Mamandyqqa baǵyttalǵan hımıany oqytýdyń ınteraktıvti ádisteri
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
Áıteke bı kentindegi №266 mektep – lıseıdiń
hımıa pániniń muǵalimi Demeýbaeva Ásem Kóbeısinqyzy
«Bilim berý reformasy tabysynyń basty ólshemi – tıisti bilim men bilik alǵan elimizdiń kez-kelgen azamaty elinde qajetke jaraıtyn maman bolatyndaı deńgeıge kóterilý bolyp tabylady.»
N.Á.Nazarbaev.
Jańarǵan Qazaqstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyndaǵy basty maqsattarynyń biri retinde álemdik deńgeıdegi básekege qabiletti elý eldiń qataryna ený baǵyttary adamdy joǵary mańyzdy qundylyq dep tanyp, qoǵamnyń damýynyń ózegi bolyp tabylatyn bolashaq mamandardy kásibı daıarlaý sapasyn jetildirýdi basty baǵdar tutady.
Tuǵyrly bilimderi men kásibı bilikterin ońtaıly sabaqtastyra otyryp, kásibı mindetterin shyǵarmashylyqpen sheshe biletin jańa turpatty maman daıarlaý úrdisin stýdentterdiń derbes is-áreketinsiz elestetý jáne ony júzege asyrý múmkin emes. Sondyqtan kásiptik bilim salasynda stýdentterdi kásibı daıarlaý úrdisin jańasha sıpatta qarastyryp, olardyń shyǵarmashylyq derbestik sapalaryn damytý negizinde meńgergen bilimderi men bilik, daǵdylaryn ózgermeli ómir jaǵdaıynda, bolashaq kásibı is-áreketinde shyǵarmashylyqpen qoldana bilýge úıretý mańyzdy mindet.
Kórsetilgen máseleniń ózekti tustary Qazaqstan Respýblıkasy-2030 jyldarǵa deıin strategıalyq damýyn júzege asyrý baǵdarlamasy mazmunynda, «Bilim týraly» Zańynda, Qazaqstan Respýblıkasy «Bilim» baǵdarlamasynda, Qazaqstanda bilim berýdi damytýdyń 2015-jyldarǵa deıingi memlekettik baǵdarlama talaptarymen úndesedi.
Qaı eldiń bolsyn ósip órkendeýi, álemdik ortada aldyńǵy shepten oryn alýy onyń ulttyq bilim berý júıesiniń qalyptasýyna, damý baǵytyna, qazirgi tańdaǵy oqytýdyń dıdaktıkalyq jańa sıpaty – jańa oqytý tehnologıalaryn, oqý aqparattaryn utymdy qoldaný, shyǵarmashylyq oqytý túrlerin keńinen paıdalanýǵa baılanysty.
Qazirgi zamanǵy joǵary mektep dıdaktıkasy stýdentterdiń kásibı quzyretti, oılaý belsendiligi joǵary, izdenimpaz, derbes, shyǵarmashyl bolyp qalyptasýyn ádisnamalyq turǵyda, qazirgi qoǵam talaptaryna sáıkes jańasha negizdeýdi qajet etedi.
Qazirgi kezeńdegi elimizdiń kúnnen – kúnge gúldenip damýy, jańa saıası – ekonomıkalyq órleý, bolashaq damýǵa baǵdarlanǵan ózgermeli ómir jaǵdaılary adamnan aqyl – oı belsendiligin, ózekti máselelerdi shyǵarmashylyqpen sheshý, ony ońtaıly paıdalanýdy talap etedi. Sondyqtan bolashaq mamandardy kásibı daıarlaýda kórsetilgen mindetterdi sheshýdiń basty tuǵyry retinde oqýshylardy quzyrettilikke ıkemdeýdiń mańyzy zor.
Quzyrettilik birinshi orynǵa bilimgerdiń aqparatty saýattylyǵyn emes, onyń máseleni durys sheshe bilý qasıetin qoıady.Eger bolashaq mamannyń quzyrettiliginiń qalyptasýyn kásibı bilim berý júıesiniń aýmaǵynda qarastyrsaq, onda bilim, bilik, daǵdy múmkinshiligi, ıaǵnı bir sózben qyzmetke mamannyń qanshalyqty daıyn ekendigi týraly aıtýǵa bolady.Kásibı quzyrettilik dep mamannyń jeke bas sapalary men onyń psıhologıalyq – pedogogıkalyq jáne teorıalyq biliminiń, kásibı biliktiligi men daǵdysynyń, tájirıbesiniń bir arnada toǵysýy deýge bolady.
