InfoHub Logo

Oral oblysynyń, Orda aýdanynyń Talap aýyl sovetinde «Jetekshi» kolhoz terıtorıasynda Baıǵul Jappas Mamajar men Qaısaq degen aǵaıyndylar ómir súripti. Aǵaıyndylar sózge sheshen, isks sheber basshy da bola bilgsn adamdar kórinedi. Eldi sovettendirý men kolhozdastyrý isins belsene aralasyp, tap jaýymen de shaıqasa bilse kerek.

Olardyń is-áreketimen qosa, sóz saptaýynyń ózi tálim-tárbıe edi, — dep áńgimeleıdi el qarıalary. Aǵaıyndylardyń el esine qaldyrǵan áńgimeleri tómendegishe.

Enshi alyspaǵan Mamajar men Qaısaqtyń úıine kelip at basyn tiregen jolaýshy: «Aıt, aıtty» qaıtalaı beripti. Ittiń úrgeni de kúsheıe túsedi. It daýsynyń bir tolas kezinde:

— Kim bar, shyǵyp ket, — dep daýystaıdy jolaýshy.

Aıtqanyndaı bir adam úıden shyǵady da qaıta kiredi. Oslaısha Mamajar úıden shyǵyp ketip qaıta kelip, shyǵyp ketip qaıta kelip, júrisinen bir tanbapty. Bul iske tańdanǵan jolaýshy aqyrynda:

— Jolaýshymyn, jol suraımyn, — dep daýystapty.

Úıine endi kirip bara jatqan Mamajar: — Qaı joldy suraısyz? Bir jol bar sýǵa baratyn, mal sýaratyn, ekinshi jol bar túrli sharýamyzǵa baramyz. Al úshinshi jol bar, anaý — aıdaý jol, — dep jaýap beripti. Jolaýshy: — Bulardan durys jaýap alyp bolmas neme eken ózi, — dep júre beripti.

Jolaýshy ketken soń ekeýiniń áıelderi: — Durys jón silteseńder qaıtedi? «Attyń jemin jep, taıdyń oıynyn oınaısyndar», — dep keıistik bildiripti. Sonda aǵaıyndylar:

— Bizder óte durys jaýap berdik. «Aıt, aıt» dep ıtke aıtaqtaǵandaı aıtaqtady, ol sózge ıtshe úrip jaýap berdik. Al «shyǵyp ket» dedi. Shyǵyp ketip, qaıta kelip, ony da oryndadyq. «Jol suraımyn» dedi, bar joldy kórsettik emes pe? At ústindegi adamǵa «olaı sóıleme, bylaı sóıle» dep sabaq úıretemiz be? — degen eken.

* * *

Bir kúni Mamajar men Qaısaq januıalarynyń talshyq alǵannan basqa qonaq kúter jaıy bolmaı qalady eken. Sol ýaqytta jomart januıa: «Bireý-mireý kelip qalmasa ıgi edi» dep qınalypty.

Aıtqanyndaı qonaǵa bir jolaýshy kele qalypty. Jolaýshyny qosh alyp, úıge kirgizedi de, biri «meniń bólmeme», ekinshisi «meniń jaǵyma kir» dep talasady. Talastyń túbi qyzyl tóbeleske aınalady. Aqyrynda Qaısaq aǵasyna:

— Sen boılaı úlkendigińdi salasyń, búginde sol ániń. Ákel baltany? Talassyz qonaqty eki jaryp bólip alamyn, — dep áıelinen balta surapty. Aǵaıyndy ekeýi jolaýshynyń eki qolna jarmasa ketedi. Jolaýshy bolsa alysa, julysa júrip, áreń degende sytyla shyǵyp, qasha jóneledi.

Jolaýshy ketken soń Qaısaq: — Qarabaısha jolaýshyny as-sýsyz túneltkenshe, ózimdi uıattan óltirgenim, kún keshkirmeı turǵanda qonaq as-sýy bar úıge barsyn degenim ǵoı, — degen eken.

---