Kompúterlik vırýstar jáne olardyń túrleri
Kompúterlik vırýstar jáne vırýstardyń túrleri
Kompúterlik vırýs — arnaıy jazylǵan shaǵyn kólemdi (kishigirim) programma. Ol ózdiginen basqa programmalar sońyna nemese aldyna qosymsha jazylady da, olardy "búldirýge" kirisedi, sondaı - aq kompúterde taǵy basqa keleńsiz áreketterdi isteýi múmkin. İshinen osyndaı vırýs tabylǵan programma "aýrý juqqan" nemese "búlingen" dep atalady. Mundaı programmany iske qosqanda aldymen vırýs jumysqa kirisip, onyń negizgi fýnksıasy oryndalmaıdy nemese qate oryndalady. Vırýs iske qosylǵan programmalarǵa da keri áser etip, olarǵa da "juǵady" jáne basqa da zıandy is - áreketter jasaı bastaıdy (mysaly, faıldardy nemese dıskidegi faıldardyń ornalasý kestesin búldiredi, jedel jadtaǵy bos oryndy jaılap alady jáne t. s. s.).
Óziniń jabysqanyn jasyrý maqsatynda vırýstyń basqa programmalardy búldirýi jáne olarǵa zıan etý áreketteri kóbinese syrt kózge biline bermeıdi. Onyń keri áseri belgili bir sharttardy oryndaǵanda ǵana iske asady. Vırýs ózine qajetti búldirý áreketterin oryndaǵan soń, jumysty basqarýdy negizgi programmaǵa beredi, al ol programma alǵashynda ádettegideı jumys isteı beredi. Sóıtip ol programma burynǵy qalpynsha jumysyn jalǵastyryp, syrt kózge "vırýs juqqandyǵy" bastapqy kezde baıqalmaı qalady.
Vırýstyń kóptegen túrleri EEM jadyda VOV - ty qaıta júktegenshe turaqty saqtalyp, oqtyn - oqtyn óziniń zıandy áserin tıgizip otyrady.
Vırýstyń zıandy is - áreketteri alǵashqy kezde jumys istep otyrǵan adamǵa baıqalmaıdy, óıtkeni ol óte tez oryndalyp áseri onsha bilinbeýi múmkin, sondyqtan kóbinese adamdardyń kompúterde ádettegiden ózgeshe jaǵdaılardyń bolyp jatqanyn sezýi óte qıynǵa soǵady.
Kompúterde "vırýs juqqan" programmalar sany kóbeımeı turǵanda, onda vırýstyń bar ekeni syrt kózge eshbir baıqalmaıdy. Biraq biraz ýaqyt ótken soń, kompúterde ádettegiden tys, keleńsiz qubylystar bastalǵany bilinedi, olar, mysaly, mynadaı is - áreketter isteýi múmkin:
— keıbir programmalar jumys istemeı qalady nemese durys jumys istemeıdi;
- ekranǵa ádettegiden tys bóten málimetter, sımvoldar, t. b. shyǵady;
- kompúterdiń jumys isteý jyldamdyǵy baıaýlaıdy;
— kóptegen faıldardyń búlingeni baıqalady jáne t. s. s.
Kompúterge vırýs juqqanyn baıqaǵan kezde keıbir faıldar men katalogtar, dıskidegi málimetter buzylyp úlgeredi, onyń ústine paıdalanylǵan dısketter arqyly nemese jergilikti baılanys jelileri boıymen kompúterdegi vırýs basqa kompúterlerge taralyp ketkeni baıqalmaı da qalady.
Vırýstardyń keıbir túrleriniń keri áseri tipti odan da tereń bolady. Olar bastapqy kezde óziniń juqqanyn eshbir áserimen bildirtpeı, kóptegen programmalar men dıskilerge úndemeı taralyp ketedi de, sonan soń birden bel sheship zıankestik jasaýǵa kirisedi, mysalǵa, kompúterdegi qatgy dıskini ózdiginen qaıta formattap shyǵady. Al zıankestik áserin programmalarǵa az tıgizip, biraq qatty dıskidegi málimetterdiń ishinen "mújip", qurtyp jatatyn vırýstarǵa ne isteýge bolady?!
Osynyń bári vırýstan der kezinde qorǵanbasaq, onyń keleshektegi áseri kerekti málimetterdi joǵaltýǵa dýshar etetini talas týdyrmasa kerek.
