Kúmis qys
Ekibastuz qalasy
№23 «Balaýsa» mektepke deıingi mekeme
Abdınova Ú. D
Til damytý
Ashyq sabaq
Bilim berý salasy: Qatynas
Uıymdastyrylǵan oqý-is áreketi: Til damytý
Sabaqtyń taqyryby: «Kúmis qys»
Sabaqtyń maqsaty: Qys mezgiliniń tabıǵı erekshelikterin meńgertý
Sqema boıynsha sýrettiń mazmunyn qurýǵa jáne sózderdi baılanystyryp aıtýǵa daǵdylandyrý. Til mádenıetin qalyptastyrý.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik: Qys mezgili, qysqy oıyndar, qysqy tabıǵat, qysqy eńbek jaıly túsinik berý. Zatty zertteýge algarıtm jasaýǵa úıretý. Gradtaj tehnıkasyn meńgertý.
Damytýshylyq: Tanymdyq, shyǵarmashylyq qasıetterin, tilin, sózdik qoryn damytý. Sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
Tárbıelilik: Tabıǵatqa, qorshaǵan ortaǵa degen súıispenshiligin arttyrý. Shydamdylyqqa tárbıeleý.
Túri: Ashyq sabaq.
Tıpi: Damyta oqytý «Táı-táı» baǵdarlamasy.
Qoldanylǵan ádis-tásil: Suraq-jaýap, toppen, Trız, tirek-syzba, algorıtm, tájirıbelik, kórnekilik, oıyn, sózdik, sqema arqyly áńgime quraý.
Kórnekilikteri: «Tańǵajaıyp alańy» oıyny, sqemalar, sýretter, muz, zerthana prıborlary, maı sham, boıaý, stek, súlgi.
kartochkalar, zertteý quraldary, maı sham, boıaý, qatty qaǵaz.
Sabaqtyń barysy:
Amandasý (Qaıyrly kún, sálemetsiz be?, hosh keldińizder, tórletińizder, Good morning!)
Amansyń ba nurly kún!
Amansyń ba qara jer!
Aman –esen bolaıyq!
Beıbitshilik qalaıyq! Amandasý túrlerin kórsetedi. (qolymen, basynan sıpalap, betinen ustap, qushaqtap)
Uıymdastyrý kezeńi.
- Balalar bir sát ózimizdi – syrtta, taza aýada turǵandaı elesteteıik.
- Aınala qandaı?
- Qar qandaı?
- Al muz she?
- Aýa qandaı?
- Terezelerde ne bar?
Qys qandaı bolady? (qarly, borandy, aıazdy)
Qysta aýlada qaı qusty kezdestirýge bolady?
- Iaǵnı, munyń barlyǵy qaı kezde bolady?
(balalardyń jaýaby)
Qazir qystyń naǵyz ortasy. Bul mezgildi syqyrlaýyq qys nemese jaltyr qys dep te ataıdy sen bilesiń be?
Iá bilemin aınala aq kórpege oranyp, tap-taza kúıge enedi.
Al biz bolsaq, qystan, aıazdan qoryqpaımyz. Jyly kıinip, shanamen syrǵanap, shańǵy tebemiz.
Qysta aýa raıynda qandaı ózgerister bolady?
Jerdi qar basady. Ózendi muz basady.
Qustar án salmaıdy. Aǵashtar óspeıdi.
Jándikter tyǵylyp qalady.
Adamdar qalyń kıinedi.
Qys aılary jaıly biz ne bilemiz?.
Jeltoqsan – jyl aıaǵy qystyń basy ol, sýyq, yzǵarly bolady.
Qańtar – jyl basy qystyń ortasy ol eń qarly aı. Bul aıda qatty sýyq, úskirik aıaz bolady.
Aqpan - jel men borannyń aıy. Bul aıda eń aýyr, ári sýyq dúleı borandar bolady.
Oıyn tapsyrmalar
№1 tapsyrma Balalar sender qalaı oılaısyńdar qys jaqsy ma? jaman ba?
Qystyń jaqsy jáne jaman jaqtaryn aıtady.
