InfoHub Logo

Muǵaljar taýynyń etegin qýalaı aqqan uly Jemniń oń betin­degi ıir-ıir jıde to­ǵaı­lary men túbekteı oratylyp jatqan qalyń shıli qoltyqtardy ejelden qonys etken bizdiń aǵaıynnyń kóbirek shoǵyrlanǵan jeriniń biri — «Kemer shı» edi. Nebir qıyn kezeńderde de, el yqtasyny mol osy «Kemer shıdegi» Ermaǵanbet ıshan meshitin es kórip, sonyń tóńiregine toptala kele, bul jerdi úlken aýylǵa aınaldyryp jibergen. Keıin «Kemer shıge» «Qyzyl bulaq» pen «Kók túbek»-ti qosyp, irilendirilgen kolhoz bolǵanda da; aqyry osylarǵa «Bulaqty kól» men «Qara tas»-ty qosyp, sovhoz qurǵanda da, ortalyq «Kemer shı» bolyp qala bergen soń, jan-jaqtan el qosylǵan bul aýyldyń kólemi edáýir ulǵaıyp ketken. Búginde o sheti men bu sheti at shaptyrymdaı bop dalıyp jatqan osy «Kemer shıdegi» bizdiń aǵaıyndy bir sýyq habar dúr etkizdi.

…Kesek kempir qaıtys bolypty!

…Ne deıdi!?

…Oıpyraı, jaqynda ǵana bir aby­synynyń jyly berilip jatqanda, ap­paq jaýlyǵy qarqaradaı bolyp, ja­ryq­tyq, qaq tórde qaqıyp otyr edi ǵoı…

…Iá, dám taýsylsa, daýa joq qoı. Búgin… beısenbiden jumaǵa qaraǵan túnde, júrip ketipti, jaryqtyq!

…E, «jazmyshtan ozmysh joq!» degen osy!

…Degenmen áıteýir el-halyqtyń ortasynda, bala-shaǵasynyń aldynda, toqsanǵa jaqyndap baryp ketip jatyr ǵoı. Pende munan artyq Qudaıdan ne tilemek! Aldynan jarylqasyn endi marqumnyń… — desip, estigen aǵaıyn-týma erterek qımyldap, kempirdiń jalǵyz nemeresiniń úıine qaraı, kóńil aıtýǵa top-top bolyp aǵyla bastady.

***

Qaı jerde, qaı elde kempir ólmeı jatyr, táıiri…

Kesek ájemizdiń qazasy da — Al­lanyń ámirimen tórelep kelgen sondaı aq ólimniń biri-tuǵyn. Biraq… myna jamanat habar ol kisiniń qadirin biletin bizdiń aǵaıynnyń birazynyń, — ásirese úlkenderdiń, — júregin aıazdaı qaryp ótti.

Bul «Kemer shıde» buryn da jaqsy ájeler bolǵan ǵoı… Alaıda Kesek áje­m­niń orny múlde bólek-tuǵyn. Ol kisi shytyradaı appaq jaýlyǵy qa­qyraıyp, áıel de bolsa, ómiri eń­keıip kórmegen ór keýdesi tip-tik kúıin­de, keıingi jyldary ǵana qolyna ustaǵan uzyn aq taıaǵyn patshalardyń asataıaǵynsha asyqpaı shanshyp tastap… shanshyp tastap, bir jaqtan kele jatqanynda mundaı sándi de saltanatty, hám bekzat kempirge jolaı kezdesken aýyldyń qarapaıym erkekteri túgili, atqa miner atanyp júrgenderiniń ózi tura qalyp, elpildeı amandasyp jatýshy edi. Al anadaıdan kórgen ke­lin-kepshikteri toqtaı qalyp… ıilip-búgilip qaıta-qaıta sálem salyp, Kesek ájem ózi: «Baqytty bolyńdar, shyraqtarym!» dep batasyn berip, basyn ızep qana ótip ketkenshe, ınabat qylyp qozǵalmaı turýshy edi.

Imandy bolǵyr meniń ájem Jamal da el syılaıtyn kisiniń biri-tuǵyn. Óıtkeni Ermaǵanbet ıshan atamyz dúnıeden ótken soń, endi meshitke bas bolatyn eki ulyn birdeı Keńes ókimeti kóz kórmeske aıdap joq qylǵanda, nemere týysy — meniń atam Ybyraı osynda ımamdyq etken eken. Sondyqtan basyn báıgege tigip, pálen jyl osynda ımam bolǵan atamnyń qosaǵy — Jamal ájemniń atyn atamaı, jurt «elti» dep qurmetteıtin-di.

