InfoHub Logo

Medıa mádenıet - ártúrli tarıhı kezeńderde mádenıettiń áleýmettik jiktelýi prosesi nátıjesinde azdy-kópti kórinis tabatyn áleýmettik mádenı qubylystardyń jıyntyǵy.

Medıa mádenıet naqtyly belgiler men minezdemelerge jaýap beretin áleýmettik fenomen, jalpylamalyqqa túsetin aýyrtpalyq, ortasha semıotıkalyq tildik normalarǵa baǵyttalý, jańa komýnıkasıalyq tehnologıalarǵa súıený, qyzmet etýdiń komersıalyq mazmuny bolyp tabylady. Kórkem mádenıettiń túri, "klasıkalyq", halyqtyq mádenıetten alshaq jáne ánerdiń ómirdiń asa mańyzdy salmaqty salasynan oıyn-saýyq salasyna oıysyp, "sán sezimin" joǵaltý jáne yqpaldasý prosesteriniń kúsheıýi nátıjesinde standarttalǵan mádenı formalardyń, erejeler men beınelerdiń keń taralýyna jaǵdaı jasaıtyn, transulttyq mádenıettiń qalyptasýyna sebepker bolatyn qazirgi mádenıettiń erekshe qabaty.

Qarabaıyr, kúńgirt sanany qalyptastyrýshy aldap-arbaýshy, biryńǵaılandyrýshy tetikterdi qamtamasyz etýshi akparattyq qoǵamnyń mádenıetiniń tili, erekshe belgiler júıesi.

Sıfrly tehnologıaǵa kóshý elimizde táýelsizdiktiń alǵashqy jyldarynda-aq qolǵa alyna bastady. Barlyq memlekettik mekemelelerdi, mektepterdi jappaı kompúterlendirý qolǵa alynǵany áli esimizde. Qazirgi ýaqytta qazaqstandyq ekonomıkany sıfrlandyrýdyń artyp kele jatqan ózektiligi álemdik arenada elimizdiń odan ári ekonomıkalyq ósýi men básekege qabilettiligin qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Adamzat qaýymy jyl sanap emes, aı sanap, tipti apta men kún sanap sıfr­landyrý zamanynyń sıqyrly álemine enip barady. Sıfrlandyrý tehnologıalary degenimiz – bul buryn-sondy adamzat bastan keshpegen ǵajaıyp álemniń jańa quraldary. Qazirgi kúni bul tehnologıalar jasaqtalý ústinde.

Qazirgi tehnologıalyq trendter úderisin qýyp jetýdiń ózi múmkin emes. Bul bizdiń Qazaqstanǵa emes, búkil álem elderine qıyndyq keltirýde. Biraq, solaı bolsa da, álemde jańa paıda bolǵan tehnologıalardy ıgerýge umtylmaı otyrǵan el joq deýge bolady. Basty qaterdiń ózi osynda tur. Óıtkeni búkil álem bolyp jańa tehnologıa­lary ıgerýdiń marafonyna qosyldy. Marafonǵa qosylǵan ekensiz, endi turyp qalý joq.

Qazaqstan qazirdiń ózinde aqparattyq tehnologıalardy engizý, kompúterlik qamtamasyz etý, ınternetke qosylý, «Elektrondy» úkimet jumystaryn uıymdastyrý kórsetkishi boıynsha TMD keńistiginde aldyńǵy qatarda keledi.

Táýelsiz elimiz bolyp, Úkimetimiz bolyp, alǵa qaraı talpynǵan jastarymyz bolyp, zamannyń qaıda, qalaı bet alǵandyǵyn uqtyq, osy jolda basty báıgege tiktik. Óıtkeni strategıalyq maqsattardy júzege asyrý turǵysynan alǵanda álemde beıbit jáne básekelestik jaǵdaıda damýdyń budan aýqymdy basqadaı basty baǵyty da joq. Halyqtar men elder jáne olardyń dás­túri ártúrli bolǵanymen, progrestiń baǵy­ty – bireý jáne ol aıqyndalyp otyr. Sıfrlandyrý qazirgi áleýmettik-ekono­mıkalyq salalardyń barlyǵyna ortaq. Demek  aldaǵy bes-on jyldyń ishinde álemniń barlyq elderi osy jolǵa túsetin bolady.

Tehnologıalardy oılap tabý arqyly adamzat óz tirshiligin jeńildetip jatyr. Esesine ýaqyt únemdelip, sana-sezimniń ósýine múmkindik jasalady. Biraq qazirgi tehnologıalyq trendter úderisin qýyp jetýdiń ózi qıyn. Sheteldiń damyp ketken ónimderine tamsanyp, "bizge ósý kerek" dep otyra beretin bolsaq, búgingi kúıimizden de jaman quldyrap ketýimiz múmkin. Sol sebepti ózimizge jetkilikti túrde damyp, damyǵan, alpaýyt emleketterdiń qataryna qosylýymyz kerek. Medıa-mádenıet pen sıfrlandyrýdy bir qalypta ustap, damytatyn bolsaq, jarqyn bolashaǵy bar memleketke aınalatynymyz, shyndyq!

Mádenıet – aqparattyq úderiske qosylǵan ózindik ereksheligi bar mehanızm jáne áleýmettik mańyzy bar aqparattardy qalyptastyratyn jáne tasymaldaıtyn mehanızm bolyp tabylady. Basqa sózben aıtqanda, mádenıettiń ónimi – bul belgilik quraldar arqasynda qoǵamda jasalynatyn jáne saqtalynatyn áleýmettik aqparat. Sol aqparatty jetkizýshi buqaralyq aqparat quraldary men áleýmettik jeliler. Sózimniń qorytynlysyn jetkizetin bolsam, jańa damyǵan zamanda medıa-mádenıetti damyta otyryp, sıfrly Qazaqstanǵa kóshý, bul jańa mádenıettiń bastaýy. Eger qolymyzdan kelgenin jasap, elimizge óz paıdamyzdy tıgizer bolsaq, alǵy sheptegi elderdiń biri bolarymyz anyq.

 

Meırbek Baıan Muratbekqyzy

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti

Jýrnalısıka fakúltetiniń 1 kýrs stýdenti

---