№2 « Ǵajaıyp baspaldaq»
Myna sózderi qatystyryp eki jol óleń qurastyr
1. Bar, qar. 2. Oınady, Tońbady. 3. Muz, biz.
№3 «Sóılemdi aıaqta»
1. Qyraý basqan ...(áınek, aǵashtar)
2. Balalar aqqala...(Jasady, jasap oınady)
3. Qar japalaqtap ... (Jaýyp tur, jaýady)
№4 №4 «Uqsastyǵyn tap»
Muz jyltyr ne sıaqty?
Qar aq ne sıaqty?
Balalar ortalyqtarǵa fıshka boıynsha bólinedi
Erejelerdi túsindirip ótý. Olaı bolsa iske sát, balalar!
1) Til damytý ortalyǵy
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketiniń barysy:
Oıyn «Tańǵajaıyp alańy»
Til damytý sabaǵy
Oqylatyn óleń:
Sh. Ahmetov.
Aıaz qysyp,
Órnek syzyp.
Terezeni torlaıdy.
Qarǵa ombyǵyp,
Bet dombyǵyp.
Syrǵanap jastar oınaıdy.
Keıde ulyp,
Keıde ysqyryp.
Uıtqyp boran soǵady.
Bóbekterim aıtyńdarshy,
Bul qaı kezde bolady?
Tárbıeshi qys týraly óleń oqyǵannan keıin oǵan taldaý jasaıdy.
Oıyn shartyn túsindirý.
Tórt oıynshyǵa segiz tapsyrma
Sqema boıynsha áńginiń josparyn qurý.
Ol qandaı aǵash?
Sýretke taqyryp qoıaıyq.
Balalar ne istep júr. Olardyń kóńil-kúıleri qandaı?
Saǵan qarmen oınaǵan unaı ma?
1 sqema «Jyl mezgili men aýa-raıy»
Sýrette qandaı jyl mezgili berilgen?
Sen ony qaıdan bildiń?
2 sqema «Qysqy tabıǵat»
Aǵashtarda ne baıqadyń . Jerden ne kórdiń.
3 sqema «Qysqy eńbek»
Qysta qandaı eńbek isteledi ? Adamdar ne jumys jasap jatyr?
4 sqema «Balalardyń oıyndary»
Balalar ne istep júr. Olardyń kóńil kúıleri qandaı?
«Qystyń shýaqty kúni. Japalaqtap qar jaýyp tur. Aınala appaq. Aǵashtardy qyraý basqan. Úılerdiń tóbesinde de qar. Jerde omby qar. Adamdar joldy qardan tazartady. Al balalar kóńildi. Úıtkeni olar qardan aqqala jasady. Shana, shańǵy tepti. Muzda syrǵanap oınady.
1. «Qyzyqty tapsyrma».
2 «Oılanyp kór».
3 «Jumbaq shesh»
Tirek syzba boıynsha jumbaq jasyrady.
Ol kóńildi saıqymazaq emes
Úsh qabatty biraq úı emes
Qaıyrymdy biraq dáriger emes (aqqala)
4 «Taqpaq aıt»
Tirek –syzbany paıdalanyp qys týraly taqpaq oqý.
Bir top bala dalada
Soqty qardan aqqala,
Murny sábiz úp-úshkir.
Kózi kómir qap-qara.
Bul qaı mezgil?
2) Ǵylym ortalyǵy
Bilim berý salasy: Tanym
Uıymdastyrylǵan oqý is-áreketi: Aınalamen tanystyrý
Sabaqtyń maqsaty: Qys mezgiliniń ereksheligi jaıly túsinik berý. Tájirıbe arqyly muzdyń qasıetimen tanystyrý.
Qalaı oılaısyńdar qar degenimiz ne?
Qar - kishkentaı muz krıstaldarynan turady. Qar sýyq aıazdy kúni qıyrshyq túrinde bolady. Kúnniń jyly kezinde qar japalaqtap túsedi. Aıazdy kúni aıaq astynda qar syqyrlaıdy.
Qar nege uqsaıdy?