Sol kisiden bir kúni Kesek kempir týraly ádeıi suraǵam:

— Áje, osy… Kesek kempirdi kórgen el nege ıilip-búgilip tura qalady? — dep.

— Táıt ári! — dep ájem keıip tastady. — «Kesegiń» azdaı, «kempiriń» ne? «Áje!» de. O kisi myna sózińdi estise, qula­ǵyńdy kesip alady, bildiń be! — dedi ol.

Shoshyp kettim. Degenmen «án­sheıin­de meniń tabanyma kiretin shógir, óziniń mańdaıyna qadalsyn dep otyratyn ájem; kádimgi, jan balasyna shekemnen sherttirmeıtin qamqor ájem, eger bireý meniń qulaǵymdy kesip alǵaly jatsa, qalaısha ara túspeıdi?!» degen bir suraq tilimniń ushyna kep qalyp edi, biraq aıta almadym. Ájem bolsa, Kesek kempirdiń qulaq kesýge tolyq qaqy bar adamdaı jáne… oǵan arasha túsýge eshkimniń, tipti óziniń de qaqysy joq kisi sekildi, kónbis keıipte otyr.

Sodan jaman shoshyǵan men, álgi sózimdi Kesek kempir estip qalsa, qulaǵymdy kesip alady-aý dep qorqyp:

— Oı, ájeke, bilmeı qaldym! En­di­gári ondaı sózdi aıtpaıyn. Tek Kesek áje estip qalmasynshy! — degem jalynyp.

Ájem sylq ete qaldy:

— E, sóıt, aınalaıyn! Ol kisi de — men sekildi ájeń ǵoı… Men sekildi, ol da — Qarakesektiń qyzy. Sosyn ǵoı, osy aýyldyń kisileri «Kesek kempir» atandyryp júrgeni.

Al, endi… jasy kishiler, kelin-kepshik, ol kisini kórgende tura qap jatsa, úlkendi syılaý, iltıpat kórsetý degen — kishi ataýlynyń mindeti bolady, qarǵam. Óziń de úlkenderdi kórgende sóıt! Bul — jalpy eldiń tárbıesi… dástúr! Onyń ústine, ájeń jaqsy adam bolǵasyn, tipti erekshe syılaıdy-daǵy bári… — degen ol.

«Ájeń jaqsy adam bolǵasyn!»…

Kesek ájem shynynda nesimen «jaq­sy adam» ekenin uǵatyn shama — ol kezde mende joq. Bári-bárin keıin estip, keıinirek uqtyq qoı…

Bizdiń aǵaıyn ol kisini biz kórgen kezden kóp buryn, túý erteden syılaıdy eken! Óıtkeni Kesek ájemniń otaǵasy Janbaı degen kisi — Toqsanbaı babamyzdan taraǵan alty uldyń ne eń úlkeni emes, ne eń kishisi emestigine qaramastan, qara shańyraq naq osy Kesek ájemizdiń arqasynda, onyń otaǵasy Janbaı urpaqtarynda qalypty.

Olaı bolatyny — aldyndaǵy aǵa­lary da, keıingi inileri de Janbaıdan buryn dúnıeden ótip ketkende, sol Jan­baıdyń ózi — nebári elý tórt-aq jyl ǵumyr keship, bul da marqum bol­ǵan. Sonda bas kóterer er azamattarynan túgel aırylǵan Toqsanbaı áýletiniń berekesin qashyrmaı, áıel de bolsa báriniń basyn qosyp, tizgindi qatty ustap otyrǵan — osy Kesek ájemiz bolypty.

Qaı zamanda da er bolsyn, áıel bol­syn, aǵaıynǵa bas bolǵan kisi — bereke basy ǵoı… Birge týǵan alty jigit­tiń bári baqılyq bolǵan soń, solar­dyń jesir qalǵan áıelderi men jetim qalǵan bala-shaǵalarynyń búkil jaýapkershiligin óz moınyna alǵan ájemiz, áýlettiń birde-bir jetimi men jesirin eshkimge jáýteńkóz etpeı, eńsesin túsirmeı, jaqyn-jýyqtyń qaı-qaısysyna da óziniń meıirimimen, ádildigimen, keıde tipti qataldyǵymen top jazdyrmaı; týra sózimen de, adal isimen de úlgi bola júrip, aqyry qazaq uǵy­myndaǵy qut qonatyn oryn — kádimgi Qara shańyraqty balasy (jal­ǵyz uly) Jumaǵalıǵa ustatypty áıteýir.

