Tabıǵatty qorǵaıyq modýli boıynsha deńgeılik tapsyrmalar. 8 synyp
«Tabıǵatty qorǵaıyq» modýli boıynsha deńgeılik tapsyrmalar. 8 synyp
3 - deńgeı tapsyrmalary.
a/ berilgen sózderdi aýdaryńdar:
qorshaǵan orta, tabıǵat baılyqtary, tirshilik, apat, jetistikter, tabıǵatty aıalaý, kóp kóńil bólý,
qazba baılyqtary, zıan keltirý, lastaný, zardap shegý
á/ berilgen sózderdiń syńarlaryn tabyńdar:
qasıetti - orman
taza - is
kópjyldyq - qory
tekshe - aýa
orman – aǵashtar
dalalyq - metr
b/ Tabıǵat taqyryby boıynsha suraqtarǵa jaýap ber:
1. Tabıǵatsyz ómir bar ma?
2. Tirshilik kózi ne?
3. Orman aýany qalaı tazartady?
7. Adamdar nemen demalady?
2 - deńgeı tapsyrmalary:
a/ berilgen sózderden sóılem qurastyryńdar:
1. Ósimdikter, ottek, bólip shyǵarady, aýa qabatyna
2. Tazartady, jelekter, aýany, jasyl, shańnan, gaz, ýly, ben.
3. Ósimdikterdiń, múldem, keıbir, joıylyp, túrleri, ketti.
4. Tabıǵatty, saqtaı alǵandar, ómir súredi, uzaq.
5. Keltirme, tabıǵatqa, zıan.
á/ berilgen sóılemderdi tolyqtyryńdar:
1. Ormandar órtten qatty....................
2. Ózenderdiń rettelip tejelýinen jáne órtten toǵaı qatty....................
3. Halyq sharýashylyq mańyzy boıynsha Qazaqstan ormandaryn úsh topqa
................................
4. Barlyq janýarlar dúnıesi men adamzat balasy úshin tirshilik negizi -
.............................
b/ «Qoryqtar» taqyryby boıynsha suhbat qurastyryńdar /juptyq jumys/.
1 - deńgeı tapsyrmalary:
a/ Qısyndy oılaýdy damytý jumysy: /oılan, tap, sóıle/
Tabıǵat. Adam
á/ «Tabıǵat - anamyz» taqyryby boıynsha qysqasha esse jazyńdar.
b/ «Ósimdik jaqsy ósse.....» oıdy jalǵastyryńdar.
v/ «Qoryqtar» týraly klaster qurastyryńdar.
Qısyndy oılaýdy damytý jumysy: /taqtada fıgýralar berilgen. Bul fıgýralarǵa qarap, oqýshylar óz oılaryn aıtady/
1 - tapsyrma:
1 - oqýshyǵa: Tórtburysh
---------------- Úshburysh
----------------- Sheńber
---------------- juldyzsha
Mysaly: Bul tórtburysh dep atalady, óıtkeni tórt buryshy bar. Jáne bul matematıkalyq fıgýraǵa jatady. Taǵy bul fıgýra kirpishke uqsaıdy. Kirpishpen adamdar ár - túrli úıler salady, demek bul qurylys materıaly t. s. s.
2 - tapsyrma:
/taqtada sózder jazýly, berilgen sózderdi órbitip sóıleý kerek/
1 - shi oqýshyǵa: TABIǴAT
2 - oqýshyǵa: QORYQTAR
3 - oqýshyǵa: ADAMDAR
4 - oqýshyǵa: QUSTAR
5 - oqýshyǵa: JYRTQYSH AŃDAR
6 - oqýshyǵa: JABAIY JANÝARLAR
3 - tapsyrma:
/oqýshylardyń juptyq jumysy/
Sıtýatıvtik tapsyrma:
1 - jup: Dıas ormanǵa kelse, bir top balalar aǵashtardyń butaqtaryn
syndyryp, qylysh etip oınap júr. Seniń is - áreketiń?