Vırýs programmasynyń baıqalmaý sebebi olardyń kólemi kishigirim ǵana bolady da, ózderi assembler tilinde jazylady. Kez kelgen jaǵdaıda vırýs programmasy qaı kompúterge arnalyp jazylsa da, ol málimet almasyp jumys isteıtin basqa kompúterlerge de tez tarap ketedi jóne óte kóp zıankestik áreketter jasaýy múmkin. Qazirgi kezdegi vırýstar negizgi eki topqa bólinedi:
— rezıdenttik (kompúter jadynda turaqty saqtalatyn) vırýstar;
— rezıdenttik emes vırýstar.
Vırýs juqqan programma iske qosylǵanda rezvırýstar áserlene áreket etedi, olar jedel jadqa kóshirilip jazylyp, alǵashqy birsypyra ýaqytta áseri sezilmegenmen, sońynan birden iske qatty kirisedi. Bul vırýstardy tez anyqtaý isin qıyndatady.
Dıskilerge málimet jazý kezinde vırýs óziniń jabysýyna qolaıly sát izdep negizgi operasıalar oryndalyp jatqanda solarmen qosylyp dıskige jazylyp alady da, onyń qalaı "juqqanyn" adamdar bilmeı de qalady. Al, rezıdenttik emes vırýs jedel jadqa turaqty kúıde jazylmaıdy, biraq vırýstyń áseri tıgen programma iske qosylǵanda ol ekpindene túsedi de, ózi jumys istep turǵan katalogtan nemese RATN komandasynda kórsetilgen katalogtardan ózi ishine baıqaýsyz enip ketetin faıl izdeıdi. Ondaı faıldy taýyp, onyń ishine kirip alyp, ol keıin jumys isteıtin kezde soǵan zıandy áreketin tıgizedi.
Búlingen jáne vırýs juqqan faıldar Vırýs dıskindegi kez kelgen faıldy búldire alady, biraq keıbir faıldarǵa ol birden jabysady, ıaǵnı ol faıldyń ishki kóleminen oryn alyp, onyń qyzmetin túrlendirip, qolaıly jaǵdaı týǵanda, zıandy áreketin bastap ketedi. Degenmen, kóptegen programmalar mátini men qujattarǵa, málimetter bazasynyń ınformasıalyq faıldaryna, elektrondyq kestelerdegi málimetterge vırýstar onsha áserin tıgize almaıdy, tek olardy azdap qana zaqymdaýy múmkin. Vırýstardyń mynadaı faıldarǵa juǵýy múmkin:
1. Birden oryndalatyn faıldar, belgili bir is - áreket isteıtin keńeıtýler (zaty). sot jóne. ehe bolyp kelgen faıldar, sondaı - aq basqa programmalarǵa qajet kezinde qosylatyn overleılik faıldar. Faıldardy zaqymdaıtyn mundaı vırýstardy faıldyq dep ataıdy. Vırýs juqqan faıldar ózderiniń keri óserin jumys isteıtin, iske qosylǵan sátterde jasandy. Eń qaýipti vırýstarǵa rezıdenttik túrde jedel jadta saqtalyp, oryndalatyn árbir programmany zaqymdap otyratyndary jatady. Al egerde olar ASTOEHES. VAT jóne rezıdenttik SOZCHǴÚ. 8Ú8 arqyly iske qosylatyn programmalarǵa juqsa, onda kompúter óshirilip qaıta iske qosylǵan saıyn vırýstar óz áserlerin turaqty qaıtalap júrgizip otyrady.
2. Operasıalyq júıeniń júkteýshi men qatty dıskiniń eń basty málimet júkteý jazbasy. Bul aýmaqtardy zaqymdaıtyn vırýstar "júktegish" (zagrýzochnaıa) nemese Vooi - vırýstar dep atalady.
Mundaı vırýstar óz qyzmetin kompúterdi iske qosqanda, ıaǵnı operasıalyq júıeni júktegende birden bastaıdy jóne árdaıym kompúterdiń jedel jadynda turaqty saqtalady. Bulardyń taralý tásili — kompúterge salynǵan dısketterdiń alǵashqy joldaryna jazylǵan júktegish málimetine zaqym keltirý bolyp tabylady. Ádette muńdaı vırýstar eki bólikten turady, óıtkeni dıskettiń júkteýish jazbasy men operasıalyq júıeniń basty jazbasy óte shaǵyn kólemnen turady, sondyqtan vırýs birden túgeldeı olardyń ishine ornalasa almaıdy. Vırýstyń ekinshi bóligi dıskiniń túpki katalogynyń sońyna nemese málimetter klasterlerine jazylyp qalady.
