InfoHub Logo

Júrgizýshi muǵalim:

- Búgin bizde kópshilikke tanymal, elge eleýli jan Beısenbaı Jumanyń klastasy Aıýbaı ata qonaqta otyr. Aıýbaı ata, sizdi Beısenbaı Jumanyń klastasy deıdi ǵoı, sol sóz ras pa?

- Beısenbaıdyń klastasy ekendigim ras, - dedi Aıýbaı ata. - Beısenbaıdyń ózi bizden bes jastaı kishiligi bar bala edi. Óziniń zerektigimen, alǵyrlyǵymen bizdi qýyp jetip alǵan ǵoı. Ózi bir kip-kishkentaı, kózi jylt-jylt etken súıkimdi balatuǵyn. Beısenbaı meniń artymdaǵy partada otyrdy, men Beısenbaıdyń aldyńǵy jaǵyndaǵy partada otyrdym. Meniń sabaq ústindegi ermegim sol - muǵalimniń kózin ala berip, Beısenbaıdy tanaýdan shertemin ǵoı kelip. Artyma qaraımyn da, Beısenbaıdy tanaýdan shertip kep qalamyn. Kún uzaq sabaq ústindegi ermegim sol edi.

Muǵalimder birine-biri qarasty.

- Raqmet! - dedi júrgizýshi muǵalim. - Raqmet, ata, áńgimeńizge! Búgin bizde qonaqta bolǵan...

- Tura tur, shyraǵym, áńgimemdi áli aıtyp bolǵan joqpyn, - dedi Aıýbaı ata. -
Sodan úziliske shyǵamyz. Ol kezde mektepte pesh jaǵylady. Bir peshimiz bar edi, sý otyn sala ma, byqsyp janbaı jatatyn. Sodan úzilistegi qylatynym sol - Beısenbaıdy álgi peshtiń qýysyna taqap alyp, mytımyn ǵoı kelip. Mytımyn Beısenbaıdy...

- Sizde bir jóni túzý áńgime joq pa?! - dedi mekteptiń dırektory osy kezde. - Bylaı balalarǵa tárbıe bolarlyq, úlgi bolatyn áńgimeńiz joq pa?

- Raqmet! - dedi taǵy da júrgizýshi muǵalim. - Raqmet, ata, áńgimeńizge! Balalar, qol soǵaıyq. Búgin bizde qonaqta bolǵan...

- Tura tur, shyraǵym, áńgimemdi áli aıaqtap bolǵan joqpyn, - dedi Aıýbaı ata. -Aqyry kezdesýge shaqyrǵan ekensińder... Sodan úıge qaıtamyz. Beısenbaıdyń úıi ózi bizdiń úımen kórshi, úı arasynda úı joq edi. Beısenbaıdy jolda jelkeden túıip kep qalamyn. Túıemin kelip Beısenbaıdy...

- Ol balany nemenege ura beresiz? - dedi osy kezde geografıa pániniń muǵalımasy shydaı almaı ketip. - Ol bala sizge ne jazdy sonshalyqty?

- İshim basymnan asyp zerigip bara jatyrmyn ǵoı, - dedi Aıýbaı ata. - Meniki tek ermek.

- Óı, siz de bir!

- Sodan úıge barsam, sheshem bir qazan qylyp kespe kóje daıyndap qoıady. Soǵan qarnymdy tyńqıtyp toıǵyzyp alamyn da, taǵy da Beısenbaıdyń úıine baramyn ǵoı...

- Raqmet, ata! - dep shar ete tústi osy kezde júrgizýshi muǵalim. - Raqmet áńgimeńizge!

- Tura tur, shyraǵym, áńgimemdi áli aıaqtap bolǵan joqpyn, - dedi Aıýbaı ata. -
Sodan Beısenbaıǵa: "Beri kel!" - deımin. Beısenbaı janyma keledi. "Bar da úıińnen baryp, kámpıt pen aqsha alyp kel", - deımin.

- Siz odan da nege Beısenbaı Jumanyń matematıkany qalaı oqyǵandyǵy jaıly aıtpaısyz? - dedi matematıka pániniń muǵalımasy keıistik tanytyp. - Álginde ǵana ózińiz Beısenbaı Juma bizden bes jas kishi edi, óziniń zerektigimen, alǵyrlyǵymen bizdi qýyp jetip alyp edi dedińiz. Endi Beısenbaıdyń matematıkany qalaı oqyǵandyǵy jaıly balalarǵa úlgi etip aıtyp berseńizshi.

- Oı, bilmeımin ol jaǵyn, - dedi Aıýbaı ata. - Meniń ózim de mektepte bir julymyr bolǵan balamyn ǵoı. Muǵalimderdi zar ıletip júrýshi edim. Sol kezde mektebimizde bir qaladan kelip án-kúıden sabaq berip júrgen muǵalim boldy. Ózi únemi keshter ótkizetin. Sol muǵalim aıtty bir kúni: "Balalar sender endi mektepti bitirgeli jatyrsyńdar. Keıin esterińe alyp júretin ádemi bir kesh ótkizeıik", - dedi. Beısenbaıdy uratynym sol keshte. Bul joly ońdyrmaı soqqanmyn ǵoı Beısenbaıdy. Bala degen esinen tanyp qalǵan. Aıaq astynan aýdanǵa aparatyn kólik tabylmaı, at-arbamen alyp ketti. Doǵdyrlar mıy shaıqalǵan dep dıagnoz qoıypty.

- Raqmet, ata! - dep júrgizýshi muǵalim osy kezde bezildep ketti. - Raqmet áńgimeńizge! Qol soǵaıyq, balalar. Aıýbaı atany qoshemetpen shyǵaryp salaıyq.

- Mynany kim shaqyryp júr mektepke? - Dırektor jan-jaǵyndaǵy muǵalimderine qarady.

- Gúlsim men Naǵımanyń shaqyryp júrgeni, - dedi muǵalimder eki qyzǵa qarap.

- Qaıdan bileıik?.. - dedi eki muǵalıma qyz. - Beısenbaı Jumanyń klastasy degesin...

- Adam degen aıtatyn sóziniń retin bilmegeni qıyn eken ǵoı, - dedi dırektor.

- Qaraǵym, Májıt! - dedi osy kezde qartań muǵalıma dırektorǵa. - Ózi de mektepte bir julymyr bolyp edim dep moıyndap otyr ǵoı. Osyndaı balalar qazirgi mektepte de bar. Erteń olar da aıtatyn sóziniń retin bilmeıtin bolyp ósedi. Mektepti irgetas dep beker aıtpaımyz ǵoı. Aldymen tárbıe dep shyryldaıtyndyǵymyz sondyqtan.

- Oıbaı, ana kisi taǵy da kele jatyr! - dep, osy kezde hımıa pániniń muǵalımasy shar ete qaldy. - Mektepti jabaıyq! Jan-jaqqa taraıyq!

- Jo-joq! - dedi tarıh pániniń muǵalımasy. - Qalpaǵy qalyp qoıǵan eken. Qalpaǵyn alyp berińder Aıýbaı atanyń.

Muǵalimder bir sát únsiz qaldy. Sonan soń baryp búgingi halderi esterine túskendeı, jamyraı kúlisip jiberdi.

---