InfoHub Logo

Taqyryby: «Mamandyǵym – maqtanyshym»
Keshtiń maqsaty:
a) Oqýshylarǵa aldaǵy ýaqytta zaman talabyna saı durys mamandyq alý úshin baǵyt - baǵdar berý. Ár mamandyqtyń qyzyǵy men qıyndyǵy bolatyndyǵyn jete uǵyndyrý
Mamandyq tańdaý kezeńinde turǵan oqýshylarǵa baǵyt - baǵdar berip, tańdaý múmkindikterin sheshý.
á) Olardy óz pikirin erkin aıtýǵa, basqanyń pikirin syılaı bilýge, júıeli oılaýǵa baýlý
b) Oqýshylardyń qoǵamǵa degen azamattyq pozısıasyn qalyptastyryp, otansúıgishtikke tárbıeleý
Jospary:
İ Kirispe « Mamandyqtar áleminde»
İİ Negizgi bólim
1. Bolashaq maman ıeleri stýdenttermen syr suhbat
2. « Mamandyq tańdaý – bolashaǵyńdy aıqyndaý»
3. “Mamandyq tańdaýdyń jeti qadamy”
4. Trenıń «UBT degenimiz ne jáne onyń men úshin
mańyzdylyǵy qandaı?»
İİİ Qorytyndy « Bolashaǵyńa búginnen qamdan»
Kirispe sóz: Qurmetti, stýdent qaýymy, oqýshylar jáne ustazdar! Búgingi «Mamandyǵym - maqtanyshym» atty kezdesý keshine qosh keldińizder! Mektepten túlep ushqaly otyrǵan 11 - synyp oqýshylaryn «qandaı mamandyqty tańdaımyn» nemese «tańdaǵan mamandyǵyma qalaı qol jetkizemin» degen oılar mazalaıtyny anyq. Mamandyq tańdaý kezeńinde turǵan oqýshylarǵa baǵyt - baǵdar berip, tańdaý múmkindikterin sheshý úshin ustazdarmen, keshegi túlekter, búgingi stýdent, bolashaq maman ıelerimen, kezdestirip oı bólisý, pikir almasýdyń mańyzy óte zor.
Adam óziniń bolashaq kásibine ár túrli joldarmen keledi.

Bireýler úshin – ol oıǵa alǵan armannyń oryndalýy, otbasy dástúrin jalǵastyrý, kelesi bireýler úshin – jańalyqqa, derbestikke talpynys, úshinshi bireýlerge - áıteýir bir mamandyq alý kerek bolǵan soń t. b. Mamandyqty tańdaý úshin, adam eń aldymen ózin, óz beıimdiligin tanýy qajet. Óz - ózine «Men kimmin?», «Osy ómirdegi meniń ornym qandaı?», «Qalaı ómir súremin?» degen suraq qoımaıtyn adam kem de kem.

Mynaý kóp salaly ómirde mamandyqtyń túri kóp. Árıne tańdaý jasaý ońaı emes. Eń bastysy – adam eńbekke qabiletti, zeıindi bolýy qajet jáne onyń mamandyǵy ózi ósken ortaǵa mańyzdy, baǵaly úles qosatyndaı bolýy shart. Óz isine senimdi, durys tańdaǵan adam ǵana jetistikke jetedi. Adam eńbeginen qýanyshyn taba bilse, boıyna jańa kúsh qosylyp, eńbekke degen shabyty arta túsedi. Zor yqylas, shabytpen istegen is – tabys bıigine jetkizetin qanat.
Abaı atamyz aıtqandaı: «Nege arnalsań, sony iste» dep, qashanda adam ómirden ornyn óz tańdaýymen tapqan jón.