Sosyn-aq, bir atanyń áýleti munyń aýzyna qaramaǵanda; munyń ıegi qalaı shoshaısa, is solaı qaraı baǵyt almaǵanda, qaıtedi!? Sosyn-aq, qaq tórde shytyradaı appaq jaýlyǵy qaqyraıyp otyryp, eldiń eń aldymen ol sóılemegende, ol jón siltemegende, kim úlgi kórsetpek?! Óıtkeni, tutas áýletti bylaı qoıǵanda, osy áýlettiń árbir adamynyń atyna kóleńke túsirer is bola qalsa, aǵaıynnyń aryn arlaýǵa aldymen kirisetin de — osy Kesek ájemiz bolypty.

Iá-á! Aǵaıynnyń úlkenderi muny da jyrdaı qylyp aıtyp otyrǵandaryn keıin talaı estidik qoı!

…Kúlli Toqsanbaıdyń qara shańyra­ǵyn jalǵyz uly Jumaǵalıǵa tabystap, Kesek ájem: «E, Alla! Endi jettik pe, jetildik pe?!» dep otyrǵanynda, keshegi bir kúnderdegi tárkileý degen páleden talyp shyqqan; odan keıin otyz ekiniń ashtyǵynda qynadaı qyrylǵan; onan keıingi qýǵyn-súrginnen jer asyp, jeken sý asyp, joq bop ketken urpaqtan qalǵan Toqsanbaı áýletiniń jańa ǵana jelkildep ósip kele jatqan balalary endi qandy qyrǵyn soǵysqa ilikkende, kempirdiń kóńilindegi jalǵyz medeýi — bul kezde kishkentaı ǵana «Qyzyl bulaq» kolhozyna basqarma bolýǵa ja­rap turǵan óziniń bir túıir uly Juma­ǵalı eken. «Atasynyń qara shańyraǵyn qolyna tabystadym; Qudaıǵa shúkir, kelin túsirip, nemere súıdim!» dep kem­pir­diń eńsesi endi kóterilip otyr­ǵan­da, soǵysqa aldyńǵy lekte ketken azamattardan qara qaǵaz qaptap; aǵaıyn-týystyń, jeńgeleri men kelin­deriniń qara jamylyp, zar qaqsap qal­ǵandaryna júregi shydamaǵan jalǵyz uly Jumaǵalı, — buryn bronmen qalyp júrgen basqarma Jumaǵalı, — aýdan estise, taǵy da bronmen alyp qalady dep, túý Temir qalasyndaǵy áskerı komısarıatqa ózi tikeleı baryp, eshkimge aıtpastan áskerge ketip qalypty.

Qaıran azamat-aı… dám tartty ma eken, qan tartty ma eken, Qudaı bilsin!

Úı-ishine, anasy men áıeline de aıtpaı, Jumaǵalı soǵysqa ketip qalǵanyn estigende, Kesek ájemiz bir aýyz sóz aıtpastan, sazaryp otyryp qaldy desedi… Neǵylsa da, áıteýir jylaýyq kóp qatyndardyń biri qusap kóz jasyn kól qylmaı, ór basyn tik ustap, eshkimge syr bermegen. Aıtýshylarǵa qaraǵanda, keshegi basqarmanyń áıeli Nazym sheshemiz kempirden qorqyp jylaı da almaı, kolhozdyń buzaýyn baǵyp júrip únsiz egiledi eken.

Sóıtip júrgende, qyryq tórtinshi jyly kúzdigúni Nazym sheshemizdiń baǵymyndaǵy bir buzaýy joǵalady ǵoı. Tóńirekti túgel sharlap, buzaýdyń ózin taba almasa da, áldebireýlerdiń ony ustap ketken izi shyǵyp, izdeý bastalady.

