InfoHub Logo

Jas urpaq – ult bolashaǵy. Qazirgi tańdaǵy jetkinshek jastarymyzdyń densaýlyǵymen, tárbıesine úlken kóńil bólýimiz qajet. Sebebi jastar bizdiń bolashaǵymyz elimizdiń, urpaǵymyzdyń jalǵasy keleshek jastardyń qolynda. Sondyqtan–táni men jany saý adamdardyń yntymaǵyna negizdelgen qoǵamda ómir súrýimiz shart. Sebebi biz osyndaı baıtaq dalada, osyndaı kóz janaryn eriksiz  baılaıtyn tabıǵatta, taza aýasymen yntymaǵy jarasqan beıbit zamanda ómir súrip kelemiz. Alaıda, qazirgi tańda jasóspirimder arasyndaǵy esirtkige shaldyǵý nashaqorlyq derti  shynymen kóz aldymyzda órship barady.

Keıbireýler esirtkiniń kómegimen problemadan, qobaljýdan, kádimgi ómir qıynshylyqtarynan arylýǵa tyrysady. Ókinishke oraı, birinshi ret esirtkini qabyldaı otyryp, eshkim de kótergen júginiń aýyrlyǵyn nemese qaıǵysynyń jeńildigin sezine almaıdy. Kún saıyn osyndaı essizdikke jastar kóptep boı urýda. Al onyń sońy kisi ólimi men zorlyq-zombylyqqa alyp baratyndyǵyn bilmeıtin jastardyń bul isi ishimizdi qynjyltýda. Áleýmettik qubylys retinde nashaqorlyq esirtkilerdi qoldanýǵa jańa qurbandardy tartý esebinen kúnnen kúnge ósip óz qanatyn keńge jaıyp keledi.. Esirtkiler aldymen – adam psıhıkasynyń jaǵdaıyn buzady, kóńil-kúıin, sanasyn, aınalasyndaǵy adamdardy qabyldaýyn jıiletedi, tártibin ózgertedi. Adam ózine beımálim nárseni  birinshi ret tartyp kórgende lázzat alyp, sosyn adam soǵan  táýeldi bolyp, izdeýmen bolady. Sóıtip, qas-qaǵym sátte qalaı nashaqorǵa aınalyp shyqqandyǵyn ózi de baıqamaı qalady.

Esirtki – ortalyq júıke júıesine áser etetin qozdyrǵysh zat. Esirtkini birinshi ret qoldanǵan mólsherdiń áseri 3-4 saǵatqa deıin saqtalady. Mólsherden tys paıdalaný júrektiń toqtap qalýyna, ólimge ákelip soqtyrady eken. Esirtkiniń keıbir túrleri aýyrǵandy basý, tynyshtandyrý maqsatynda tek mólsherimen ǵana medısınada qoldanylady. Osyndaı jastarǵa qarap denniń saýlyqtyń mańyzdylyǵy sonshalyqty qadyrsyz, tómen ekeni janyńdy aýyrtady. Qoǵam men áleýmettik orta bul proseske óz yqpalyn tıgizýi qajet. Januıada ata-ana men balanyn arasynda ózara túsinispeýshiliktiń, nemquraıdylyqtyń, ata-analar tarapynan baqylaýdyń tómendigi - munyń bári esirtkige boı urýdyń sebepteri. Sebebi jasóspirimder ýaqytynyń kóp bóligin  ata ananyń kóz aldynda ótkizedi.

Men ózimniń pikirimdi óleń jolymen aıaqtaı otyryp, dostarymnyń aldaǵy ýaqytta esirtkiniń etegine ermese eken dep tileımin.

Salaýatty ómir súrshi ardaǵym,
Qatelikten tistelmesin barmaǵyń.
Ósimdiktiń ottegin tek ala bil,
Ne qylasyn zardabyn?
Alla bergen adamdyqty joǵaltpa 
Qıyndyqtar kezdessede moıyma
Eshqashanda esirtkige jolamaı 
Ata-baba senimderin orynda.

Qyzylorda oblysy Aral aýdany
№21 orta mektebi KMM
9 «a» synyp oqýshysy
Srajadınova Laýra

---