq keıde odan ári damı túsedi: ıis sezýi kúrt tómendeıdi, dám sezimi, daýysy ózgeredi. Murnynan sý aǵyp, erneýi qyzaryp, jaryq paıda bolady. Birtindep bólinetin zattyń túri qoıýlanyp, aýrý uzaqqa sozylǵanda ol shyryshty - irińdi, nemese irińdi túrge aınalady.

Birtindep bólinetin zattyń mólsheri men quramy ózgeredi, aqyrynda 12-14 kúnnen keıin bári óz qalpyna keledi. Keıde jiti tumaý kezinde emdelmegendikten asqynyp, jutqynshaqtyń shyryshty qabyǵy, óńesh, qolqa, ókpe qabynýy múmkin.

Rınoskopıamen teksergende muryn qýysynyń shyryshty qabyǵynyń qantalaǵany, barlyq shyryshty qabyqtyń isingeni jáne muryn túbi men onyń ártúrli bólimshelerinde shyryshty-irińdi zattyń kóp mólsherde jınalǵany baıqalady.

Emdeý

Tumaýdyń jiti kezinde sińbirmeýge tyrysý kerek, qatty sińbirgende syrqattyń asqynyp ketýi múmkin, sebebi esitý tútigi arqyly ınfeksıa ortańǵy qulaqka ótip, ony qabyndyrady. Jyly, qoıý qysha aralastyrylǵan ystyq sýǵa aıaqty salyp qoıý, ystyq shaı, sút ishý, aspırın túımedaǵyn qabyldaý jáne jyly, qurǵaq tósekke oranyp jatý, muryn ishine jumsartqysh maı jaǵý, kúnige 2-3 ret 5 tamshydan vazelın maıyn tamyzý, jáne 5 tamshydan 2-3 ret 2 paıyzdyq protorgol nemese 2 paıyzdyq kollargol quıý kerek. Sýlfanılamıd jáne antıbıotıkterden istelgen dári untaqtaryn muryn ishine úrleý jaqsy nátıje beredi. Jańa daıyndalǵan 1-2 paıyzdyq efedrın eritindisinde penısıllın, ampısıllın jáne t.b. murynǵa quıýdyń da aıtarlyqtaı járdemi tıedi. Dári dármektermen qatar fızıoemder de keńinen qoldanylady.
Jiti tumaýdyń aldyn alý úshin naýqastyń qorshaǵan ortasyn taza ustaýǵa qamqorlyq jasaý bólmelerdi dymqyldap tazartý, uıyqtar aldynda bólmeni jeldetip alý kerek.

Q.Medetbekova, joǵary sanatty terapevt-dáriger.
M.Gýbeev, hırýrg.

---