Aýdannan da, sol kezde «týf» degende túkirigi jerge túspeı turǵan mı­lısıa Bektur shyǵyp, jer sholyp júrgende, «Qyzyl bulaqtyń» jel­kesindegi «Egindi bulaq»-tyń saıynan syzdyqtap shyǵyp jatqan tútin ıisin sezip qalyp, aýyldaǵy eki-úsh shal men tórt-bes qatyn-qalashty ertip kep, álgi jerdi qorshasa, osydan úsh jyldaı buryn Býgýrýslandaǵy áskerı daıyndyq bóliminen qashyp, sodan beri ustatpaı júrgen — myna kórshi «Qaratas»-tyń kisileri Borashbaı men Sálimbaı degen dezertırler eken. Buzaýdy da solar urlap, soıyp alǵan.

Ol ýaqytta jurt bir tostaǵan bıdaı úshin atý jazasyna kesilip, kemi Itjekkenge aıdalyp jatqan kez. Al, endi kolhozdyń balyqtaı bylqyldaǵan semiz buzaýyn joǵaltýdyń jazasy qandaı bolatynyn kózge elestetý tipti qıyn. Onyń ústine, buzaý baqtashysy — kúni keshegi basqarmanyń qatyny Nazym sony ózi soıyp alǵan bolý kerek dep, áldebireýler pysh-pysh ósek órbite bastasa kerek.

Basqasy — basqa ǵoı, soǵan jany kúıip, órtenerdeı bolyp júrgen Kesek kempirdiń kelini Nazym sheshemiz, Borashbaı men Sálimbaıdy aıyrmen túırep, jaryp tastaı jazdapty desedi. Mılısıa Bektur: «Bul — samosot! Samosot! Samasot jasaýǵa bolmaıdy, qatyn joldastar!» dep aıqaılap júrip, áreń bassa kerek.

Ertesine, qasyna seriktikke kolhozshy Qaldyǵuldy alyp, Bektur-mı­lı­sıa álgilerdi aýdanǵa aıdap áket­­pekke kolhoz keńsesiniń aldynda tur­ǵanda, ústinde uzyn qaptama shapan, basynda qarqaradaı bıik aq jaýlyq, qolynda jún tútetin sabaý… tip-tik, uzyn boıly Kesek kempir osy jerge kelse, Sálimbaı degendi tanymaıdy eken, biraq Borashbaı kózine ottaı basylypty. Sol-aq eken, Kesek kempirdiń qantalaǵan janaryna jas tolyp, ájemizdi ol da tanyǵannan-aq, buqpantaılaı bergen Borashbaıdy kempir qolyna ustaı kelgen sabaýmen jon arqadan eki ret tartyp-tartyp jiberdi desedi kórgender.

— Jaqsydan týǵan — jaman ıt! — depti aqyryp. — Ákeń — otyz birinshi jyly ashtan qyrylǵaly otyrǵan eldi bastap, eń bolmasa qatyn-bala qara­qalpaq pen ózbektiń júgerisiniń nanyna jetip aman qalsyn dep, basyn báıgege tigip, Besqalaǵa tartqanda, «sabatajshy» dep sábet atyp tastaǵan, belgili azamat Begeı edi. Áskerden qash­sań, ákeńdi óltirgen sábette ke­giń bar shyǵar! «Qaı jaqsylyǵy úshin qanymdy tógip, qorǵaımyn osy­ny!» degen shyǵarsyń. Jaraıdy! Al, endi bir-bir jetimekpen jesir qalǵan qatyndardyń kóz jasynan qalaı qoryqpadyń, ıt!? Bir buzaý joq bolǵany úshin, bir kelin erteń temir tordyń arjaǵynda shirise, artynda qalǵan myna men qusaǵan kempir men Jumaǵalıdan qalǵan jalǵyz ul sekildilerdiń tirligi ne bolatynyn nege oılamadyń, a?

Soǵan da mıyń jetpedi me?!

Bar! Aq-qarańdy Qudaı aıyrar! Tek esińde bolsyn, taıaqty áskerden qashqanyń úshin jegen joqsyń; ózi júdeý jetim-jesirlerdiń kóńilderin jer ǵyp basqanyń úshin jediń! Umytpa osyny… — depti de, artyq sóz aıtpastan, úıine qaıtyp ketipti.

* * *

Aıta berse, áńgime sozyla beredi ǵoı!

…Ájem marqumdy eki kúnnen keıin «Kemer shıdegi» ózimizdiń aǵaıynnyń qaýymyna qoıyp kelgen soń, — (ol kezde bizdiń aýylda restoran, asqana degender atymen joq), — nemeresi Turǵalı baýyrymyz sadaqaǵa jıylǵan eldi kórshi aǵaıyndardyń úılerine on bes-jıyrmadan bólip, as bergen.