Qar aq bolsa ony jeýge bolatyn shyǵar.
Joq jeýge bolmaıdy . Qarda kóp mıkrobtar bolady, tamaǵyń aýyryp qalady.
Mıkrobtar bolatynyn qaıdan bilemiz?
Qar erigende sýǵa aınalady, sodan kórýge bolady.
Al, sýdy qatyrsaq ne bolady? Muz paıda bolady.
Jumbaq sheshý
1. Sýda qalqıdy, jylyda balqıdy. (Muz)
Sý – ana jaıly ańyzdy aıtyp beredi.
«Erte erte ertede sý-ana ómir súripti. Onyń úlken otbasy bolypty. Uldary - tuman, jańbyr, qar. Qyzdary - shyq, muzdyq, jáne qarsha qyz. Olardyń minezderi ár túrli bolypty. Sý-ana qyzy muzdaqqa qonaqqa keledi. Sý-ananyń qyzynyń qandaı qasıetteri baryn qazir biz bilemiz.
Muzdyń qasıetterin zertteý.
1. Muz tekshelerin jyly jerge qoısaq ol erıdi.
2. Erigen muzǵa boıaý qosyp qatyrsaq túsi ózgeredi.
3. Qalaı oılaısyńdar muzdyń dámi bar ma?Iisi she?
4. Bir qalypty temperatýrasy bola ma?
5. Aýyr ma jeńil me?
Al muz paıdaly ma joq pa?
Nege paıdaly? (balmuzdaq jasaıdy, syrǵanaq jasaıdy, sý astyndaǵy mekendeýshilerge aıaz qorqynyshty emes eken)
Nege zıandy? (jeýge bolmaıdy, qulasań aýyrtady, laqtyrǵanda qatty tıedi, ózende muzdyń betinen júrýge bolmaıdy)
Algorıtm boıynsha belgileý.
Óner ortalyǵy
Bilim berý salasy: Shyǵarmashylyq
Uıymdastyrylǵan oqý is-áreketi: Beıneleý óneri
Sabaqtyń maqsaty: Dástúrden tys tyrmalaý ádisi boıynsha qys mezgilin sýretteıdi.
Ortalyqtyń balalary ortaǵa jınalyp, ár ortalyqta jasaǵan jumystarynyń ortaǵa jınap, oryndalǵan jumys nátıjesi týraly balalar áńgimeleıdi.
Sergitý sátin Jel ýleıdi ý-ý-ý
Boran soqty zý-zý
Qatty-qatty jel soqty gý-gý
Shydaı almaı japyraqtar ah-ah
Bılep ketti qaltyrap pah-pah
Balalar belsendilik ortalyqtarymen aýysady.
Qorytyndy.
- Balalar senderdiń barlyǵyń da óte jaqsy jumys jasadyńdar. Biz ne úırendik?
- Senderge unady ma?
- Kimge ne unady?
- Rahmet sender óte tamasha balalarsyńdar meniń senderge azǵantaı syılyǵym bar.
- Kóńil-kúıimiz qandaı? Tamasha!
- Qys mezgili qandaı? Tamasha!.
- Aýa raıy qandaı? Tamasha!
- Qysqy oıyndar qandaı? Tamasha!
- Kelgen qonaqtarymyz qandaı? Tamasha! Kelgen qonaqtarymyzǵa da búgingi kóńil kúıimizdi syılaıyq! (Smaılık beredi)
- Kelgenderińizge rahmet. Saý bolyńyzdar!
Tapsyrmalar
1. «Qyzyqty tapsyrma»
2. «Oılanyp kór» Tirek-syzba sýret boıynsha
Mynaý kimder? Mynaý balalar
Balalardyń kóńil kúıi qandaı? Balalar kóńildi.
Balalar qansha? Balalar kóp.
Balalar ne istedi? Balalar oınady.
Kóp balalar kóńildi oınady.
Taqpaq
Bir top bala dalada
Soqty qardan aqqala
Murny qyzyl úp—úshkir.
Kózi kómir qap-qara.
Zattyń qasıetin zertteý algorıtmi?