Oqytýdyń ádisterin tańdaý kóptegen faktorlarmen bilim berýdiń mańyzdy maqsattarymen, oqý kýrsynyń erekshelikterimen, sabaqtyń maqsatymen, oqýshylardyń múmkindigimen, qolda bar oqý quraldary jáne ýaqytpen, muǵalimdi moıyndaýymen, olar paıdalanatyn dıdaktıkalyq júıeniń erekshelikterimen anyqtalady.Oqytý ádisteri oqytý prosesinde mańyzdy qyzmetter atqarady. Ádisterdiń kómegimen oqytylatyn materıaldardyń tıisti mazmunymen oqýshylarǵa berilýi, oqýshylardyń ıntellektýaldy damýy jáne qajetti jeke qasıetterin qalyptastyrý.Sonymen qatar ádister oqý prosesiniń qalypty qyzmetine qajetti jaǵdaı jasaýshy.
Bizdiń el damýdyń demokratıalyq jolyn tańdaýyna baılanysty, búgingi tańda qoǵamdy sheshim qabyldaýǵa mańyzy arta tústi.Osy baǵytta oqýshylardyń belsendiligin arttyrýǵa múmkindik beretin ádistemelik tásilder ınteraktıvti dep atalyp júr. Bul ádisterdi qoldaný syrttaı óte jeńil kóringenimen, ózindik erekshelikteri men qıyndyqtary da bar.
Interaktıv – aǵylshynnyń «ózara áreket» degen sózi.Demek, ınteraktıvti oqytý ádisteri tulǵa aralyq qarym – qatynasqa negizdele otyryp, «jeke tulǵany damytýǵa baǵyttalatyn» qazirgi bilim berý talaptaryn qanaǵattandyrady.Sonymen birge, sapaly bilim alýdyń alǵysharttary bolyp tabylatyn tanym belsendiligi men izdenis derbestigin qalyptastyryp qana qoımaı, ary qaraı damytady.
Interaktıvti oqytý ádisteri dástúrli oqytý ádisterinen oqý úrdisinde oqýshylardyń óziniń ómirlik tájirıbelerin paıdalaný arqyly este berik saqtaýmen, málimetterdi taldap,jınaqtaý arqyly jeke jáne kásiptik qabiletterin asha alýymen erekshelenedi.Degenmen, ınteraktıvti oqytý qajetti aqparattardy ıgerýge ýaqytty kóbirek bólýdi, baǵalaýda jańa,kúrdeli ólshemderdi qoldanýdy qajet etedi jáne oqýshylardyń tanymdyq is – áreketin basqarýda tájirıbesi az muǵalimderge kóptegen qıyndyqtar týǵyzady.
Interaktıvti ádistiń taǵy bir ereksheligi oqýshylardyń belsendiligi muǵalimniń belsendiligimen sáıkestiginde sonymen qatar oqýshy men muǵalimniń turaqty ózara is áreketinde. Interaktıvti ádisterdi qoldanýda oqýshylardy sapaly daıyndyqpen qamtamasyz etý oqý prosesiniń nátıjeligine tikeleı baılanysty. Basty tapsyrma oqýshylarǵa berilgen bilimniń baǵasynda emes ol tapsyrmany oryndaýdaǵy is – áreketinde. Interaktıvti ádisterdi sabaq barysynda qoldanýdyń basty qurylymy mynada: sabaq bastalysymen oqýshylarǵa belgili bir taqyrypty berý jáne osy taqyryptyń ári qaraı damýyna septigin tıgizetin is – áreketterdi ýaqytyly jınaqtaı bilý. Osyndaı ınteraktıvti oqytý ádisterin qoldaný arqyly hımıa pánin oqýshylarǵa jete meńgertýdi sonymen qatar mamandyqtaryn meńgerýde osy bilimderin keńinen qoldanýyna jete mán berip kelemin.
Jumys barysynda aldyma qoıǵan maqsattarym:
• Oqýshyny hımıa páni arqyly mamandyqqa baýlý.
• Oqýshynyń bilim – bilik daǵdylaryn qalyptastyrý.
• Bilim alýǵa degen yntasyn arttyrý.
• Oqýshynyń belsendiligi men iskerligin arttyryp, shyǵarmashylyqqa baýlý.
• Hımıalyq tildi, teorıalyq bilimdi praktıkamen ushtastyrý.