Qatysýshylarǵa beriler suraqtar:
Bilikti maman bolý úshin adam eń aldymen nemen qarýlanýy qajet?
- Adam ózin belgili bir mamandyqqa qashan, qalaı daıyndaýy kerek dep oılaısyz?
- Adam bolashaq óz mamandyǵyn tańdaǵan kezde, neni basshylyqqa alý qajet?
- Bul mamandyqty tańdaýyńyzǵa ne sebep boldy?
- Jaqsy maman bolýy úshin adam neni bilip, neni úırenýi qajet?
- Qaı ýaqytta adam óz eńbeginiń jemisin kóre alady?
- Osy mamandyǵyńyzǵa júrek qalaýyńyzben bardyńyz ba?
- Áttegen - aı degen shaqtaryńyz boldy ma?
Mamandyq tańdaý – bolashaǵyńdy aıqyndaý
Mamandyq tańdaý degenimiz – ıaǵnı bolashaǵyńdy aıqyndaý. Biz aldymyzǵa belgili bir maqsat qoıa bilýimiz kerek. Sol maqsatqa jetý úshin birtalaı mindetter oryndaýymyz kerek. Sonda ǵana seniń bolashaǵyń aıqyn.
Osy jóninde oqýshylar pikirin tyńdaıyq.
- Senderdiń aldaryńa qoıǵan maqsattaryń bar ma?
Osy maqsatqa jetý úshin sen ne istemek oıyń bar?

Óz mamandyǵyn adaspaı tańdap, ah urmas úshin bala jasynan nege beıimi barlyǵyn ata - anasy qadaǵalasa, sol arqyly mektep kezinde - aq óziniń qaı salanyń qulaǵyn ustaıtynyn bilip ósse, bilikti mamandar shoǵyry anaǵurlym arta túser edi. Bulaı deıtinimiz, mamandyq tań - daýdaǵy salǵyrttyq pen nemquraıdylyq keshirilmeıtin is. Adamnyń óz bolashaǵyna degen jaýapkersizdik. Mamandyq tańdaý – bolashaǵyńdy aıqyndaýdyń ólshemi. Demek, odan qatelesýge bolmaıdy. UBT - ny tapsyryp, upaı túgendegesin, qaı mamandyqty tańdaryńdy bilmeı, sońynda el dúrmegine ilesip, toppen birge mamandyq taldaý – maqsat - syzdyqtyń kórinisi. Seniń maqsat¬syzdyǵyń – buralań jolyńnyń alǵashqy belesi bolmaq. Bárin qaıtadan bastaýǵa bolady, biraq ýaqyty ótkesin ókingennen orny tolmaıtyn sátter de kezdesedi. Sol úshin de úsh oılanyp, tórt tolǵanǵannyń artyqtyǵy joq. Óz bolashaǵyńdy óziń belgileıtin eń mańyzdy kezeńde turǵanyńdy umytpaýǵa tıissiń.
Mamandyq tańdaý – adam ómirindegi eń jaýapty kezeń. Talapker úshin mamandyq tańdaýdyń jeti basty qadamyn usynýdy jón kórdik.