№23 «Balaýsa» mektepke deıingi mekeme
Abdınova Ú. D
Til damytý
Ashyq sabaq
Bilim berý salasy: Qatynas
Uıymdastyrylǵan oqý-is áreketi: Til damytý
Sabaqtyń taqyryby: «Kúmis qys»
Sabaqtyń maqsaty: Qys mezgiliniń tabıǵı erekshelikterin meńgertý
Sqema boıynsha sýrettiń mazmunyn qurýǵa jáne sózderdi baılanystyryp aıtýǵa daǵdylandyrý. Til mádenıetin qalyptastyrý.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik: Qys mezgili, qysqy oıyndar, qysqy tabıǵat, qysqy eńbek jaıly túsinik berý. Zatty zertteýge algarıtm jasaýǵa úıretý. Gradtaj tehnıkasyn meńgertý.
Damytýshylyq: Tanymdyq, shyǵarmashylyq qasıetterin, tilin, sózdik qoryn damytý. Sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
Tárbıelilik: Tabıǵatqa, qorshaǵan ortaǵa degen súıispenshiligin arttyrý. Shydamdylyqqa tárbıeleý.
Túri: Ashyq sabaq.
Tıpi: Damyta oqytý «Táı-táı» baǵdarlamasy.
Qoldanylǵan ádis-tásil: Suraq-jaýap, toppen, Trız, tirek-syzba, algorıtm, tájirıbelik, kórnekilik, oıyn, sózdik, sqema arqyly áńgime quraý.
Kórnekilikteri: «Tańǵajaıyp alańy» oıyny, sqemalar, sýretter, muz, zerthana prıborlary, maı sham, boıaý, stek, súlgi.
kartochkalar, zertteý quraldary, maı sham, boıaý, qatty qaǵaz.
Sabaqtyń barysy:
Amandasý (Qaıyrly kún, sálemetsiz be?, hosh keldińizder, tórletińizder, Good morning!)
Amansyń ba nurly kún!
Amansyń ba qara jer!
Aman –esen bolaıyq!
Beıbitshilik qalaıyq! Amandasý túrlerin kórsetedi. (qolymen, basynan sıpalap, betinen ustap, qushaqtap)
Uıymdastyrý kezeńi.
- Balalar bir sát ózimizdi – syrtta, taza aýada turǵandaı elesteteıik.
- Aınala qandaı?
- Qar qandaı?
- Al muz she?
- Aýa qandaı?
- Terezelerde ne bar?
Qys qandaı bolady? (qarly, borandy, aıazdy)
Qysta aýlada qaı qusty kezdestirýge bolady?
- Iaǵnı, munyń barlyǵy qaı kezde bolady?
(balalardyń jaýaby)
Qazir qystyń naǵyz ortasy. Bul mezgildi syqyrlaýyq qys nemese jaltyr qys dep te ataıdy sen bilesiń be?
Iá bilemin aınala aq kórpege oranyp, tap-taza kúıge enedi.
Al biz bolsaq, qystan, aıazdan qoryqpaımyz. Jyly kıinip, shanamen syrǵanap, shańǵy tebemiz.
Qysta aýa raıynda qandaı ózgerister bolady?
Jerdi qar basady. Ózendi muz basady.
Qustar án salmaıdy. Aǵashtar óspeıdi.
Jándikter tyǵylyp qalady.
Adamdar qalyń kıinedi.
Qys aılary jaıly biz ne bilemiz?.
Jeltoqsan – jyl aıaǵy qystyń basy ol, sýyq, yzǵarly bolady.
Qańtar – jyl basy qystyń ortasy ol eń qarly aı. Bul aıda qatty sýyq, úskirik aıaz bolady.
Aqpan - jel men borannyń aıy. Bul aıda eń aýyr, ári sýyq dúleı borandar bolady.
Oıyn tapsyrmalar
№1 tapsyrma Balalar sender qalaı oılaısyńdar qys jaqsy ma? jaman ba?
Qystyń jaqsy jáne jaman jaqtaryn aıtady.