• Mamandyǵyna baılanysty hımıalyq úrdisti túsindire alatyn jeke tulǵa qalyptastyrý.
Osy maqsattarymdy júzege asyrý úshin atqarǵan is – tájirıbemdi usynǵym keledi. Mamandyqqa baýlý maqsatynda ózim sabaq beretin jaratylystaný – matematıka baǵytyndaǵy top oqýshylarynan «Men qandaı mamandyq ıesi bolǵym keledi?» atty test aldym.Test nátıjesinde basym kópshiligi temirjol mamandyǵyn tańdaǵaly otyrǵany belgili boldy. Soǵan baılanysty «Metaldar» taqyrybyna erekshe mán berdim.
Birneshe márte zerthanalyq jumystar júrgizdim sonyń ishinde tómendegi keste №1 zerthana jumysynyń nátıjesinde toltyryldy.Bul jumystyń qorytyndysy arqyly teplovoz akýmýlátorlarynyń qurylysyn jáne porshendardyń qurylysyn bilýge múmkindik berdi.
№ Tájirıbe
Ne jasaldy?
Ne baıqadyńyz?
Qorytyndy
1. Temir men mys súlfatynyń árekettesýi
Temir shege myspen qaptaldy. Fe + CuSO4 →
Temir shegeni mys súlfatyna batyrdyq Fe SO4 + Cu
Óz tájirıbemde tómendegideı salystyrý arqyly júrgiziletin «Álternatıvtik testti» jıi qoldanamyn.Bul testke ýaqyt az ketedi sonymen qatar hımıalyq tildi damytýǵa áserin tıgizedi.Ortaq suraqtar oqylady oqýshylar tek «+» degen tańba qoıý arqyly jaýap beredi. Tekserýde qıyndyq týyndatpaıdy.Oqýshy úshin de, muǵalim úshin de eń jeńil test túri.
1 23 4 5 6
Al + +
Fe + + +
Cu + + +
Test suraqtary:
• Teplovozdyń basqarý púltiniń syrtyn qaptaıtyn metal?
• Teplovoz generatoryn jáne ıakorlerin jasaýda qoldanylatyn metal
• Teplovozdyń tágovyı elektrodvıgatelderinde kezdesetin metal
• Kolektor men obmotka qandaı metaldan jasalady?
• Kolenvaldy jasaýǵa qandaı metaldyń quımalary qoldanylady?
• Vagondardyńsyrtyn qaptaýǵa qandaı metaldyń quımalary qoldanylady?
Hımány meńgertýde formýlalardyń mańyzy zor, sondyqtan sabaq barysynda formýlanyń jalǵasyn tabatyn perfokartalardyń da alatyn orny erekshe.Sonymen qatar oqýshylarǵa ár túrli taqyryptarda jeke jumystar tapsyrýda sabaqty tereńdete túsedi, osy zerttegen taqyryptaryn ortaǵa salýǵa múmkindik beremin.
Osyndaı ádis - tásilder arqyly ár sabaqta jumys isteý barysynda oqýshylardyń bilimderi tereńdeıdi,este saqtaý,hımıalyq tilmen sóıleý qabiletteri damıdy jáne olar izdenimpazdyqqa,únemdilikke tárbıelenedi.
Hımıa sabaqtarynda oqýshylardyń belsendiligin,pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrýda tómendegideı jumys túrlerin uıymdastyramyn:
• Dıdaktıkalyq oıyndar(oılan tap,hımıalyq loto,hımıalyq «labırıng»)
• Toppen jarystyrý(berilgen ýaqytta tapsyrmany toppen oryndaý túrleri)
• Erkin taqyryptarda mátin qurastyrý,ertegi shyǵarý,rebýster men sóz jumbaqtar, basqatyrǵylar qurastyrý,shyǵarmalar jazdyrý.t.b.
• Oqýshylardy ádebıetti irikteýge,anotasıa jasaýǵa,konspektileýge,kortetekalar jasaýǵa, jospar jasaýǵa, materıaldar jınaýǵa, onyń josparyn jasaýǵa úıretý.
Óz tájirıbe jumystarymdy qorytyndylaı kele hımıalyq bilimniń kásibı mamandyqqa baǵyttalýy daǵdy men is áreket negizinde ózdiginen izdenetin,ózdiginen sheshim qabyldaıtyn,naryq zamanynda ómir súrip,adal eńbektenetin,básekelestikke qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrýǵa septigin tıgizedi dep senemin.