3. Qurylǵylar draıverleri, ıaǵnı SOKǴİO. 8Ú8 faılynyń shetkeri qurylǵylar kórsetiletin Oegize degen sóz turǵan jolynda jazylǵan faıldar. Ondaı faıldaǵy vırýs sol qurylǵyny iske qosqan saıyn qyzmetke kirisedi. Biraq draıverdi bir kompúterden ekinshi kompúterge keshirý óte sırek bolatyndyqtan, mundaı vırýstar kóp tarala qoımaǵan. OO5 júıelik faıldaryna (M5 OO5. 8Ú5 jóne İO. 8ÚZ) da vırýs juqtyrylýy teorıa júzinde múmkin bolǵanymen, olardyń taralýy is júzinde óte sırek kezdesedi.
Ádette árbir vırýs túri faıldyń bir nemese eki tıpine (túrine) ǵana "juǵady". Kóbinese birden oryndalatyn faıldarǵa "juǵatyn" vırýstar jıi kezdesedi. Dıskiniń júktegish aımaǵyn zaqymdaıtyn vırýstar ekinshi orynda dep aıtýǵa bolady. Shetkeri qúrylǵylar draıverlerin zaqymdaıtyn vırýstar sırek kezdesedi, ádette olar birden oryndalatyn faıldarǵa da zıanyn tıgizedi.
4. Faıldyq júıeni ózgertetin vırýstar
Sońǵy kezde vırýstiń jańa túrleri - dıskidegi faıldyq júıeni ózgertetin vırýstar kóbeıip taralýda, olardy qysqasha
VİK - vırýstar dep ataıdy. Mundaı vırýstar óz mátinin dıskiniń belgili bir bóligine (ádette dıskiniń sońǵy klasterine) jasyrǵysh jazyp qoıady da, ony dıskiniń faıldy ornalastyrý kestesine (ǴAT) faıldyń sońy retinde belgileıdi.
Barlyq. SOM jóne. EHE tıpti faıldar úshin — katalogtaǵy faıldyń alǵashqy málimeti kórsetilgen orynǵa vırýs jazylǵan qate oryn kórsetilip, al durys kórsetkish — tańbalanǵan (kodtalǵan) túrde katalogtyń paıdalanylmaıtyn bóligine jasyrylady. Sol sebepti kez kelgen programmany iske qosqanda dıskiden birinshi vırýs oqylady da, ol turaqty EEM jedel jadynda saqtalyp faıldardy óńdeıtin VOZ programmalaryna jabysady. Biraq jalpy kórinis katalog durys jumys atqarǵan sıaqty bolyp syrt kezge munyń áseri bilinbeı turady. Tek vırýsy bar dısketterden programmalyq faıl oqıtyn sátterde onyń naqty kólemi qysqaryp nebári 512 ne 1024 baıt qana bolyp qalady. Biraq atqarylýǵa tıis vırýsy bar árbir programma iske qospaǵanda onyń durys emes ekendigi baıqalmaıdy. Mine osylaı "aýyrǵan" dıskilerdi durys qalpyna keltirý úshin tek arnaıy
antıvırýstik programmalar qajet (mysaly, Ais&eBİ programmasynyń sońǵy nusqalary).
5. "Kórinbeıtin" jáne ózdiginen órbıtin vırýstar
Ózin jaı kózge sezdirmes úshin keıbir vırýstar jasyrynýdyń qıly - qıly tásilderin paıdalanyp júr. Osyndaılardyń eki túrin — "kórinbeıtin" jóne ózdiginen órbıtin vırýstardy qarastyraıyq.