№2 « Ǵajaıyp baspaldaq»
Myna sózderi qatystyryp eki jol óleń qurastyr
1. Bar, qar. 2. Oınady, Tońbady. 3. Muz, biz.
№3 «Sóılemdi aıaqta»
1. Qyraý basqan ...(áınek, aǵashtar)
2. Balalar aqqala...(Jasady, jasap oınady)
3. Qar japalaqtap ... (Jaýyp tur, jaýady)
№4 №4 «Uqsastyǵyn tap»
Muz jyltyr ne sıaqty?
Qar aq ne sıaqty?
Balalar ortalyqtarǵa fıshka boıynsha bólinedi
Erejelerdi túsindirip ótý. Olaı bolsa iske sát, balalar!
1) Til damytý ortalyǵy
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketiniń barysy:
Oıyn «Tańǵajaıyp alańy»
Til damytý sabaǵy
Oqylatyn óleń:
Sh. Ahmetov.
Aıaz qysyp,
Órnek syzyp.
Terezeni torlaıdy.
Qarǵa ombyǵyp,
Bet dombyǵyp.
Syrǵanap jastar oınaıdy.
Keıde ulyp,
Keıde ysqyryp.
Uıtqyp boran soǵady.
Bóbekterim aıtyńdarshy,
Bul qaı kezde bolady?
Tárbıeshi qys týraly óleń oqyǵannan keıin oǵan taldaý jasaıdy.
Oıyn shartyn túsindirý.
Tórt oıynshyǵa segiz tapsyrma
Sqema boıynsha áńginiń josparyn qurý.
Ol qandaı aǵash?
Sýretke taqyryp qoıaıyq.
Balalar ne istep júr. Olardyń kóńil-kúıleri qandaı?
Saǵan qarmen oınaǵan unaı ma?
1 sqema «Jyl mezgili men aýa-raıy»
Sýrette qandaı jyl mezgili berilgen?
Sen ony qaıdan bildiń?
2 sqema «Qysqy tabıǵat»
Aǵashtarda ne baıqadyń . Jerden ne kórdiń.
3 sqema «Qysqy eńbek»
Qysta qandaı eńbek isteledi ? Adamdar ne jumys jasap jatyr?
4 sqema «Balalardyń oıyndary»
Balalar ne istep júr. Olardyń kóńil kúıleri qandaı?
«Qystyń shýaqty kúni. Japalaqtap qar jaýyp tur. Aınala appaq. Aǵashtardy qyraý basqan. Úılerdiń tóbesinde de qar. Jerde omby qar. Adamdar joldy qardan tazartady. Al balalar kóńildi. Úıtkeni olar qardan aqqala jasady. Shana, shańǵy tepti. Muzda syrǵanap oınady.
1. «Qyzyqty tapsyrma».
2 «Oılanyp kór».
3 «Jumbaq shesh»
Tirek syzba boıynsha jumbaq jasyrady.
Ol kóńildi saıqymazaq emes
Úsh qabatty biraq úı emes
Qaıyrymdy biraq dáriger emes (aqqala)
4 «Taqpaq aıt»
Tirek –syzbany paıdalanyp qys týraly taqpaq oqý.
Bir top bala dalada
Soqty qardan aqqala,
Murny sábiz úp-úshkir.
Kózi kómir qap-qara.
Bul qaı mezgil?
2) Ǵylym ortalyǵy
Bilim berý salasy: Tanym
Uıymdastyrylǵan oqý is-áreketi: Aınalamen tanystyrý
Sabaqtyń maqsaty: Qys mezgiliniń ereksheligi jaıly túsinik berý. Tájirıbe arqyly muzdyń qasıetimen tanystyrý.
Qalaı oılaısyńdar qar degenimiz ne?
Qar - kishkentaı muz krıstaldarynan turady. Qar sýyq aıazdy kúni qıyrshyq túrinde bolady. Kúnniń jyly kezinde qar japalaqtap túsedi. Aıazdy kúni aıaq astynda qar syqyrlaıdy.
Qar nege uqsaıdy?
Qar aq bolsa ony jeýge bolatyn shyǵar.