Áıteke bı kentindegi №266 mektep – lıseıdiń
hımıa pániniń muǵalimi Demeýbaeva Ásem Kóbeısinqyzy
«Bilim berý reformasy tabysynyń basty ólshemi – tıisti bilim men bilik alǵan elimizdiń kez-kelgen azamaty elinde qajetke jaraıtyn maman bolatyndaı deńgeıge kóterilý bolyp tabylady.»
N.Á.Nazarbaev.
Jańarǵan Qazaqstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyndaǵy basty maqsattarynyń biri retinde álemdik deńgeıdegi básekege qabiletti elý eldiń qataryna ený baǵyttary adamdy joǵary mańyzdy qundylyq dep tanyp, qoǵamnyń damýynyń ózegi bolyp tabylatyn bolashaq mamandardy kásibı daıarlaý sapasyn jetildirýdi basty baǵdar tutady.
Tuǵyrly bilimderi men kásibı bilikterin ońtaıly sabaqtastyra otyryp, kásibı mindetterin shyǵarmashylyqpen sheshe biletin jańa turpatty maman daıarlaý úrdisin stýdentterdiń derbes is-áreketinsiz elestetý jáne ony júzege asyrý múmkin emes. Sondyqtan kásiptik bilim salasynda stýdentterdi kásibı daıarlaý úrdisin jańasha sıpatta qarastyryp, olardyń shyǵarmashylyq derbestik sapalaryn damytý negizinde meńgergen bilimderi men bilik, daǵdylaryn ózgermeli ómir jaǵdaıynda, bolashaq kásibı is-áreketinde shyǵarmashylyqpen qoldana bilýge úıretý mańyzdy mindet.
Kórsetilgen máseleniń ózekti tustary Qazaqstan Respýblıkasy-2030 jyldarǵa deıin strategıalyq damýyn júzege asyrý baǵdarlamasy mazmunynda, «Bilim týraly» Zańynda, Qazaqstan Respýblıkasy «Bilim» baǵdarlamasynda, Qazaqstanda bilim berýdi damytýdyń 2015-jyldarǵa deıingi memlekettik baǵdarlama talaptarymen úndesedi.
Qaı eldiń bolsyn ósip órkendeýi, álemdik ortada aldyńǵy shepten oryn alýy onyń ulttyq bilim berý júıesiniń qalyptasýyna, damý baǵytyna, qazirgi tańdaǵy oqytýdyń dıdaktıkalyq jańa sıpaty – jańa oqytý tehnologıalaryn, oqý aqparattaryn utymdy qoldaný, shyǵarmashylyq oqytý túrlerin keńinen paıdalanýǵa baılanysty.
Qazirgi zamanǵy joǵary mektep dıdaktıkasy stýdentterdiń kásibı quzyretti, oılaý belsendiligi joǵary, izdenimpaz, derbes, shyǵarmashyl bolyp qalyptasýyn ádisnamalyq turǵyda, qazirgi qoǵam talaptaryna sáıkes jańasha negizdeýdi qajet etedi.
Qazirgi kezeńdegi elimizdiń kúnnen – kúnge gúldenip damýy, jańa saıası – ekonomıkalyq órleý, bolashaq damýǵa baǵdarlanǵan ózgermeli ómir jaǵdaılary adamnan aqyl – oı belsendiligin, ózekti máselelerdi shyǵarmashylyqpen sheshý, ony ońtaıly paıdalanýdy talap etedi. Sondyqtan bolashaq mamandardy kásibı daıarlaýda kórsetilgen mindetterdi sheshýdiń basty tuǵyry retinde oqýshylardy quzyrettilikke ıkemdeýdiń mańyzy zor.
Quzyrettilik birinshi orynǵa bilimgerdiń aqparatty saýattylyǵyn emes, onyń máseleni durys sheshe bilý qasıetin qoıady.Eger bolashaq mamannyń quzyrettiliginiń qalyptasýyn kásibı bilim berý júıesiniń aýmaǵynda qarastyrsaq, onda bilim, bilik, daǵdy múmkinshiligi, ıaǵnı bir sózben qyzmetke mamannyń qanshalyqty daıyn ekendigi týraly aıtýǵa bolady.Kásibı quzyrettilik dep mamannyń jeke bas sapalary men onyń psıhologıalyq – pedogogıkalyq jáne teorıalyq biliminiń, kásibı biliktiligi men daǵdysynyń, tájirıbesiniń bir arnada toǵysýy deýge bolady.
