InfoHub Logo

Jolyń bolsyn, balaqaı! (slaıdymen)
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Balalardyń jol erejesi týraly bilimderin tolyqtyrý, meńgertý, bilgen - derin iske asyra bilýge úıretý, jolda júrý erejesin bilý
Tárbıelik: Oqýshylardy jol erejelerin buljytpaı oryndaýǵa, saqtyqqa tárbıeleý
Damytýshylyq: Jolda júrý erejesin este saqtaý arqyly bilgenderin paıdalana bilýge qalyptastyrý, este saqtaý qabiletterin damytý.
Sabaq ádisi: suraq - jaýap, áńgimeleý, túsindirý, meńgertý, jaǵdaıattardy taldaý.
Sabaq kórnekiligi: jol belgileri, sýretter, ınteraktıvti taqta
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi
A) Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý
á) Tárbıe saǵatynyń maqsatymen tanystyrý
2. Qazaqstan Respýblıkasynyń Gımnin oryndaý.
Muǵalim: Kósheler men jolda júrý erejelerin saqtaýǵa sonaý at - arba, páýeske kezinde - aq talpynys jasalǵan edi. 1683 jyly Reseıde patshalar Ioann jáne Petr Alekseevıchterdiń jeke jarlyǵy basylyp, onda atty bojymen basqarýǵa tyıym salyndy. At aıdaýshy jaqsy kórinýi úshin salt minýi kerek boldy.
1730 jyly jańa ýkaz basylyp, attar júgendelip, tártip buzbaı júrý kerek boldy. Ýkaz 1742 jyly qaıta shyǵyp, onda «Kimde - kim tártip buzatyn bolsa, jazalanady» delindi.
1812 jyly jańa erejede oń jaqty qozǵalys, jyldamdyqty shekteý, nómirlik belgiler qoıyldy.
1968 jyly Venada ótken jolda júrý týraly halyqaralyq konferensıada «Jolda júrý týraly konvensıa» qabyldandy. Osy qujat negizinde «Jolda júrý erejesi» jasaldy. ol 1973 jyly kúshine endi.
Baǵdarshamnyń paıda bolýy.
Kólik áli bolǵan joq, ony shyǵarý týraly da oı paıda bolǵan joq. Biraq Eýropada atarbalardyń kóptiginen jaıaý júrginshilerge
qıyndyq týdyrdy.
Mine, 1868 jyly Anglıada alǵashqy semafor paıda boldy. Ol parlament úıiniń aldynda ornatyldy. Dál osyndaı semafordy temirjoldyń boıynda paıdalana bastady. Ony aǵylshyn ınjeneri Naıt oılap tapty.
Semafordyń ishinde gazdy fonar ornatyldy.
Ókinishke oraı, 1869 jyly 2 qańtarda gazdy fonar jarylyp, polısıa qyzmetkeri jaralandy.
1914 jyly Amerıkada alǵashqy baǵdarsham oılap tabyldy. Onyń túsi ekeý edi: qyzyl jáne jasyl.
Sary tús 1918 jyly paıda boldy.
Úsh tústi baǵdarshamdy 1920 jyly Ýılám Potts pen Djon Harrıs oılap tapty.
Ómirde bizdi qorshaǵan
Baǵdarsham dos barshaǵa
1. Negizi qaýip - turǵan mashına!
Toqtap turǵan mashına - qaýipti, óıtkeni ol - joǵary jyldamdyqpen kele jatqan mashınany kórsetpeıdi. Joldy kesip óterde jan - jaǵyńa muqıat qarap al.
2. Toqtap turǵan avtobýstyń aldynan da artynan da ótpe!
Toqtap turǵan avtobýstyń artyndaǵy mashınany kórmeı qalýyń múmkin. Jaqyn jerdegi jaıaý jurginshilerge arnalǵan jolmen júrgen durys.
3. Baıqalmaıtyn qaýipten saqtana bil
Mashına tómengi jyldamdyqpen júrse de, ony ótkizip jibergen durys.

Tómengi jyldamdyqpen kele jatqan mashınanyń artynda joǵary jyldamdyqpen kele jatqan mashına bolýy múmkin.
5. Baǵdarshamnyń qasynda da qaýip kezdesýi múmkin.
Úlken qalalarda júrgizýshilerdiń ózi jol erejesin saqtamaıdy: joǵary jyldamdyqpen júrý, baǵdarshamǵa qaramaý, kez - kelgen jerge toqtaı salý. Sonyń barlyǵy jaıaý júrginshilerge zardabyn tıgizedi.
6. Mashına sırek júretin kóshelerde balalar únemi jol erejesin saqtamaıdy.
Mundaı kóshelerde balalar jol erejesin saqtamaı, kez - kelgen jerde joldy kesip ótedi.
7. Jol ortasy - qaýipsiz
Joldan óterde aldymen sol jaqqa, sosyn oń jaqqa qaraý kerek.
8. Aýladan shyǵý joly men kóshe qıylystary – qaýip oshaǵy.
Úlken qalalarda aýladan shyǵý jolda jáne kóshe qıylystarynda mashına joǵary jyldamdyqpen júrýi múmkin.
Jaǵdaıattarǵa taldaý jasaý
Jol belgileri sóılese...(Jol belgilerimen tanysý)

Qyzylorda oblysy, Jańaqorǵan aýdany,
Negizgi bilim beretin №221 Aqqum mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Berdiqojaeva Merýert