"Kórinbeıtin" vırýstar
Kóptegen rezńdeshtik vırýstar bylaı jasyrynýdy ádetke aınaldyrǵan, olar OO8 júıesiniń vırýs juqqan faıldardy shaqyrýyn ózgertpeı durys kúıinde qaldyrady. Biraq bul effekt tek vırýs juqqan kompúterde ǵana baıqalady, al vırýs juǵa qoımaǵan kompúterlerde faıldar men dıskilerdi júkteýish
Kompúterlik vırýs — arnaıy jazylǵan shaǵyn kólemdi (kishigirim) programma. Ol ózdiginen basqa programmalar sońyna nemese aldyna qosymsha jazylady da, olardy "búldirýge" kirisedi, sondaı - aq kompúterde taǵy basqa keleńsiz áreketterdi isteýi múmkin. İshinen osyndaı vırýs tabylǵan programma "aýrý juqqan" nemese "búlingen" dep atalady. Mundaı programmany iske qosqanda aldymen vırýs jumysqa kirisip, onyń negizgi fýnksıasy oryndalmaıdy nemese qate oryndalady. Vırýs iske qosylǵan programmalarǵa da keri áser etip, olarǵa da "juǵady" jáne basqa da zıandy is - áreketter jasaı bastaıdy (mysaly, faıldardy nemese dıskidegi faıldardyń ornalasý kestesin búldiredi, jedel jadtaǵy bos oryndy jaılap alady jáne t. s. s.).
Óziniń jabysqanyn jasyrý maqsatynda vırýstyń basqa programmalardy búldirýi jáne olarǵa zıan etý áreketteri kóbinese syrt kózge biline bermeıdi. Onyń keri áseri belgili bir sharttardy oryndaǵanda ǵana iske asady. Vırýs ózine qajetti búldirý áreketterin oryndaǵan soń, jumysty basqarýdy negizgi programmaǵa beredi, al ol programma alǵashynda ádettegideı jumys isteı beredi. Sóıtip ol programma burynǵy qalpynsha jumysyn jalǵastyryp, syrt kózge "vırýs juqqandyǵy" bastapqy kezde baıqalmaı qalady.
Vırýstyń kóptegen túrleri EEM jadyda VOV - ty qaıta júktegenshe turaqty saqtalyp, oqtyn - oqtyn óziniń zıandy áserin tıgizip otyrady.
Vırýstyń zıandy is - áreketteri alǵashqy kezde jumys istep otyrǵan adamǵa baıqalmaıdy, óıtkeni ol óte tez oryndalyp áseri onsha bilinbeýi múmkin, sondyqtan kóbinese adamdardyń kompúterde ádettegiden ózgeshe jaǵdaılardyń bolyp jatqanyn sezýi óte qıynǵa soǵady.
Kompúterde "vırýs juqqan" programmalar sany kóbeımeı turǵanda, onda vırýstyń bar ekeni syrt kózge eshbir baıqalmaıdy. Biraq biraz ýaqyt ótken soń, kompúterde ádettegiden tys, keleńsiz qubylystar bastalǵany bilinedi, olar, mysaly, mynadaı is - áreketter isteýi múmkin:
— keıbir programmalar jumys istemeı qalady nemese durys jumys istemeıdi;
- ekranǵa ádettegiden tys bóten málimetter, sımvoldar, t. b. shyǵady;
- kompúterdiń jumys isteý jyldamdyǵy baıaýlaıdy;
— kóptegen faıldardyń búlingeni baıqalady jáne t. s. s.
Kompúterge vırýs juqqanyn baıqaǵan kezde keıbir faıldar men katalogtar, dıskidegi málimetter buzylyp úlgeredi, onyń ústine paıdalanylǵan dısketter arqyly nemese jergilikti baılanys jelileri boıymen kompúterdegi vırýs basqa kompúterlerge taralyp ketkeni baıqalmaı da qalady.
Vırýstardyń keıbir túrleriniń keri áseri tipti odan da tereń bolady. Olar bastapqy kezde óziniń juqqanyn eshbir áserimen bildirtpeı, kóptegen programmalar men dıskilerge úndemeı taralyp ketedi de, sonan soń birden bel sheship zıankestik jasaýǵa kirisedi, mysalǵa, kompúterdegi qatgy dıskini ózdiginen qaıta formattap shyǵady. Al zıankestik áserin programmalarǵa az tıgizip, biraq qatty dıskidegi málimetterdiń ishinen "mújip", qurtyp jatatyn vırýstarǵa ne isteýge bolady?!
Osynyń bári vırýstan der kezinde qorǵanbasaq, onyń keleshektegi áseri kerekti málimetterdi joǵaltýǵa dýshar etetini talas týdyrmasa kerek.