Oqytýdyń ádisterin tańdaý kóptegen faktorlarmen bilim berýdiń mańyzdy maqsattarymen, oqý kýrsynyń erekshelikterimen, sabaqtyń maqsatymen, oqýshylardyń múmkindigimen, qolda bar oqý quraldary jáne ýaqytpen, muǵalimdi moıyndaýymen, olar paıdalanatyn dıdaktıkalyq júıeniń erekshelikterimen anyqtalady.Oqytý ádisteri oqytý prosesinde mańyzdy qyzmetter atqarady. Ádisterdiń kómegimen oqytylatyn materıaldardyń tıisti mazmunymen oqýshylarǵa berilýi, oqýshylardyń ıntellektýaldy damýy jáne qajetti jeke qasıetterin qalyptastyrý.Sonymen qatar ádister oqý prosesiniń qalypty qyzmetine qajetti jaǵdaı jasaýshy.
Bizdiń el damýdyń demokratıalyq jolyn tańdaýyna baılanysty, búgingi tańda qoǵamdy sheshim qabyldaýǵa mańyzy arta tústi.Osy baǵytta oqýshylardyń belsendiligin arttyrýǵa múmkindik beretin ádistemelik tásilder ınteraktıvti dep atalyp júr. Bul ádisterdi qoldaný syrttaı óte jeńil kóringenimen, ózindik erekshelikteri men qıyndyqtary da bar.
Interaktıv – aǵylshynnyń «ózara áreket» degen sózi.Demek, ınteraktıvti oqytý ádisteri tulǵa aralyq qarym – qatynasqa negizdele otyryp, «jeke tulǵany damytýǵa baǵyttalatyn» qazirgi bilim berý talaptaryn qanaǵattandyrady.Sonymen birge, sapaly bilim alýdyń alǵysharttary bolyp tabylatyn tanym belsendiligi men izdenis derbestigin qalyptastyryp qana qoımaı, ary qaraı damytady.
Interaktıvti oqytý ádisteri dástúrli oqytý ádisterinen oqý úrdisinde oqýshylardyń óziniń ómirlik tájirıbelerin paıdalaný arqyly este berik saqtaýmen, málimetterdi taldap,jınaqtaý arqyly jeke jáne kásiptik qabiletterin asha alýymen erekshelenedi.Degenmen, ınteraktıvti oqytý qajetti aqparattardy ıgerýge ýaqytty kóbirek bólýdi, baǵalaýda jańa,kúrdeli ólshemderdi qoldanýdy qajet etedi jáne oqýshylardyń tanymdyq is – áreketin basqarýda tájirıbesi az muǵalimderge kóptegen qıyndyqtar týǵyzady.
Interaktıvti ádistiń taǵy bir ereksheligi oqýshylardyń belsendiligi muǵalimniń belsendiligimen sáıkestiginde sonymen qatar oqýshy men muǵalimniń turaqty ózara is áreketinde. Interaktıvti ádisterdi qoldanýda oqýshylardy sapaly daıyndyqpen qamtamasyz etý oqý prosesiniń nátıjeligine tikeleı baılanysty. Basty tapsyrma oqýshylarǵa berilgen bilimniń baǵasynda emes ol tapsyrmany oryndaýdaǵy is – áreketinde. Interaktıvti ádisterdi sabaq barysynda qoldanýdyń basty qurylymy mynada: sabaq bastalysymen oqýshylarǵa belgili bir taqyrypty berý jáne osy taqyryptyń ári qaraı damýyna septigin tıgizetin is – áreketterdi ýaqytyly jınaqtaı bilý. Osyndaı ınteraktıvti oqytý ádisterin qoldaný arqyly hımıa pánin oqýshylarǵa jete meńgertýdi sonymen qatar mamandyqtaryn meńgerýde osy bilimderin keńinen qoldanýyna jete mán berip kelemin.
Jumys barysynda aldyma qoıǵan maqsattarym:
• Oqýshyny hımıa páni arqyly mamandyqqa baýlý.
• Oqýshynyń bilim – bilik daǵdylaryn qalyptastyrý.
• Bilim alýǵa degen yntasyn arttyrý.
• Oqýshynyń belsendiligi men iskerligin arttyryp, shyǵarmashylyqqa baýlý.
• Hımıalyq tildi, teorıalyq bilimdi praktıkamen ushtastyrý.