2 - jup: Orman ishinde toı - dýmandatyp júrgen úlken eresek ata - analar ózderinen qalǵan tamaq qoqystaryn shashyp, laqtyryp jatyr.
Sen ne dep aıtasyń ata - anańa?
3 - jup: Asqardyń otbasy aǵashtyń ishinde kele jatqanda aldarynan bir áp - ádemi elik shyǵa keldi. Ózi sondaı súıkimdi! Ákesi tez arada myltyǵyn alyp, ataıyn dep jatyr... Seniń áreketiń?
1 - tapsyrma: berilgen kesteni toltyryńdar. /Barlyq deńgeılerge/
Qoryqtardyń ataýy......
Ornalasqan jeri........
Maqsaty men mindetteri......
2 - tapsyrma: zat esimderden týyndy zat esimder qurastyryńdar.
/barlyq deńgeılerge/
3 - deńgeı: aspaz, sýret, qala, jaz, kesh, orman, meıram, aǵa, shaı, sharýa.
2 - deńgeı: sóz, sóz tirkesi. Mysaly: jaz - jazyq dala
1 - deńgeı: sóz sóz tirkesi sóılem. Mysaly: jeńil - jeńil esep - jeńil esepti shyǵardym.
2 - deńgeı tapsyrmasy
a/ suraqtardyń jaýabyn jazyńdar
1. Qoryqtar qandaı maqsatpen qurylady?
2. Almaty memlekettik qoryǵy qaı óńirde ornalasqan?
3. Barsakelmes memlekettik qoryǵy qaı jerde ornalasqan?
4. Qostanaı dalaly aımaǵyndaǵy ornalasqan qandaı qoryq?
5. Tabıǵat qazynasy sarqylmas qor me eken?
6. Aral teńizindegi Barsakelmes aralyndaǵy shóldi qoryqtyń negizgi maqsaty qandaı?
á/ «Qazaqstannyń qyzyl kitaby» taqyryby boıynsha suhbat qurastyrý.
3 - deńgeıge
a/ sóılemderdi aýdaryńdar
1. Tirshilik negizi - taza aýa.
2. Qazaqstan ormandary úsh topqa bólinedi.
3. Birinshi topqa jatatyn ormandar 18, 7 mln gektardy alyp jatyr.
4. Ekinshi topqa az ormandy, ortasha ormandy jerlerdiń oryndary jatady.
5. Úshinshi topqa ormandy jerlerde ornalasqan barlyq ormandar kiredi.
6. Taza aýa - tek ósimdikter dúnıesinen bólinip shyǵatyn ottek.
á/ Baıqońyr ǵarysh aılaǵy /kesteni toltyrý/
paıdasy zıany
1 - deńgeılerge:
a/ suhbattasý 1 - jup: «Ósimdik ekologıasy» 2 - jup: «Qoryqtardyń paıdasy» 3 - jup: «Qoryqtar nege kerek?» 4 - jup: «Tabıǵatty qorǵaý - keshendi másele»
á/ «Aral teńizi» taqyryby boıynsha esse jazyńdar.
3 - deńgeılerge:
a/ berilgen tirek sózder men sóz tirkesterin paıdalanyp, sóılem qurastyryp jazyńdar:
tabıǵat baılyǵy qazyna
sulý tabıǵat jartas
keń dala orman
janýarlar álemi ańdar
ósimdikter álemi arqar
kórikti jerler taýlar
á/ «Ósimdik ekologıasy» taqyryby aıasynda 6 sóılem jazyńdar
2 - deńgeılerge:
a/ berilgen sóılemderdi tolyqtyryńdar.
1. Adam balasy tabıǵatty............
2. Biz bulaqtardyń kózin................
3. Sý mol bolsa, astyq ta.............
4. Kók shópti taptaýǵa....................
5. Ata - babalarymyz tabıǵatqa janashyrlyqpen..............
6. Ekologıa adamnyń ózinen...........
Kerekti sózder: bastalady, qaraǵan, bolmaıdy, mol bolady, ashtyq, qorǵaýy tıis.
