Kálsı. Perıodtyq júıedegi orny, qasıetteri
Taqyryby: Kálsı. Perıodtyq júıedegi orny, qasıetteri
Maqsaty:
1) Perıodtyq júıedegi orny boıynsha siltilik jer metaly kálsıge sıpattama berý;
2) Kálsı jáne onyń qosylystarynyń tabıǵatta kezdesýi, fızıkalyq, hımıalyq qasıetteri, bıologıalyq mańyzy, qoldanylýy týraly oqýshylardyń túsinikterin keńeıtip, teorıalyq bilimderin praktıkamen ushtastyrý arqyly pánge degen qyzyǵýshylyǵyn, tanym belsendiligin, oılaý qabiletterin arttyrý;
3) Qaýipsizdik tehnıkasynyń erejelerin basshylyqqa ala otyryp, oqýshylar - dyń dúnıetanymyn keńeıtip materıaldyq baılyqqa, ony ıgerý men saqtaýǵa kóńil bólýge daǵdylaryn qalyptastyryp, damytý.
Sabaq tıpi: jańa sabaq
Sabaq túri: dástúrli
Sabaqta qoldanylatyn ádister: suraq - jaýap, túsindirý, praktıkalyq jumys
Pánaralyq baılanys: bıologıa, tarıh
Sabaq jospary:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
“Metaldardyń adam ómirindegi jáne tabıǵı ortadaǵy mańyzy” taqyryby boıynsha hımıalyq dıktant;
“Q. Sátbaevtyń Qazaqstan metalýrgıasyna tıgizgen úlesi” taqyrybynda habarlamalar tyńdaý;
İİİ. Jańa bilimdi meńgerý kezeńi:
Óleń joldary arqyly sabaq taqyrybyn ashý, maqsatymen tanystyrý;
“Qaıtalaý – oqý aınasy” /kálsı elementine PJ orny boıynsha sıpattama berý/;
“Bilgenge – marjan” /kálsı elementiniń ashylý tarıhy, tabıǵatta taralýy jáne mańyzdy qosylystary/;
“Sa - tirshilik tiregi”/ kálsı elementiniń bıologıalyq mańyzy/;
Kálsı elementiniń fızıkalyq qasıetteri men alynýy;
“Hımıany boljammen uǵa almaısyń” /kálsı elementiniń hımıalyq qasıetteri,
hımıalyq tájirıbe/;
Kálsı jáne onyń qosylystarynyń qoldanylýy.
İÚ. Bekitý kezeńi
“Zerek bolsań, sheship kór”/deńgeılik tapsyrmalar oryndaý/
Bekitý suraqtary
Ú. Úıge tapsyrma
Úİ. Sabaqty qorytyndylaý, oqýshylardy baǵalaý
Hımıalyq dıktant
Jer betinde metaldardy paıdalaný osydan 10 myńǵa jýyq jyl buryn bastalǵan.
2. Bizdiń zamanymyzǵa deıin qansha jáne qandaı metaldar belgili bolǵan?
7 metal: altyn, kúmis, mys, temir, synap, qalaıy, qorǵasyn.
Metaldar men olardyń quımalarynyń attarymen atalǵan tarıhı dáýirler:
mys, qola, temir
Tabıǵatta metaldardyń ishinde taralýy boıynsha İ oryn alatyn qaı metal?
alúmını
Qalaıy men mystyń quımasy qola dep atalady.
Qorshaǵan orta faktorlarynyń áserinen bolatyn metaldyń búliný qubylysy –
jemirilý
Tiri organızmde eń kem degende qansha metal bar jáne qalaı atalady?
10 metal: temir, mys, magnıı, kobált, myrysh, marganes, molıbden,
natrıı, kalıı, kálsı
Alhımıkterdiń armany bolǵan metal – altyn.
Ǵalymdardyń esepteýinshe jyl saıyn jerge 3000 t jýyq meteorıt túrinde kezdesetin taza metal — temir.
Qazaqstan metalýrgıasynyń damýyna baǵa jetpes úles qosqan qaı ǵalym?
Qanysh Sátbaev
“Q. Sátbaevtyń Qazaqstan metalýrgıasyna tıgizgen úlesi”taqyrybynda habarlamalar tyńdaý
Jańa bilimdi meńgerý kezeńi
Kálsı degen kúmis tústi metalmyn,
Ómir boıy keregińe jete aldym.
Menmin – aq bor, áktas, mármár, ǵanyshpyn,
Tirshilikke qajet metal ataldym.
Qyrtysynda jerdiń men de kezdesem,
Artyq bolmas “Jer metaly men desem”
Ǵaryshtaǵy raketa da, ushaqtan,
Qoltańbamdy tabasyń sen izdeseń.
Janýardyń baqalshaǵy, qańqasy,
Jer betiniń mıneraldy ár tasy.
San qurylystyń sáýleti, negizi,
Qalanady menen ǵana oılanshy.
Qaıtalaý – oqý aınasy
Perıodtyq júıedegi orny boıynsha sıpattama berý:
Ca – 4 perıod, İİ toptyń negizgi topshasynyń elementi, siltilik jer metaly, s element.
Rettik nómiri 20, 20 proton, 20 neıtron, ıadro zarády +20, elektrondar sany – 20. Ar – 40.
