InfoHub Logo

Taqyryby: Kıkiljińniń densaýlyqqa áseri
Qatysatyndar: 5 - 6 - synyptar
Maqsaty: Kıkiljińniń týyndaý sebepteri, onyń adam densaýlyǵyna áseri, júıkege áser etetin jaǵdaılardyń aldyn alý týraly oqýshylardyń bilimderin tereńdetý; Oqýshylardy sıtýasıalyq jaǵdaılardy taldaý arqyly sanaly sheshim qabyldaýǵa úıretý;
Salaýatty ómir súrýge, óz densaýlyǵyna jaýapkershilikpen qaraýǵa, aınalasyndaǵy adamdarmen jaqsy qarym - qatynas jasaýǵa tárbıeleý.
Ádis - tásili: Áńgime, suraq - jaýap, róldik oıyndar, psıhologıalyq trenıńter
Túri: psıho - profılaktıkalyq
Kórnekiligi: naqyl sózder, sýretter
«Densaýlyq - aýrý men dene kemistiginiń joqtyǵy ǵana emes, adamnyń dene, jan saýlyǵy men áleýmettik tolyq amandyq jaǵdaıy», «Meıirimdi kúlki, jaqsy sóz - mándi ómir negizi»
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi(Kirispe sóz)
İİ. Psıhologıalyq trenıń
İİİ. Mıǵa shabýyl(Suraq – jaýap)
İV. Sıtýasıalyq jaǵdaılar(Róldik oıyndar)
V. Valeologıalyq trenıń
VI. Qorytyndy.

İ. Uıymdastyrý kezeńi. Kirispe sóz.
- Balalar, densaýlyq máselesi búgingi kúnde kúrdeli máselege aınalyp otyr. Otbasynyń áleýmettik jaǵdaıy, aýrýlarmen aýrý, kóńil - kúıdiń mazasyzdyǵy, túrli jaǵdaılarǵa oqýshynyń nashar beıimdelýi máseleniń san qyrly ekenin kórsetedi de, arnaıy mamandar men muǵalimderden kóp kúsh jumsaýdy talap etedi. Sondyqtan densaýlyǵymyzdy saqtaý, óz densaýlyǵymyzdy basqara bilý, túrli kelispeýshiliktiń aldyn alý, kıkiljińniń týý sebepteri men odan shyǵý joldaryn túsiný maqsatynda «Kıkiljińniń densaýlyqqa áseri» atty psıho - profılaktıkalyq sabaqty uıymdastyryp otyrmyz.

İİ. Psıhologıalyq trenıń.
- Búgingi sabaǵymyz kóńildi ótý úshin kóńil - kúıimizdi kóteretin jattyǵýdan bastaıyq.(Jaǵymdy baıaý mýzykanyń yrǵaǵymen)
1 - kezeń. Denemizdi bos ustap yńǵaıly otyramyz.
2 - kezeń. Kózdi jumyp, tynyshtanyp búkil denemizdi oısha sholamyz.
3 - kezeń. Denemizdi bos ustap, óz - ózimizdi jaǵymdy jáne kóńildi sezinip, ómirdegi barlyq jaǵymdy sátterdi eske alaıyq.
4 - kezeń. Ózimizdi áli kúltelerin ashpaǵan gúl dep sezineıik. Sol gúl kúlteleri baıaý ashylyp, kúnge qaraı umtylýda. Denemizdi bos ustap joǵary kóterilemiz, kózimizdi ashyp qolymyzdy silkileımiz.
- Balalar, yńǵaıly otyryp, bir - birimizge qarap, ádemi jymıyp, kúleıik. Árqashan osylaı kóńil - kúıimiz kóterińki bolsyn.
- Balalar, endi kezekpen kezek barlyq adamzatqa jaqsy densaýlyqqa arnalǵan tilekter aıtaıyqshy:
Mysaly: Densaýlyq - adamnyń basty baılyǵy, sondyqtan densaýlyqty saqtaı bileıik. Kúlki - adam ómirin uzartady, eshqashan júzimizden kúlki ketpesin. Kóńil - kúıimiz árqashan kóterińki bolsyn.

İİİ. Negizgi bólim. Mıǵa shabýyl.(Suraq – jaýap)
- Balalar, adam balasyna tilep jatqan densaýlyq sózin kim qalaı túsinedi? Densaýlyq degen ne?
- Keı jaǵdaılarda kóńil - kúıimizdiń bolmaýyna ne sebep bolady? Onyń densaýlyqqa áseri qandaı?
- Balalar, kıkiljiń qandaı jaǵdaıda týyndaıdy?
- Kıkiljińdi qalaı boldyrmaýǵa bolady? Kıkiljiń bolǵanda kóńil - kúı qalaı ózgeredi?