Vırýs programmasynyń baıqalmaý sebebi olardyń kólemi kishigirim ǵana bolady da, ózderi assembler tilinde jazylady. Kez kelgen jaǵdaıda vırýs programmasy qaı kompúterge arnalyp jazylsa da, ol málimet almasyp jumys isteıtin basqa kompúterlerge de tez tarap ketedi jóne óte kóp zıankestik áreketter jasaýy múmkin. Qazirgi kezdegi vırýstar negizgi eki topqa bólinedi:
— rezıdenttik (kompúter jadynda turaqty saqtalatyn) vırýstar;
— rezıdenttik emes vırýstar.
Vırýs juqqan programma iske qosylǵanda rezvırýstar áserlene áreket etedi, olar jedel jadqa kóshirilip jazylyp, alǵashqy birsypyra ýaqytta áseri sezilmegenmen, sońynan birden iske qatty kirisedi. Bul vırýstardy tez anyqtaý isin qıyndatady.
Dıskilerge málimet jazý kezinde vırýs óziniń jabysýyna qolaıly sát izdep negizgi operasıalar oryndalyp jatqanda solarmen qosylyp dıskige jazylyp alady da, onyń qalaı "juqqanyn" adamdar bilmeı de qalady. Al, rezıdenttik emes vırýs jedel jadqa turaqty kúıde jazylmaıdy, biraq vırýstyń áseri tıgen programma iske qosylǵanda ol ekpindene túsedi de, ózi jumys istep turǵan katalogtan nemese RATN komandasynda kórsetilgen katalogtardan ózi ishine baıqaýsyz enip ketetin faıl izdeıdi. Ondaı faıldy taýyp, onyń ishine kirip alyp, ol keıin jumys isteıtin kezde soǵan zıandy áreketin tıgizedi.
Búlingen jáne vırýs juqqan faıldar Vırýs dıskindegi kez kelgen faıldy búldire alady, biraq keıbir faıldarǵa ol birden jabysady, ıaǵnı ol faıldyń ishki kóleminen oryn alyp, onyń qyzmetin túrlendirip, qolaıly jaǵdaı týǵanda, zıandy áreketin bastap ketedi. Degenmen, kóptegen programmalar mátini men qujattarǵa, málimetter bazasynyń ınformasıalyq faıldaryna, elektrondyq kestelerdegi málimetterge vırýstar onsha áserin tıgize almaıdy, tek olardy azdap qana zaqymdaýy múmkin. Vırýstardyń mynadaı faıldarǵa juǵýy múmkin:
1. Birden oryndalatyn faıldar, belgili bir is - áreket isteıtin keńeıtýler (zaty). sot jóne. ehe bolyp kelgen faıldar, sondaı - aq basqa programmalarǵa qajet kezinde qosylatyn overleılik faıldar. Faıldardy zaqymdaıtyn mundaı vırýstardy faıldyq dep ataıdy. Vırýs juqqan faıldar ózderiniń keri óserin jumys isteıtin, iske qosylǵan sátterde jasandy. Eń qaýipti vırýstarǵa rezıdenttik túrde jedel jadta saqtalyp, oryndalatyn árbir programmany zaqymdap otyratyndary jatady. Al egerde olar ASTOEHES. VAT jóne rezıdenttik SOZCHǴÚ. 8Ú8 arqyly iske qosylatyn programmalarǵa juqsa, onda kompúter óshirilip qaıta iske qosylǵan saıyn vırýstar óz áserlerin turaqty qaıtalap júrgizip otyrady.
2. Operasıalyq júıeniń júkteýshi men qatty dıskiniń eń basty málimet júkteý jazbasy. Bul aýmaqtardy zaqymdaıtyn vırýstar "júktegish" (zagrýzochnaıa) nemese Vooi - vırýstar dep atalady.
Mundaı vırýstar óz qyzmetin kompúterdi iske qosqanda, ıaǵnı operasıalyq júıeni júktegende birden bastaıdy jóne árdaıym kompúterdiń jedel jadynda turaqty saqtalady. Bulardyń taralý tásili — kompúterge salynǵan dısketterdiń alǵashqy joldaryna jazylǵan júktegish málimetine zaqym keltirý bolyp tabylady. Ádette muńdaı vırýstar eki bólikten turady, óıtkeni dıskettiń júkteýish jazbasy men operasıalyq júıeniń basty jazbasy óte shaǵyn kólemnen turady, sondyqtan vırýs birden túgeldeı olardyń ishine ornalasa almaıdy. Vırýstyń ekinshi bóligi dıskiniń túpki katalogynyń sońyna nemese málimetter klasterlerine jazylyp qalady.
