InfoHub Logo

Jýrnalıser eń aldymen - buqaralyq aqparat quraldary arqyly aqparatty jınaý, óńdeý ony halyqqa taratý qyzmetin atqarady. Qazirgi álem aqparattyq tehnologıadardyń joǵary deńgeıde damyǵan ýaqyty. Osyndaı ýaqytta shyǵarylatyn aqparattyń shyn nemese ótiriginiń ara-jigin ajyratý jýrnalıster úshin qıynǵa túsetini sózsiz. Shyǵarylǵan aqparttyń shyndyǵy men onyń dáıekti bolýy jýrnalıserdiń moınynda. Jýrnalıs qandaı salada jumys istese de, ol qoǵamdyq aqparattyq salanyń qyzmetkeri bolyp sanalady. Biraq halyqqa aqparat taratýda jýrnalısiń qyzmeti qanshalyqty erkin bolmaq?

Búgingi tańda jýrnalıserdiń sóz bostandyǵy basty problemalardyń biri bolyp tabylady. Olardy sheshý búgingi kúnniń mindeti. «Elimizde sóz bostandyǵy bar»,-dep jarıaǵa jar salǵanmen, kóp jaǵdaıda bul sózder moıyndalmaıdy. Ne degenmende jýrnalıser óz oılaryn ashyq túrde kórsetip, jarıalaı almaıdy. Olar árdaıym neıtraldy pozısıany saqtaı otyryp, tek dáleldengen aqparatty ǵana el aldyna shyǵara alady. Sebebi, jýrnalıs qate pikir nemese aqparat jarıalasa, ol tek onyń qatelesýi ǵana emes, barsha oqyp otyrǵan halyqtyń teris pikir qalyptastyrýyna sebep bolady. Sol úshin de jýrnalıs óziniń ár aıtatyn aqparatyn dáleldep, senimdi bolǵan jaǵdaıda ǵana el aldyna shyǵara alady. Jýrnalıs óziniń aıtqan ár sózi úshin úlken jaýapkershilik arqalaıdy.

Keı jaǵdaıda saıası bıliktiń «qolshoqparyna» aınalyp jatatyn jýrnalıser bar. Olar halyq arasynda teris aqparat taratyp jiberýi múmkin. Degenmen de, óz isterine adal, halyq úshin qyzmet etetin jýrnalıserimiz jeterlik. Olar ádil sheshim izdep, shyndyqty elge jetkizý úshin, kóp jaǵdaıda biraz qıynshylyqtar kórip jatady. Tipti ómirlerine qaýip tónetin jaǵdaılarda az emes.

Sóz bostandyǵy boıynsha elder arasynda Qazaqstan jyl sanap tómendep kele jatqany da ótirik emes. Sebebi, eldegi buqaralyq aqparat quraldary týraly zańǵa engizilgen ózertýler belsendi halyq pen azamattardyń óz oılaryn bildirý múmkindikterin shektep otyr.

Qorytyndylaı kele, jýrnalıser qyzmeti erkin dep aıta almaımyz. Sebebi, kóp jaǵdaıda jýrnalıserde óz oıyn erkin bildirýge múmkindik bolmaıdy. Olar tek dáleldengen aqparatty taratýshy retinde qyzmet atqarady. Qazirgi tańda jýrnalıserdiń sóz bostandyǵy máselesi ýlken problema retinde qarastyrylyp jatyr jáne jaqyn arada óz sheshimin tabady degen senimdemin. Jýrnalısıkanyń erkindigi - onyń basty qundylyǵy bolyp tabylady.

Qasymhanova Gaýhar Jomartqyzy

---