Mátin úzindilerin ereksheleý. Qarip. Abzasty pishimdeý
Informatıka 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Mátin úzindilerin ereksheleý. Qarip. Abzasty pishimdeý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa mátin nemese onyń úzindilerin ereksheleý tásilderin, negizgi formattaý rejimderin qoldanýdy úıretý, mátindi týralaý, jolaralyq ınterval, tasymaldy ornalastyrý sıaqty mátindik qujattardy pishimdeýdiń joldaryn meńgertý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń kompúterge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Oqýshylardyń oılaý qabiletterin, tanymdyq belsendiligin arttyrý, kompútermen jumys isteý sheberligin odan ári qaraı shyńdaý jáne osy sabaqta alǵan bilimderin paıdalana bilýge yqpal jasaý.
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelilikke, júıelilikke, uqyptylyqqa, iskerlikke, tıanaqtylyqqa úıretý.
Sabaq túri: aralas sabaq
Ádis - tásilder: túsindirmeli – ıllústratıvti, suraq – jaýap
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, orys tili, shet tili
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, oqýlyq, jumys dápteri,
beıneproektor, elektrondy test baǵdarlamasy
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, jańa sabaqqa zeıiniń aýdarý.
2. Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary:
Daıyn test baǵdarlamasy arqyly tekseremiz.
Mátindi terý erejeleri. Mátin boıymen jyljytý
• Jańa azat joldy bastaý úshin qaı perneni basý qajet?
• Caps Lock pernesiniń qyzmeti qandaı?
• Qosymsha sandardy qosý pernesiniń ataýy?
• Delete pernesiniń atqaratyn qyzmeti?
• Page Up pen Page Down perneleri mátinde qandaı jumys atqarady?
3. Jańa taqyrypty túsindirý
Jańa taqyrypty túsindirmes buryn, aldymen jasyrylǵan sózderdi orys tilindegi nusqasynyń aýdarmasyn qazaq tilinde tabý arqyly taqyrypta qoldanylatyn termınderdi jazyp, taqyrypty ashý.
Jasyrylǵan sózder: Mátin, Qarip, Azat jol (Jańa oı), Pishim
Ashylǵan termınderden jańa taqyrypty jazý. Mátin úzindilerin ereksheleý. Qarip. Abzasty pishimdeý
Mátin - jalpy bir taqyryp tóńiregindegi birikken, sabaqtastyq aqparatty jetkizetin mazmundy, mándi sóılemderdiń tizbegi.
Qarip - Belgili bir alfavıtti, sandy jáne belgilerdi kórsetetin sózder jıyntyǵy.
Azat jol - qara sózdegi mátinniń ár bóliminiń aldyńǵy jolyn tutas qatardyn sál shegindirip bastaý. Mátinniń maǵyna jaǵynan biryńǵaı tıanaqty bólikterin bir - birinen ajyratý úshin qajet. Jańa oıdy bildiredi.
Pishim - qujattaǵy mátindi, málimetter bazasyndaǵy, faıldaǵy ornalastyrý tásili men qurylymy.
Mátindi ereksheleý úshin tyshqan qurylǵysy men pernetaqtada paıdalanylady. Mátinniń ár túrli úzindilerin ereksheleý úshin Word baǵdarlamasynda birneshe ereksheleý ádisteri bar:
• Sózdi ereksheleý úshin, oǵan tyshqan qurylǵysymen eki ret shertý qajet;
• Sóılemdi ereksheleý úshin - tyshqan qurylǵysynyń sol jaq batyrmasyn 3 ret shertý qajet;
• Mátindi tolyq ereksheleý úshin - Ctrl+A perneler úılesimin bas kerek;
• Azat joldy(abzasty) belgileý úshin tyshqan qurylǵysynyń sol jaq pernesin úsh ret shertý jetkilikti.
Mátin úzindilerin erekshelegennen keıin, Qarip terezesin mázir qatarynan Format – Shrıft komandasyn oryndaý arqyly kóremiz. Ashylǵan terezede Qariptiń túrin, kólemin, túsin, kóleńkesin, qalyń, qıǵash jáne asty syzylýy amaldaryn oryndaýǵa bolady.
Qarippen jumys jasaǵannan soń, Azat jol terezesin mázir qatarynan Format – Abzas amalyn oryndaımyz. Ashylǵan terezede Azat joldy sol jaǵynan, ortasynan, oń jaǵynan, eki jaǵynan da túzetý, eki sózdiń jáne eki joldyń araqashyqtyǵyn jáne sheginisti belgileý jumystaryn júrgizýge yńǵaıly.
Azat joldy pishimdeý úshin ólshemin ózgertý arqyly mátindi ereksheleý, qariptiń jáne betterdi ortaǵa túzetý, osy sıaqty parametrlerin qoldanýǵa tıimdi bolyp keledi.
4. Jańa sabaqty túsingeniń tekserý.
Tapsyrma №1.