İV. Sıtýasıalyq jaǵdaılar.(Róldik oıyndar)
Eki oqýshy kóshede kele jatyp birin - biri qaǵyp ketedi. Ekeýi biraz kıkiljińge bardy. Sońynda tóbeleske ulasý qaýpi týyndady.(Al balalar, osy kıkiljińniń sebebin oılastyryp, odan shyǵý jolyn rólge enip kórsetińder. Oqýshynyń dórekiligine, kóńil - kúıine, ustamsyzdyǵyna, óz sezimin qadaǵalaı almaýyna, qarym - qatynasqa túse almaıtynyna mán berý qajet)
Psıhologtyń pikiri: Kıkiljińdi jaǵdaı ár adamǵa ár túrli áser etedi. Kıkiljiń sózine psıhologıalyq anyqtama bere bolsaq: konflıkt psıhologıalyq sózdikte bylaı aýdarylady. «Konflıkt - latyn sózi - kıkiljiń. Munyń maǵynasy - ótkir emosıonaldy ashý»
Kıkiljiń - oıy, maqsaty men qalaýlary, talaby, qyzyǵýshylyǵy ár túrli nemese birneshe adamdar arasyndaǵy kelispeýshilik. Ol mynadaı bolyp bólinedi:
1. Jeke bastyń kúızelisi.
2. Ekeýara kıkiljiń.
3. Top arasyndaǵy kıkiljiń.
Barlyq jaǵdaıda eki jaqtyń kıkiljińi ár túrli sebepten týady. Keı jaǵdaıda kıkiljińniń ózi streske ákep soqtyrady. Iaǵnı, qorqytý, úrkitý arqyly ekinshi adamdy qysymǵa alyp, ádiletsizdik jasap otyr. Kimde - kimniń ádileti joq bolsa, onyń uıaty da joq. Uıat degen adamnyń boıyndaǵy adamshyldyǵy.
Qysym - óz oıyn zorlyqpen ekinshi adamǵa moıyndatý, buıyra ýysynan shyǵarmaý, ekinshi adamdy tolyq baqylaýyna alý. Kıkiljiń keı jaǵdaılarda streske soqtyrady dedik. Al balalar, stress degen sózdi estigen - de senderdiń kóz aldaryńa, oılaryńa ne keledi?
Strestik jaǵdaıda bolatyn sezimder: Qobaljý, qorqý, aýyrý, yzalaný, ashýlaný, ábigerge túsý, jek kórý, ýaıymǵa salyný.
Stress degenimiz - júıke júıesiniń zoryǵýy. Ashýlaný - adamnyń ózin meńgere almaýy / adrenalınniń bólinýi, onyń áseri /, erik tárbıesiniń kemistigi, al erik jigeri kúshti adam orynsyz ashýshańdyqqa, ushqalaqtyqqa bara bermeıdi. Ustamdy, meıirimdi adam ne istese de aqylmen, oılanyp isteıdi.
Adamdar arasynda kıkiljińdi boldyrmaý úshin, eki jaq ta birdeı sheshimge kelýi tıis. Myna jaǵdaıda ashýdy aqylǵa jeńdirip, bir - birine jyly sóz aıtyp kelisimge kelý - kompromıss dep atalady.
Kompromıss - bul kıkiljiń týyndaǵan sátte, eki jaqtyń da keıbir óz oılarynan bas tartyp ortaq bir sheshimdi qabyldaýy. Kelisim - bul keleshekte aldyna qoıǵan maqsatyna qol jetkizý úshin adamnyń birige kúsh qosýy.
V. Valeologıalyq trenıń:
1 - kezeń. «Men sabyrlymyn», «Men tynyshtalamyn», «Bári jaqsy bolady» dep ishteı qaıtalap ózimizdi sendiremiz.
2 - kezeń. Sabańa túsip kóńil - kúıiń qalpyna kelgenshe 10 - ǵa deıin sana.
3 - kezeń. Qulaq qalqanyn jeńil qımylmen aınaldyra sıpala, basyńdy qolyńmen qaýsyra qushaqtap, alaqanyńdy qulaǵyńa tıgiz, moınyńdy sıpap ıyǵyńdy ysqyla.
VI. Qorytyndy.
Bizdiń baqytymyzdyń onnan toǵyzy densaýlyqqa baılanysty. Ózińdi syılaǵanyń, densaýlyǵyńdy syılaǵanyń. Ǵumyryńdy qysqartatyn áserler - úreı, ýaıym, zaryǵý, jigersizdik, kúndeý, jek kórý.
Minekı, balalar, búgin kıkiljińniń áseri densaýlyqqa qanshalyqty zıan ekendigin bildik. Ár jaǵdaıda aqylmen oılap, ekinshi jaqqa qysym jasamaýdy, zorlyq týdyrmaýdy, ashý - yza, jek kórýshilikke jibermeı sheshýge adam balasynyń kúshi jetedi. Osy kúshti paıdalanyp, ózińniń de ózgeniń de densaýlyǵyn oılap, kıkiljińniń densaýlyqqa áserin túsinip sheshim qabyldaǵan jón. Árqashan kıkiljińnen aýlaq júreıik, óıtkeni kıkiljiń adam densaýlyǵyna zıan!