Sondaı úılerdiń birinde jurt shaıǵa endi bas qoıa bergen kez edi…

— Aı, jamaǵat! — degen bireýdiń qarly­ǵyńqy daýsy jurtty jalt qaratty.

İshkeli otyrǵan keselerin bireýler aýyzdaryna apara berip toqtatsa, endi bireýler aldaryna ala bergen shynyaıaqtaryn dastarhan shetine qoıyp, kidirip qaldy.

— Aı, jamaǵat! — dedi taǵy, saqaly seldirleý bolǵanmen, sarǵysh murty deldıgen bir egde kisi qaıtalap. — Búgin sender qandaı adamdy jóneltip kep otyrǵandaryńdy bilemisińder?

«Bul kisi ne aıtqysy kelip otyr?» degendeı, jurt ańtarylyp qalǵan.

— Árıne… — dedi álgi kisi, — osy aýyldaǵy eń kóp jasaǵan kárini — myna Turǵalıdyń toqsanǵa taqaǵan ájesin qoıyp keldik dep otyrǵan shyǵarsyńdar. Durys olaryń da…

Biraq bul kempir — Turǵalıdyń ǵana ájesi emes, osy tóńirektegi eldiń qaı-qaısysyna da ana bolýǵa ábden laıyq adam edi.

Myna otyrǵan meni, — jaman qoıshy shaldy, — biriń bilseńder, biriń bilmeıtin shyǵarsyńdar. Biraq bilmeıtinderiń de qulaǵdar bolýlaryń ábden múmkin. Óıtkeni biz bar, bas­qalar bar, soǵys kezinde ártúrli sebeppen «qashqyn» atalǵandardy osy kúni jurt ańyz ǵyp aıtatyn bolypty ǵoı.

Ańyz qylar eshteńemiz joq bolsa da, ańyz etseńizder, sol ańyz qylǵan qashqyndaryńyzdyń biri — myna aldaryńda otyrǵan men — Borashbaı bolam!..

Jurt, ásirese jastar jaǵy, ańyryp qalǵan. Áıtse de:

— Oı, Boreke, keıin týǵan bir-jar bala bolmasa, ózge jurt sizdi biletin shyǵar…

— «Bandy» Borashbaıdy biz túgil, búkil aýdan bilmeı me?! Onyń nesin dabyraıtyp otyrsyń?! — dep, ár jerden naǵashyly-jıendi, jezdeli-baldyzdy bireýler qaǵyta bastap edi…

—Iá, endi qazir ne deseńder de, senderdiki raýa ǵoı! Biraq… meniń aıt­paǵym — múlde basqa edi. Myna ózderiń jańa ǵana baqılyq mekenine qoıyp kelgen jaryqtyq Kesek kem­pir meniń qaıtadan el qataryna qo­sylýyma qa­laısha yqpal etken adam ekenin aıtpaq em… — degen Borashbaı, sál kidirip baryp, álginde biz baıandaǵan tarıhty bastan-aıaq qaıta saırasyn-aı!..

Saıraı kele:

— Aqyry… ustaldyq! — dedi ol bir kezde. — Ustalǵan soń, árıne, sot­taldyq! Sibirge aıdaldyq aǵash kesýge… Úsidik, tońdyq! Ashyqtyq, aýyr­dyq. Ólip te qala jazdaǵan kez boldy… Ne kerek, kórmegen azabymyz qal­mady! — dedi júzi túnerip. — Sonshama qıyn­shy­lyq kórgende, biz baıǵusty elge esen-saý jetkizgen ne sonda deısizder ǵoı… Árkimniń sebebi árqalaı shyǵar, al meniń ózimdi aman jetkizgen — quı senińder, quı senbeńder! — osy kempirdiń: «Jaqsydan týǵan — jaman ıt!» dep aqyryp kelip, jon arqamnan eki ret esten ketpesteı etip sabaýmen tartyp-tartyp jibergeni boldy! — dep, áldenege daýsy tarǵyldanyp baryp, egde kisiniń ıegi shoshańdap ketti.

Shamasy, kóńili bosap ketti-aý… Álgi ázil-ospaq sap tıylyp, jurt siltideı tynyp qaldy.