Sokrat baǵdarlamasyn qoldaný arqyly termınderdiń aǵylshyn tilindegi aýdarmasyn tabý. Jaýaby:
1. Mátin – Tekst – Text
2. Qarip - Shrıft - Font
3. Azat jol – Abzas - Paragraph
4. Pishim - Format – Format
Tapsyrma №2.
Mátinmen jumys jasaý. Berilgen mátinde sózdi, sóılemdi jáne azat joldy ereksheleý.
Mátindi terý erejesi (úzindi)
Mátindi engizer aldynda júgirgini (kýrsordy) mátindi engizý ornyna aparyp, mátindi qaı jerge engizetinińizdi kórsetý qajet. Eger Siz jańa qujat ashyp otyrsańyz, júgirgi óz betimen qujattyń bas jaǵyna ornalasady. Mátindik redaktorlardyń kópshiligi sıaqty Word mátindi joldarǵa bólip, sózder arasynda bos oryndar qaldyryp otyrady. Jańa abzas bastaý úshin pernesin basý qajet.
Tapsyrma №3.
Kompúterde daıyn test baǵdarlamasymen jumys jasaý. Informatıka páni boıynsha suraqtar engizý.
1. Informatıka pánin qaı synyptan bastap oqytylady?
A) 1 synyp Á) 5 synyp B) 9 synyp v) 11 synyp
2. Qandaı mátindik redaktorlar bar?
A) Word, wordpad, bloknot Á) Paint, avast B) Doctor, Text v) Wordpad
5. Sabaqty bekitý suraqtary:
• Mátin úzindilerin qandaı jolmen ereksheleýge bolady?
• Qarip pen Azat joldyń terezelerin qalaı ashamyz?
• Baıandama jáne referat jazǵan kezde, qanshasynshy qaripti qoldanamyz?
• Azat joldy terýde qaı perneniń kómegimen bastapqy sheginisin jasaımyz?
• Kóshirý amalyn qaı pernemen oryndaımyz?
6. Sabaqty qorytyndylaý.
Oqýshylar kompúterde Test IVT baǵdarlamasymen test tapsyrady.
7. Oqýshylardy baǵalaý
TestIVT baǵdarlamasy arqyly alynǵan test qorytyndysyn taldap, maqtaý qaǵazymen marapattalady.
8. Úıge tapsyrma:
1. Oqýlyqtan 167 bettegi §21 taqyrypty oqyp, baqylaý suraqtaryna jaýap berý.
2. Ótken taqyryptardan 5 - 10 suraqtan turatyn test qurastyrý
Sabaqtyń taqyryby: Mátin úzindilerin ereksheleý. Qarip. Abzasty pishimdeý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa mátin nemese onyń úzindilerin ereksheleý tásilderin, negizgi formattaý rejimderin qoldanýdy úıretý, mátindi týralaý, jolaralyq ınterval, tasymaldy ornalastyrý sıaqty mátindik qujattardy pishimdeýdiń joldaryn meńgertý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń kompúterge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Oqýshylardyń oılaý qabiletterin, tanymdyq belsendiligin arttyrý, kompútermen jumys isteý sheberligin odan ári qaraı shyńdaý jáne osy sabaqta alǵan bilimderin paıdalana bilýge yqpal jasaý.
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelilikke, júıelilikke, uqyptylyqqa, iskerlikke, tıanaqtylyqqa úıretý.
Sabaq túri: aralas sabaq
Ádis - tásilder: túsindirmeli – ıllústratıvti, suraq – jaýap
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, orys tili, shet tili
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, oqýlyq, jumys dápteri,
beıneproektor, elektrondy test baǵdarlamasy
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, jańa sabaqqa zeıiniń aýdarý.
2. Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary:
Daıyn test baǵdarlamasy arqyly tekseremiz.
Mátindi terý erejeleri. Mátin boıymen jyljytý
• Jańa azat joldy bastaý úshin qaı perneni basý qajet?
• Caps Lock pernesiniń qyzmeti qandaı?
• Qosymsha sandardy qosý pernesiniń ataýy?
• Delete pernesiniń atqaratyn qyzmeti?
• Page Up pen Page Down perneleri mátinde qandaı jumys atqarady?
3. Jańa taqyrypty túsindirý
Jańa taqyrypty túsindirmes buryn, aldymen jasyrylǵan sózderdi orys tilindegi nusqasynyń aýdarmasyn qazaq tilinde tabý arqyly taqyrypta qoldanylatyn termınderdi jazyp, taqyrypty ashý.
Jasyrylǵan sózder: Mátin, Qarip, Azat jol (Jańa oı), Pishim
Ashylǵan termınderden jańa taqyrypty jazý. Mátin úzindilerin ereksheleý. Qarip. Abzasty pishimdeý
Mátin - jalpy bir taqyryp tóńiregindegi birikken, sabaqtastyq aqparatty jetkizetin mazmundy, mándi sóılemderdiń tizbegi.