Birinshi qadam:
Baıyppen baǵdarlaı bilińiz
Jas adamnyń bir toqtamǵa kelýine qıaldyń da áseri bar. Bireýdi kınodaǵydaı romantıkalyq mamandyqtar qyzyqtyrýy múmkin. Bireýler týǵannan mańdaıyna jazylǵan ata - anasynyń jolyn tańdaıdy. Bireýler JOO - ǵa jaqyn dosyna nemese qurbysyna serik bolyp barady, al endi bireýler úıine jaqyn oqý ornyna qujat tapsyrýǵa asyǵady.
Mamandyq tańdaý adam taǵdyrynda kóp nárseni sheshetindikten, oǵan atústi qaraý – jeńil oılylyqtyń belgisi. Sondyqtan, bul máseleniń sheshimin múmkindiginshe asa mán berip, baıyppen qabyldańyz.
Ekinshi qadam:
Durys sheshim óz qolyńyzda
Eń birinshi bul tańdaýdy óz betińizshe jasaý kerektigin sanaly túrde uǵynyńyz. Ata - analardyń, dostaryńyzdyń yqpalynan shyǵa almaı qalmańyz. Olar ne aıtsa da, bul – sizdiń taǵdyryńyz.
Úshinshi qadam:
Beıimdiligińizdi eskerińiz
Bastapqyda óz qyzyǵýshylyǵyńyzǵa nazar aýdaryńyz. Nemen aınalysqandy qalar edińiz? Qandaı pánder unaıdy? Bos ýaqytyńyzda nemen aınalysqandy jaqsy kóresiz? Adamdarmen, ásirese, bógde kisilermen ońaı til tabysa alasyz ba? Kóp nárse sizdiń beıimdiligińizge baılanysty.
Tórtinshi qadam:
Ózińizdi synaqtan ótkizińiz
Bárinen buryn ózińizdi oı eleginen ótkizip kórińiz: ózimnen jáne ózimniń jumysymnan neni qalaımyn? Bes jyldan keıin ózimdi qalaı elestetemin? Barlyq aqparattardy paıdalana otyryp, bolashaq mamandyǵyńyz týraly kóp málimet alýǵa tyrysyńyz. Ózińiz tańdaǵan mamandyq ıeleriniń is barysyn kózińizben kórý úshin sol kásiporyn, mekemelermen tanysýǵa shyǵyńyz.
Programmıst bolǵyńyz kelse, kompúterlik oıyndardy ǵana tutpaı. Eń bolmasa qarapaıym baǵdarlama jasap kórińiz. Daıyndyq kýrstarynda jazylsańyz, tipti jaqsy. Eń durys tásil – jazǵy demalys kezeńde ózińizdi qyzyqtyratyn salanyń eń kishi qyzmetkeri bolyp jumysqa tursańyz, tańdaýyńyzdyń durys burystyǵyna kózińiz anyq jeter edi.
Besinshi qadam:
Suranysty da nazar ustańyz
Bolashaq mamandyǵyńyzdy eńbek naryǵynda qanshalyqty baǵalanatynyn bilý de paıdaly. Qarapaıym jol: bos oryndarǵa jarıalanǵan baıqaýlarda, ınternettiń eńbekke ornalastyrý saıtynda qandaı mamandarǵa suranys bar ekendigin qarańyz. Arnaıy agenttikter júrgizgen boljamdardyń da mańyzy zor. Osy málimetterdi eskere otyryp, tańdaǵan mamandyǵyńyzǵa qaı joǵary oqý ornynda, qalaı daıarlaıtynyn anyqtańyz.
Altynshy qadam:
Mamandar ne deıdi?
Eger kúdik - kúmánnan aryla almasańyz, onda mamandardyń kómegin paıdalanyńyz. Mundaı kezde psıholog keńesshi mamandar járdemdese alady. Sondaı - aq, qabiletińiz ben beıimdiligińizdi anyqtaýǵa kómektesetin arnaıy psıhologıalyq testiler bar.
Jetinshi qadam:
Qorytyndy sheshim
Málimetterdi jınastyra kelip, ózińizge unaǵan negizgi 5 - 10 pozısıanyń tizimin jasańyz. Odan keıin paraǵyńyzdy ekige bólip, oń jáne keri jaqtaryn tizip, synaq tásilin júrgizińiz. Kóńilińizge qonbaıtyn syzyp tastańyz. Tizimde úsh pýnkt qalǵan kezde taǵy da qosymsha oı eleginen ótkizip, eń sońǵy sheshim qabyldańyz.
Qorytyndylaý:
Mamandyqty durys tańdaýda qandaı qateler jiberilýi múmkin?
Erkin túrde qatysýshylar búgingi keshten alǵan áserleri týraly pikir bólisedi.
- Osy kúnnen ne aldyńyz?
- Ózińiz úshin qandaı qorytyndy jasadyńyz, oılandyratyn jaǵdaı boldy ma?
Qorytyndy: Búgingi keshimizdi myna óleń joldarymen aıaqtaýǵa ruqsat etińizder:
Eńbek etsem, erteńgi - baqytyma senemin.
Maqsatyma jetkizer - ýaqytyma senemin.
Dostyq ispen qasty da - jeńerime senemin,
Aqyl, sana bilim men - ónerime senemin.
Arym - taza, aq kóńil - adaldyqqa senemin,
Abyroıly, aq nıet - adamdyqqa senemin!- degendeı el senimine kiretin qurmetti mamandyq ıesi bolamyn deseńizder búgingi kezdesýde apaılarymyz ben aǵalarymyz aıtqan aqyl keńesterdi jadyńyzda ustap ilim - bilim alýǵa barlyq kúsh jigerlerińdi jumsap, egemendi elimizdiń erteńi - bolashaq maman ıeleri bolýlaryńyzǵa tilektestigimdi bildiremin