— Kisini óltiretin de, ıakı ólim aýzynan julyp alatyn da — sóz degen bir qudirettiń baryn men ómirimde birinshi ret sol kezde uqtym! — dedi Borashbaı bir kezde, jasaýraǵan kózin kóldeı oramalymen bir súrtip tastap. — Máselen, meniń ólgenim emeı nemene edi; kempir jaı urmaı: — «Jaqsydan týǵan — jaman ıt» dep kelip, aqyryp urǵasyn! Uǵyna bilgen kisige, munyń arjaǵynda: — «Ákeń — ashtan qyrylǵaly otyrǵan eldiń qatyn-balasyn aman saqtap qalý úshin, basyn báıgege tikken belgili jaq­synyń biri Begeı edi… Sodan týǵan sen — neden ıt boldyń?!» — degen saýal ja­tyr edi ǵoı! Kempirdiń taıaǵy emes, meniń janyma jaman batqan — osy sóz-tuǵyn.

Al elge esen-saý jetkenim — aıdalyp bara jatqanda ózime-ózim sert bergem: — «A, Qudaı! Elge esen-saý jeter bolsam, kúnámdi eńbegimmen jýyp, osy kempirdiń aıaǵyna bir jyǵylarmyn-aý baryp!»… dep. Sibirdiń sýyǵynan da, aýyr jumys pen ashtyqtan da, nebir azapty aýrýlardan da meni óltirmeı aman alyp shyqqan — osy sert sózim boldy! Óıtkeni sertti sózimde turý úshin, maǵan qaıtkende de ólmeý kerek edi! Elge aman jetý kerek-tuǵyn. Sol sóz óltirmeı alyp shyqty meni! Súıretilip bolsa da elge jetýge septesti ǵoı, áıteýir!

Sertime jettim…

Kesek kempirdiń aıaǵyna jyǵylyp, kezinde keshirimin aldym! Keshirim túgili, sotty bolyp kelgen soqa basym sopıyp júrgende, osy kisilerdiń aǵaıy­nynyń qyzy Nursıpany alýǵa da bı kempir qarsy bolǵan joq. Qudaıǵa shúkir, qazir sodan úbirli-shúbirli bop otyrǵan jaıymyz bar.

Eger kezinde osy kempir sekildi bir esti kisi jolyqpaǵanda, men kim bo­lyp keter em… Árıne, ony bir Qudaı bil­mese, basqa kim biledi! — dep, Borashbaı tereń bir kúrsinip, dastarhannan sál sheginip otyrdy.

Bireý:

— Oı, jaryqtyq-aı! Jaqsylardyń jazasy da — bile-bilgenge bir ǵıbrat eken-aý! — dep qalǵan.

— E, jaqsylar ne aıtsa da, keıingiler jamandyqtan aýlaq bolsyn, — dep aıtady daǵy, — dep ekinshi bireý qoshtaı berip edi…

—Iá-á… — dep, osy aýyldyń aýzy ýáli kisileriniń biri sózdi ilip áketti. Jaryqtyq, Kesek kempir sekildiler bu dúnıeniń esh kitabynan ózderi oqy­masa da, tirliktiń kádýilgi ıman men meıirimge negizdelgen ádil zańymen ómir súrgen jandar ǵoı… Sondyqtan janyndaǵy jurtqa jaqsylyq jasaýdan asqan kisiliktiń joqtyǵyna kámil senip ótken adamdar ǵoı olar!

Imandary salamat bolsyn, jaryq­tyqtardyń! — dep edi.

— Iá, Alla Taǵala jaqsylardyń qaı-qaısysyna da ıman baılyǵyn bere kórsin! — dep, jurt gý-ý ete qaldy.

«Apyraı, tirliginde talaıǵa sharapaty tıgen ájemiz, myna fánıdiń júzinen ótip bara jatqanda da, ózine tıesili ıgi tilekti bu dúnıeden áldeqashan ótip ketken qanshama jaqsy-jaısańmen bólisip, qanshama marqumdardyń rýhyn shat qyldy eken!? Kúlli jamaǵat jaqsy-jaısań múhmın marqumdardyń bárine Alla Taǵaladan ıman baılyǵyn tiledi ǵoı! Shyn jaqsynyń shapaǵaty — eki dúnıedegilerge de birdeı! — deýshi edi úlkender. Sol ras bolǵany-aý, á!? — dep oıladym men.

Bu­laı oılamasqa shara joq edi mende…

 

* samasot — orystyń «samosýd» degen sózin buzyp aıtý.

---