• Mamandyǵyna baılanysty hımıalyq úrdisti túsindire alatyn jeke tulǵa qalyptastyrý.
Osy maqsattarymdy júzege asyrý úshin atqarǵan is – tájirıbemdi usynǵym keledi. Mamandyqqa baýlý maqsatynda ózim sabaq beretin jaratylystaný – matematıka baǵytyndaǵy top oqýshylarynan «Men qandaı mamandyq ıesi bolǵym keledi?» atty test aldym.Test nátıjesinde basym kópshiligi temirjol mamandyǵyn tańdaǵaly otyrǵany belgili boldy. Soǵan baılanysty «Metaldar» taqyrybyna erekshe mán berdim.
Birneshe márte zerthanalyq jumystar júrgizdim sonyń ishinde tómendegi keste №1 zerthana jumysynyń nátıjesinde toltyryldy.Bul jumystyń qorytyndysy arqyly teplovoz akýmýlátorlarynyń qurylysyn jáne porshendardyń qurylysyn bilýge múmkindik berdi.
№ Tájirıbe
Ne jasaldy?
Ne baıqadyńyz?
Qorytyndy
1. Temir men mys súlfatynyń árekettesýi
Temir shege myspen qaptaldy. Fe + CuSO4 →
Temir shegeni mys súlfatyna batyrdyq Fe SO4 + Cu
Óz tájirıbemde tómendegideı salystyrý arqyly júrgiziletin «Álternatıvtik testti» jıi qoldanamyn.Bul testke ýaqyt az ketedi sonymen qatar hımıalyq tildi damytýǵa áserin tıgizedi.Ortaq suraqtar oqylady oqýshylar tek «+» degen tańba qoıý arqyly jaýap beredi. Tekserýde qıyndyq týyndatpaıdy.Oqýshy úshin de, muǵalim úshin de eń jeńil test túri.
1 23 4 5 6
Al + +
Fe + + +
Cu + + +
Test suraqtary:
• Teplovozdyń basqarý púltiniń syrtyn qaptaıtyn metal?
• Teplovoz generatoryn jáne ıakorlerin jasaýda qoldanylatyn metal
• Teplovozdyń tágovyı elektrodvıgatelderinde kezdesetin metal
• Kolektor men obmotka qandaı metaldan jasalady?
• Kolenvaldy jasaýǵa qandaı metaldyń quımalary qoldanylady?
• Vagondardyńsyrtyn qaptaýǵa qandaı metaldyń quımalary qoldanylady?
Hımány meńgertýde formýlalardyń mańyzy zor, sondyqtan sabaq barysynda formýlanyń jalǵasyn tabatyn perfokartalardyń da alatyn orny erekshe.Sonymen qatar oqýshylarǵa ár túrli taqyryptarda jeke jumystar tapsyrýda sabaqty tereńdete túsedi, osy zerttegen taqyryptaryn ortaǵa salýǵa múmkindik beremin.
Osyndaı ádis - tásilder arqyly ár sabaqta jumys isteý barysynda oqýshylardyń bilimderi tereńdeıdi,este saqtaý,hımıalyq tilmen sóıleý qabiletteri damıdy jáne olar izdenimpazdyqqa,únemdilikke tárbıelenedi.
Hımıa sabaqtarynda oqýshylardyń belsendiligin,pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrýda tómendegideı jumys túrlerin uıymdastyramyn:
• Dıdaktıkalyq oıyndar(oılan tap,hımıalyq loto,hımıalyq «labırıng»)
• Toppen jarystyrý(berilgen ýaqytta tapsyrmany toppen oryndaý túrleri)
• Erkin taqyryptarda mátin qurastyrý,ertegi shyǵarý,rebýster men sóz jumbaqtar, basqatyrǵylar qurastyrý,shyǵarmalar jazdyrý.t.b.
• Oqýshylardy ádebıetti irikteýge,anotasıa jasaýǵa,konspektileýge,kortetekalar jasaýǵa, jospar jasaýǵa, materıaldar jınaýǵa, onyń josparyn jasaýǵa úıretý.
Óz tájirıbe jumystarymdy qorytyndylaı kele hımıalyq bilimniń kásibı mamandyqqa baǵyttalýy daǵdy men is áreket negizinde ózdiginen izdenetin,ózdiginen sheshim qabyldaıtyn,naryq zamanynda ómir súrip,adal eńbektenetin,básekelestikke qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrýǵa septigin tıgizedi dep senemin.