Elektrondyq formýlasy 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
Valenttiligi: İİ
Totyǵý dárejesi: 0, +2
Bilgenge — marjan
Kálsı. Perıodtyq júıedegi orny, qasıetteri júkteý
Maqsaty:
1) Perıodtyq júıedegi orny boıynsha siltilik jer metaly kálsıge sıpattama berý;
2) Kálsı jáne onyń qosylystarynyń tabıǵatta kezdesýi, fızıkalyq, hımıalyq qasıetteri, bıologıalyq mańyzy, qoldanylýy týraly oqýshylardyń túsinikterin keńeıtip, teorıalyq bilimderin praktıkamen ushtastyrý arqyly pánge degen qyzyǵýshylyǵyn, tanym belsendiligin, oılaý qabiletterin arttyrý;
3) Qaýipsizdik tehnıkasynyń erejelerin basshylyqqa ala otyryp, oqýshylar - dyń dúnıetanymyn keńeıtip materıaldyq baılyqqa, ony ıgerý men saqtaýǵa kóńil bólýge daǵdylaryn qalyptastyryp, damytý.
Sabaq tıpi: jańa sabaq
Sabaq túri: dástúrli
Sabaqta qoldanylatyn ádister: suraq - jaýap, túsindirý, praktıkalyq jumys
Pánaralyq baılanys: bıologıa, tarıh
Sabaq jospary:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
“Metaldardyń adam ómirindegi jáne tabıǵı ortadaǵy mańyzy” taqyryby boıynsha hımıalyq dıktant;
“Q. Sátbaevtyń Qazaqstan metalýrgıasyna tıgizgen úlesi” taqyrybynda habarlamalar tyńdaý;
İİİ. Jańa bilimdi meńgerý kezeńi:
Óleń joldary arqyly sabaq taqyrybyn ashý, maqsatymen tanystyrý;
“Qaıtalaý – oqý aınasy” /kálsı elementine PJ orny boıynsha sıpattama berý/;
“Bilgenge – marjan” /kálsı elementiniń ashylý tarıhy, tabıǵatta taralýy jáne mańyzdy qosylystary/;
“Sa - tirshilik tiregi”/ kálsı elementiniń bıologıalyq mańyzy/;
Kálsı elementiniń fızıkalyq qasıetteri men alynýy;
“Hımıany boljammen uǵa almaısyń” /kálsı elementiniń hımıalyq qasıetteri,
hımıalyq tájirıbe/;
Kálsı jáne onyń qosylystarynyń qoldanylýy.
İÚ. Bekitý kezeńi
“Zerek bolsań, sheship kór”/deńgeılik tapsyrmalar oryndaý/
Bekitý suraqtary
Ú. Úıge tapsyrma
Úİ. Sabaqty qorytyndylaý, oqýshylardy baǵalaý
Hımıalyq dıktant
Jer betinde metaldardy paıdalaný osydan 10 myńǵa jýyq jyl buryn bastalǵan.
2. Bizdiń zamanymyzǵa deıin qansha jáne qandaı metaldar belgili bolǵan?
7 metal: altyn, kúmis, mys, temir, synap, qalaıy, qorǵasyn.
Metaldar men olardyń quımalarynyń attarymen atalǵan tarıhı dáýirler:
mys, qola, temir
Tabıǵatta metaldardyń ishinde taralýy boıynsha İ oryn alatyn qaı metal?
alúmını
Qalaıy men mystyń quımasy qola dep atalady.
Qorshaǵan orta faktorlarynyń áserinen bolatyn metaldyń búliný qubylysy –
jemirilý
Tiri organızmde eń kem degende qansha metal bar jáne qalaı atalady?
10 metal: temir, mys, magnıı, kobált, myrysh, marganes, molıbden,
natrıı, kalıı, kálsı
Alhımıkterdiń armany bolǵan metal – altyn.
Ǵalymdardyń esepteýinshe jyl saıyn jerge 3000 t jýyq meteorıt túrinde kezdesetin taza metal — temir.
Qazaqstan metalýrgıasynyń damýyna baǵa jetpes úles qosqan qaı ǵalym?
Qanysh Sátbaev
“Q. Sátbaevtyń Qazaqstan metalýrgıasyna tıgizgen úlesi”taqyrybynda habarlamalar tyńdaý
Jańa bilimdi meńgerý kezeńi
Kálsı degen kúmis tústi metalmyn,
Ómir boıy keregińe jete aldym.
Menmin – aq bor, áktas, mármár, ǵanyshpyn,
Tirshilikke qajet metal ataldym.
Qyrtysynda jerdiń men de kezdesem,
Artyq bolmas “Jer metaly men desem”
Ǵaryshtaǵy raketa da, ushaqtan,
Qoltańbamdy tabasyń sen izdeseń.
Janýardyń baqalshaǵy, qańqasy,
Jer betiniń mıneraldy ár tasy.
San qurylystyń sáýleti, negizi,
Qalanady menen ǵana oılanshy.
Qaıtalaý – oqý aınasy
Perıodtyq júıedegi orny boıynsha sıpattama berý:
Ca – 4 perıod, İİ toptyń negizgi topshasynyń elementi, siltilik jer metaly, s element.
Rettik nómiri 20, 20 proton, 20 neıtron, ıadro zarády +20, elektrondar sany – 20. Ar – 40.
Elektrondyq formýlasy 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
Valenttiligi: İİ
Totyǵý dárejesi: 0, +2
Bilgenge — marjan
Kálsı. Perıodtyq júıedegi orny, qasıetteri júkteý
You Might Also Like