3 - deńgeı tapsyrmalary.
a/ berilgen sózderdi aýdaryńdar:
qorshaǵan orta, tabıǵat baılyqtary, tirshilik, apat, jetistikter, tabıǵatty aıalaý, kóp kóńil bólý,
qazba baılyqtary, zıan keltirý, lastaný, zardap shegý
á/ berilgen sózderdiń syńarlaryn tabyńdar:
qasıetti - orman
taza - is
kópjyldyq - qory
tekshe - aýa
orman – aǵashtar
dalalyq - metr
b/ Tabıǵat taqyryby boıynsha suraqtarǵa jaýap ber:
1. Tabıǵatsyz ómir bar ma?
2. Tirshilik kózi ne?
3. Orman aýany qalaı tazartady?
7. Adamdar nemen demalady?
2 - deńgeı tapsyrmalary:
a/ berilgen sózderden sóılem qurastyryńdar:
1. Ósimdikter, ottek, bólip shyǵarady, aýa qabatyna
2. Tazartady, jelekter, aýany, jasyl, shańnan, gaz, ýly, ben.
3. Ósimdikterdiń, múldem, keıbir, joıylyp, túrleri, ketti.
4. Tabıǵatty, saqtaı alǵandar, ómir súredi, uzaq.
5. Keltirme, tabıǵatqa, zıan.
á/ berilgen sóılemderdi tolyqtyryńdar:
1. Ormandar órtten qatty....................
2. Ózenderdiń rettelip tejelýinen jáne órtten toǵaı qatty....................
3. Halyq sharýashylyq mańyzy boıynsha Qazaqstan ormandaryn úsh topqa
................................
4. Barlyq janýarlar dúnıesi men adamzat balasy úshin tirshilik negizi -
.............................
b/ «Qoryqtar» taqyryby boıynsha suhbat qurastyryńdar /juptyq jumys/.
1 - deńgeı tapsyrmalary:
a/ Qısyndy oılaýdy damytý jumysy: /oılan, tap, sóıle/
Tabıǵat. Adam
á/ «Tabıǵat - anamyz» taqyryby boıynsha qysqasha esse jazyńdar.
b/ «Ósimdik jaqsy ósse.....» oıdy jalǵastyryńdar.
v/ «Qoryqtar» týraly klaster qurastyryńdar.
Qısyndy oılaýdy damytý jumysy: /taqtada fıgýralar berilgen. Bul fıgýralarǵa qarap, oqýshylar óz oılaryn aıtady/
1 - tapsyrma:
1 - oqýshyǵa: Tórtburysh
---------------- Úshburysh
----------------- Sheńber
---------------- juldyzsha
Mysaly: Bul tórtburysh dep atalady, óıtkeni tórt buryshy bar. Jáne bul matematıkalyq fıgýraǵa jatady. Taǵy bul fıgýra kirpishke uqsaıdy. Kirpishpen adamdar ár - túrli úıler salady, demek bul qurylys materıaly t. s. s.
2 - tapsyrma:
/taqtada sózder jazýly, berilgen sózderdi órbitip sóıleý kerek/
1 - shi oqýshyǵa: TABIǴAT
2 - oqýshyǵa: QORYQTAR
3 - oqýshyǵa: ADAMDAR
4 - oqýshyǵa: QUSTAR
5 - oqýshyǵa: JYRTQYSH AŃDAR
6 - oqýshyǵa: JABAIY JANÝARLAR
3 - tapsyrma:
/oqýshylardyń juptyq jumysy/
Sıtýatıvtik tapsyrma:
1 - jup: Dıas ormanǵa kelse, bir top balalar aǵashtardyń butaqtaryn
syndyryp, qylysh etip oınap júr. Seniń is - áreketiń?
2 - jup: Orman ishinde toı - dýmandatyp júrgen úlken eresek ata - analar ózderinen qalǵan tamaq qoqystaryn shashyp, laqtyryp jatyr.
