InfoHub Logo

Anemıa nemese qanazdyq qaı adamǵa da jaqsy emes. Al júkti áıelder úshin od múlde qaýipti: júktiliktiń durys damymaýyna, qıyn bosanýǵa, qursaqtaǵy náresteniń durys jetilmeýine soqtyrady.

Qanazdyq degenimiz — aǵzadaǵy temirdiń azdyǵy. Iaǵnı, aǵzada temirdiń az bolýynan erıtrosıt (qyzyl qan túıirshikteri) jáne onyń quramyna kiretin gemoglobın mólsheri azaıady. Al júkti áıelderdegi qanazdyqtyń 90 paıyzy temirdiń jetispeýine baılanysty.

Jalpy, adam aǵzasynda 4 gramdaı temir bolady. Bul — aǵza úshin óte mańyzdy elementterdiń biri. Organızmdegi temirdiń 75 paıyzy gemoglobınde. Temirdi, negizinen, mal ónimderinen (et) tolyq sińirýte bolady, al ósimdik tektes taǵamdarda ol edáýir kem. Taǵamdardy pisirý, qatty tońazytý jáne uzaq saqtaý kezinde onyń quramyndaǵy temir mólsheri azaıyp ketedi.

Aǵza temir tapshylyǵyn 4-5 jylda qalpyna keltire alady. Sondyqtan áıelder júkti bolar aldynda osyny eskerip, aldyn-ala temiri mol taǵam tutynǵany jón.

Anemıanyń temirdiń jetispeýinen basqa da sebepteri bar. İshki aǵzanyń sozylmaly aýrýlary, atap aıtqanda, revmatızm, júrektiń qabynýy, pıelonefrıt, gepatıtpen aýyratyndar da qanazdyqqa beıim keledi. Baýyr aýrýlary kezinde aǵzada temirdiń saqtalýy jáne onyń tasymaldanýy buzylady. İshek-asqazan aýrýlary kezinde de kútiný kerek.

Júktilik kezinde birqatar dárýmender men kobált, marganes, myrysh, nıkel sekildi shaǵyn elementterdiń jetispeýinen qanazdyq órshı túsedi. V12 dárýmeniniń, folıı qyshqylynyń, aqýyzdyń azdyǵy da keri áser etedi.

Júkti áıelder qanazdyqtan tek medısınalyq jolmen ǵana emes, sonymen qatar arnaıy emdám arqyly da emdele alady. Et ónimderi, jumyrtqa, balyq quramynda temir kóp ekenin eskerý qajet. Kakaoda, jumyrtqanyń sarysynda, buzaý etinde, buzaýdyń baýyrynda, júrekte, kúrketaýyq etinde temir kóp. Sondaı-aq, júkti áıelder irimshik, qaımaq, kilegeı sekildi sút ónimderin, qyzanaq, sábiz, qyzylsha, asqabaq, qyryqqabat tárizdi kókónisterdi jıi paıdalanǵany jón. Órik, anar, lımonnyń da paıdasy zor.

Qanazdyqtyń aldyn alý jáne odan emdelý úshin dári-dármekter qoldanylady. Biraq mundaı jaǵdaıda tamaqtanýdyń tártibin ustaný kerek. Abzaly júkti áıelderge askorbın qyshqylyn paıdalanǵan durys.

Aǵzadaǵy gemoglobın men erıtrosıtter quramynyń deńgeıi qalypqa kelgenniń ózinde emdi toqtatýǵa bolmaıdy. Aǵzadaǵy gemoglobın deńgeıiniń turaqtanýy temir qory qalypqa keldi degendi bildirmeıdi. Osy maqsatta Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy eki-úsh aı emdelgennen keıin anemıanyń gematologıalyq jaǵdaıy jaqsarǵannyń ózinde terapıany toqtatpaýdy, tek dári-dármek mólsherin eki ese azaıtýdy usynady. Sondyqtan únemi terapevt dárigerdiń baqylaýynda bolý kerek.

G. Jýndabekova

---