Qarip - Belgili bir alfavıtti, sandy jáne belgilerdi kórsetetin sózder jıyntyǵy.
Azat jol - qara sózdegi mátinniń ár bóliminiń aldyńǵy jolyn tutas qatardyn sál shegindirip bastaý. Mátinniń maǵyna jaǵynan biryńǵaı tıanaqty bólikterin bir - birinen ajyratý úshin qajet. Jańa oıdy bildiredi.
Pishim - qujattaǵy mátindi, málimetter bazasyndaǵy, faıldaǵy ornalastyrý tásili men qurylymy.
Mátindi ereksheleý úshin tyshqan qurylǵysy men pernetaqtada paıdalanylady. Mátinniń ár túrli úzindilerin ereksheleý úshin Word baǵdarlamasynda birneshe ereksheleý ádisteri bar:
• Sózdi ereksheleý úshin, oǵan tyshqan qurylǵysymen eki ret shertý qajet;
• Sóılemdi ereksheleý úshin - tyshqan qurylǵysynyń sol jaq batyrmasyn 3 ret shertý qajet;
• Mátindi tolyq ereksheleý úshin - Ctrl+A perneler úılesimin bas kerek;
• Azat joldy(abzasty) belgileý úshin tyshqan qurylǵysynyń sol jaq pernesin úsh ret shertý jetkilikti.
Mátin úzindilerin erekshelegennen keıin, Qarip terezesin mázir qatarynan Format – Shrıft komandasyn oryndaý arqyly kóremiz. Ashylǵan terezede Qariptiń túrin, kólemin, túsin, kóleńkesin, qalyń, qıǵash jáne asty syzylýy amaldaryn oryndaýǵa bolady.
Qarippen jumys jasaǵannan soń, Azat jol terezesin mázir qatarynan Format – Abzas amalyn oryndaımyz. Ashylǵan terezede Azat joldy sol jaǵynan, ortasynan, oń jaǵynan, eki jaǵynan da túzetý, eki sózdiń jáne eki joldyń araqashyqtyǵyn jáne sheginisti belgileý jumystaryn júrgizýge yńǵaıly.
Azat joldy pishimdeý úshin ólshemin ózgertý arqyly mátindi ereksheleý, qariptiń jáne betterdi ortaǵa túzetý, osy sıaqty parametrlerin qoldanýǵa tıimdi bolyp keledi.
4. Jańa sabaqty túsingeniń tekserý.
Tapsyrma №1.
Sokrat baǵdarlamasyn qoldaný arqyly termınderdiń aǵylshyn tilindegi aýdarmasyn tabý. Jaýaby:
1. Mátin – Tekst – Text
2. Qarip - Shrıft - Font
3. Azat jol – Abzas - Paragraph
4. Pishim - Format – Format
Tapsyrma №2.
Mátinmen jumys jasaý. Berilgen mátinde sózdi, sóılemdi jáne azat joldy ereksheleý.
Mátindi terý erejesi (úzindi)
Mátindi engizer aldynda júgirgini (kýrsordy) mátindi engizý ornyna aparyp, mátindi qaı jerge engizetinińizdi kórsetý qajet. Eger Siz jańa qujat ashyp otyrsańyz, júgirgi óz betimen qujattyń bas jaǵyna ornalasady. Mátindik redaktorlardyń kópshiligi sıaqty Word mátindi joldarǵa bólip, sózder arasynda bos oryndar qaldyryp otyrady. Jańa abzas bastaý úshin pernesin basý qajet.
Tapsyrma №3.
Kompúterde daıyn test baǵdarlamasymen jumys jasaý. Informatıka páni boıynsha suraqtar engizý.
1. Informatıka pánin qaı synyptan bastap oqytylady?
A) 1 synyp Á) 5 synyp B) 9 synyp v) 11 synyp
2. Qandaı mátindik redaktorlar bar?
A) Word, wordpad, bloknot Á) Paint, avast B) Doctor, Text v) Wordpad
5. Sabaqty bekitý suraqtary:
• Mátin úzindilerin qandaı jolmen ereksheleýge bolady?
• Qarip pen Azat joldyń terezelerin qalaı ashamyz?
• Baıandama jáne referat jazǵan kezde, qanshasynshy qaripti qoldanamyz?
• Azat joldy terýde qaı perneniń kómegimen bastapqy sheginisin jasaımyz?
• Kóshirý amalyn qaı pernemen oryndaımyz?
6. Sabaqty qorytyndylaý.
Oqýshylar kompúterde Test IVT baǵdarlamasymen test tapsyrady.
7. Oqýshylardy baǵalaý
TestIVT baǵdarlamasy arqyly alynǵan test qorytyndysyn taldap, maqtaý qaǵazymen marapattalady.
8. Úıge tapsyrma:
1. Oqýlyqtan 167 bettegi §21 taqyrypty oqyp, baqylaý suraqtaryna jaýap berý.
2. Ótken taqyryptardan 5 - 10 suraqtan turatyn test qurastyrý