InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Kompúter - ámbebap esepteýish mashına. Kompúter qurylǵylarynyń mindetteri men múmkindikteri
Sabaqtyń maqsaty: kompúter qurylǵylarymen tanystyrý
Bilimdilik: Oqýshylardy DK - men, onyń negizgi bloktarymen, jáne olardyń mindetimen tanystyrý. EEM - niń múmkindikterin kórsetý. Kompúterdiń negizgi qurylǵylary – prosesormen, JJQ - men tanystyrý;
Tárbıelik: Oqýshylardyń tárbıelikke, uqyptylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq – abstraksıasyn damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, ınt. taqta, slaıd kórmesi
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oı sanany arttyrý,
Búgingi kún talaby.
Bile bilseń bul dáýir,
Informatıka zamany

İİ. Úı tapsyrmasy. Oı shaqyrý - qyzyǵýshylyqty oıatý kezeńi
İİİ. Jańa bilimdi ıgerý
IV. Blıns - trenıń suraqtary
V. Qorytyndy. Sýretke qarap uqsastyǵyn tabyńyzdar
VI. Mıǵa shabýyl. Vengr jumbaǵy
Vİİ. Bekitý, baǵalaý
VIII. Úıge tapsyrma berý. Qorytý

İİ. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý. (Doda oıyny)

Erte zamanǵy jáne bárimizge belgili esepteý quraly esepshot bolyp tabylady. Derekterge qaraǵanda onyń jasy 2000 - 5000 jyldar shamasynda, al paıda bolǵan jeri ertedegi Qytaı nemese ertedegi Egıpet, tipti ejelgi Gresıa bolýy da múmkin. Bul sanaý quralyn qytaılyqtar «sýan - pan», japondyqtar «serobán» dep ataǵan.
1. Suraq: (10 upaı) Bul sanaý quralyn grekter men Batys Eýropalyqtar ne dep ataǵan? Jaýaby: Abak
Birinshi elektrondy esepteýish mashına 1946 jyly AQSH - tyń Pensılvan ýnıversıtetinde jasaldy, qurastyrýshylar Dj. Moýchlı men Dj. Ekkert boldy
2. Suraq: (10 upaı) Bul alǵashqy EEM qalaı ataldy? Jaýaby: ENIAC
3. suraq (20 upaı). Myna sýrette qandaı esepteýish mashınasy beınelengen?
Jaýaby «Mark - 1» elektromehanıkalyq esepteýish mashına.
4. suraq ( 20 upaı) 1694 jyly ataqty nemis matematıgi Leıbnıs Paskaldiń ıdeıasyn damytyp, óziniń qandaı esepteýish mashınasyn qurastyrdy? Jaýaby: Arıfmometr
5. suraq. (30 upaı) 1642 jyly dúnıe júzinde birinshi ret mehanıkalyq mashınasyn kim qurastyrdy? Jaýaby: fransýz matematıgi Blez Paskal
6 suraq.(30 upaı) Alǵashqy avtomatty esepteýish tehnıkasynyń avtory, aǵylshyn oqymystysy kompúter atasy kim? Jaýaby: Charlz Bebbıdj

İİİ. Jańa sabaq
Kompúter “sózi” esepteýish” degendi bildiredi, ıaǵnı esepteýge arnalǵan qurylǵy. kompúter - derekterdi baǵdarlamalap óńdeýge arnalǵan elektrondar qurylǵy. Qazirgi kompúterler tek eseptep qana qoımaı, sıfrlyq emes (mátinder, dybystar, grafıka jáne t. b.) aqparatty óńdeıdi, ár túrli tehnologıalyq prosesterdi, derekter bazasyn jáne basqalardy basqarady. Bul tıpti kompúterlerdi dúnıe júzinde júzdegen óndirýshiler shyǵarady. Olar ózara ónimdiligimen, jadynyń syıymdylyǵymen jáne birqatar fýnksıonal múmkindikterimen erekshelenedi. DK - si. Biraq. DK - lerdiń barlyq tıpteriniń aqparat óndeý jáne adammen qarym - qatynas jasaýynyń negizgi prınsıpteri birdeı. Derbes kompúter ónerkásip buıymy retinde ózara jalǵastyrýshy kabeldermen baılanystyrylǵan birneshe bloktardan turady.

Bloktardyń nomenklatýrasy ár túrli bolýy múmkin, biraq kez kelgen kompúter jumys isteýi úshin, úsh bloktan turatyn jınaq kerek. Basqa qurylǵylardyń barlyǵy qosymsha dep atalady. Olarǵa prınter, dybys kolonkalary, qulaqqap, mıkrofon, modem, skaner, maýs, trekbol, terte jatady. Kompúterdiń atalǵan negizgi jınaǵynyń basty elementi - júıelik blok. DK júıelik blogy – kompúterdiń negizgi toraptary ornalasqan tik tórtburyshty qorapsha, onda: mıkroprosesory men jedel jady jáne t. b. analyq taqsha, adapterler, qorektendirý blogy, ıilgish jáne qatqyl dıskidegi jınaqtaýyshtar, kontroler ajyratpalar ornalastyrylǵan.