3. Qurylǵylar draıverleri, ıaǵnı SOKǴİO. 8Ú8 faılynyń shetkeri qurylǵylar kórsetiletin Oegize degen sóz turǵan jolynda jazylǵan faıldar. Ondaı faıldaǵy vırýs sol qurylǵyny iske qosqan saıyn qyzmetke kirisedi. Biraq draıverdi bir kompúterden ekinshi kompúterge keshirý óte sırek bolatyndyqtan, mundaı vırýstar kóp tarala qoımaǵan. OO5 júıelik faıldaryna (M5 OO5. 8Ú5 jóne İO. 8ÚZ) da vırýs juqtyrylýy teorıa júzinde múmkin bolǵanymen, olardyń taralýy is júzinde óte sırek kezdesedi.
Ádette árbir vırýs túri faıldyń bir nemese eki tıpine (túrine) ǵana "juǵady". Kóbinese birden oryndalatyn faıldarǵa "juǵatyn" vırýstar jıi kezdesedi. Dıskiniń júktegish aımaǵyn zaqymdaıtyn vırýstar ekinshi orynda dep aıtýǵa bolady. Shetkeri qúrylǵylar draıverlerin zaqymdaıtyn vırýstar sırek kezdesedi, ádette olar birden oryndalatyn faıldarǵa da zıanyn tıgizedi.
4. Faıldyq júıeni ózgertetin vırýstar
Sońǵy kezde vırýstiń jańa túrleri - dıskidegi faıldyq júıeni ózgertetin vırýstar kóbeıip taralýda, olardy qysqasha
VİK - vırýstar dep ataıdy. Mundaı vırýstar óz mátinin dıskiniń belgili bir bóligine (ádette dıskiniń sońǵy klasterine) jasyrǵysh jazyp qoıady da, ony dıskiniń faıldy ornalastyrý kestesine (ǴAT) faıldyń sońy retinde belgileıdi.
Barlyq. SOM jóne. EHE tıpti faıldar úshin — katalogtaǵy faıldyń alǵashqy málimeti kórsetilgen orynǵa vırýs jazylǵan qate oryn kórsetilip, al durys kórsetkish — tańbalanǵan (kodtalǵan) túrde katalogtyń paıdalanylmaıtyn bóligine jasyrylady. Sol sebepti kez kelgen programmany iske qosqanda dıskiden birinshi vırýs oqylady da, ol turaqty EEM jedel jadynda saqtalyp faıldardy óńdeıtin VOZ programmalaryna jabysady. Biraq jalpy kórinis katalog durys jumys atqarǵan sıaqty bolyp syrt kezge munyń áseri bilinbeı turady. Tek vırýsy bar dısketterden programmalyq faıl oqıtyn sátterde onyń naqty kólemi qysqaryp nebári 512 ne 1024 baıt qana bolyp qalady. Biraq atqarylýǵa tıis vırýsy bar árbir programma iske qospaǵanda onyń durys emes ekendigi baıqalmaıdy. Mine osylaı "aýyrǵan" dıskilerdi durys qalpyna keltirý úshin tek arnaıy
antıvırýstik programmalar qajet (mysaly, Ais&eBİ programmasynyń sońǵy nusqalary).
5. "Kórinbeıtin" jáne ózdiginen órbıtin vırýstar
Ózin jaı kózge sezdirmes úshin keıbir vırýstar jasyrynýdyń qıly - qıly tásilderin paıdalanyp júr. Osyndaılardyń eki túrin — "kórinbeıtin" jóne ózdiginen órbıtin vırýstardy qarastyraıyq.
"Kórinbeıtin" vırýstar
Kóptegen rezńdeshtik vırýstar bylaı jasyrynýdy ádetke aınaldyrǵan, olar OO8 júıesiniń vırýs juqqan faıldardy shaqyrýyn ózgertpeı durys kúıinde qaldyrady. Biraq bul effekt tek vırýs juqqan kompúterde ǵana baıqalady, al vırýs juǵa qoımaǵan kompúterlerde faıldar men dıskilerdi júkteýish
You Might Also Like