Sen ne dep aıtasyń ata - anańa?
3 - jup: Asqardyń otbasy aǵashtyń ishinde kele jatqanda aldarynan bir áp - ádemi elik shyǵa keldi. Ózi sondaı súıkimdi! Ákesi tez arada myltyǵyn alyp, ataıyn dep jatyr... Seniń áreketiń?
1 - tapsyrma: berilgen kesteni toltyryńdar. /Barlyq deńgeılerge/
Qoryqtardyń ataýy......
Ornalasqan jeri........
Maqsaty men mindetteri......
2 - tapsyrma: zat esimderden týyndy zat esimder qurastyryńdar.
/barlyq deńgeılerge/
3 - deńgeı: aspaz, sýret, qala, jaz, kesh, orman, meıram, aǵa, shaı, sharýa.
2 - deńgeı: sóz, sóz tirkesi. Mysaly: jaz - jazyq dala
1 - deńgeı: sóz sóz tirkesi sóılem. Mysaly: jeńil - jeńil esep - jeńil esepti shyǵardym.
2 - deńgeı tapsyrmasy
a/ suraqtardyń jaýabyn jazyńdar
1. Qoryqtar qandaı maqsatpen qurylady?
2. Almaty memlekettik qoryǵy qaı óńirde ornalasqan?
3. Barsakelmes memlekettik qoryǵy qaı jerde ornalasqan?
4. Qostanaı dalaly aımaǵyndaǵy ornalasqan qandaı qoryq?
5. Tabıǵat qazynasy sarqylmas qor me eken?
6. Aral teńizindegi Barsakelmes aralyndaǵy shóldi qoryqtyń negizgi maqsaty qandaı?
á/ «Qazaqstannyń qyzyl kitaby» taqyryby boıynsha suhbat qurastyrý.
3 - deńgeıge
a/ sóılemderdi aýdaryńdar
1. Tirshilik negizi - taza aýa.
2. Qazaqstan ormandary úsh topqa bólinedi.
3. Birinshi topqa jatatyn ormandar 18, 7 mln gektardy alyp jatyr.
4. Ekinshi topqa az ormandy, ortasha ormandy jerlerdiń oryndary jatady.
5. Úshinshi topqa ormandy jerlerde ornalasqan barlyq ormandar kiredi.
6. Taza aýa - tek ósimdikter dúnıesinen bólinip shyǵatyn ottek.
á/ Baıqońyr ǵarysh aılaǵy /kesteni toltyrý/
paıdasy zıany
1 - deńgeılerge:
a/ suhbattasý 1 - jup: «Ósimdik ekologıasy» 2 - jup: «Qoryqtardyń paıdasy» 3 - jup: «Qoryqtar nege kerek?» 4 - jup: «Tabıǵatty qorǵaý - keshendi másele»
á/ «Aral teńizi» taqyryby boıynsha esse jazyńdar.
3 - deńgeılerge:
a/ berilgen tirek sózder men sóz tirkesterin paıdalanyp, sóılem qurastyryp jazyńdar:
tabıǵat baılyǵy qazyna
sulý tabıǵat jartas
keń dala orman
janýarlar álemi ańdar
ósimdikter álemi arqar
kórikti jerler taýlar
á/ «Ósimdik ekologıasy» taqyryby aıasynda 6 sóılem jazyńdar
2 - deńgeılerge:
a/ berilgen sóılemderdi tolyqtyryńdar.
1. Adam balasy tabıǵatty............
2. Biz bulaqtardyń kózin................
3. Sý mol bolsa, astyq ta.............
4. Kók shópti taptaýǵa....................
5. Ata - babalarymyz tabıǵatqa janashyrlyqpen..............
6. Ekologıa adamnyń ózinen...........
Kerekti sózder: bastalady, qaraǵan, bolmaıdy, mol bolady, ashtyq, qorǵaýy tıis.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.