Joq jeýge bolmaıdy . Qarda kóp mıkrobtar bolady, tamaǵyń aýyryp qalady.
Mıkrobtar bolatynyn qaıdan bilemiz?
Qar erigende sýǵa aınalady, sodan kórýge bolady.
Al, sýdy qatyrsaq ne bolady? Muz paıda bolady.
Jumbaq sheshý
1. Sýda qalqıdy, jylyda balqıdy. (Muz)
Sý – ana jaıly ańyzdy aıtyp beredi.
«Erte erte ertede sý-ana ómir súripti. Onyń úlken otbasy bolypty. Uldary - tuman, jańbyr, qar. Qyzdary - shyq, muzdyq, jáne qarsha qyz. Olardyń minezderi ár túrli bolypty. Sý-ana qyzy muzdaqqa qonaqqa keledi. Sý-ananyń qyzynyń qandaı qasıetteri baryn qazir biz bilemiz.
Muzdyń qasıetterin zertteý.
1. Muz tekshelerin jyly jerge qoısaq ol erıdi.
2. Erigen muzǵa boıaý qosyp qatyrsaq túsi ózgeredi.
3. Qalaı oılaısyńdar muzdyń dámi bar ma?Iisi she?
4. Bir qalypty temperatýrasy bola ma?
5. Aýyr ma jeńil me?
Al muz paıdaly ma joq pa?
Nege paıdaly? (balmuzdaq jasaıdy, syrǵanaq jasaıdy, sý astyndaǵy mekendeýshilerge aıaz qorqynyshty emes eken)
Nege zıandy? (jeýge bolmaıdy, qulasań aýyrtady, laqtyrǵanda qatty tıedi, ózende muzdyń betinen júrýge bolmaıdy)
Algorıtm boıynsha belgileý.
Óner ortalyǵy
Bilim berý salasy: Shyǵarmashylyq
Uıymdastyrylǵan oqý is-áreketi: Beıneleý óneri
Sabaqtyń maqsaty: Dástúrden tys tyrmalaý ádisi boıynsha qys mezgilin sýretteıdi.
Ortalyqtyń balalary ortaǵa jınalyp, ár ortalyqta jasaǵan jumystarynyń ortaǵa jınap, oryndalǵan jumys nátıjesi týraly balalar áńgimeleıdi.
Sergitý sátin Jel ýleıdi ý-ý-ý
Boran soqty zý-zý
Qatty-qatty jel soqty gý-gý
Shydaı almaı japyraqtar ah-ah
Bılep ketti qaltyrap pah-pah
Balalar belsendilik ortalyqtarymen aýysady.
Qorytyndy.
- Balalar senderdiń barlyǵyń da óte jaqsy jumys jasadyńdar. Biz ne úırendik?
- Senderge unady ma?
- Kimge ne unady?
- Rahmet sender óte tamasha balalarsyńdar meniń senderge azǵantaı syılyǵym bar.
- Kóńil-kúıimiz qandaı? Tamasha!
- Qys mezgili qandaı? Tamasha!.
- Aýa raıy qandaı? Tamasha!
- Qysqy oıyndar qandaı? Tamasha!
- Kelgen qonaqtarymyz qandaı? Tamasha! Kelgen qonaqtarymyzǵa da búgingi kóńil kúıimizdi syılaıyq! (Smaılık beredi)
- Kelgenderińizge rahmet. Saý bolyńyzdar!
Tapsyrmalar
1. «Qyzyqty tapsyrma»
2. «Oılanyp kór» Tirek-syzba sýret boıynsha
Mynaý kimder? Mynaý balalar
Balalardyń kóńil kúıi qandaı? Balalar kóńildi.
Balalar qansha? Balalar kóp.
Balalar ne istedi? Balalar oınady.
Kóp balalar kóńildi oınady.
Taqpaq
Bir top bala dalada
Soqty qardan aqqala
Murny qyzyl úp—úshkir.
Kózi kómir qap-qara.
Zattyń qasıetin zertteý algorıtmi?
You Might Also Like
